Huishoudens met gezamenlijke aansluiting op warmtenet zijn niet gebaat bij prijsplafondregeling

Er zou daarom door het kabinet iets extra’s gedaan moeten worden voor deze huishoudens, stelt huurdersorganisatie de Woonbond. ‘Dit raakt vooral huurders in grote appartementencomplexen in grote steden. Dus mensen die deze compensatie het hardst nodig hebben’, zegt energiemedewerker Bastiaan van Perlo. Het ministerie van Economische Zaken, dat verantwoordelijk is voor het prijsplafond, erkent dat er ‘mogelijk kleine verschillen’ kunnen optreden, maar vindt dat onvoldoende reden om met extra beleid te komen.

De positie van circa 700 duizend Nederlandse huishoudens met blokaansluitingen is afgelopen maanden een hoofdpijndossier gebleken in de uitvoering van het prijsplafond voor energie. Het idee achter het plafond, dat sinds begin dit jaar van kracht is, is dat elk huishouden tot een bepaald energieverbruik nooit meer betaalt dan een bepaald tarief. Voor stroom ligt dat op 0,40 euro per kilowattuur, voor gas 1,45 euro per kubieke meter en voor het warmtenet 47,38 euro per gigajoule.

Het opmaken van die rekening gebeurt bij huishoudens met een eigen energieaansluiting door de energiebedrijven. Maar bij een gedeelde aansluiting is het energieverbruik van individuele huishoudens niet na te gaan voor de energiemaatschappij en het plafond dus onuitvoerbaar.

Daarom is na lang soebatten besloten dat huishoudens met een blokaansluiting dit jaar twee keer een vast bedrag krijgen uitgekeerd als compensatie. Verenigingen van eigenaren en verhuurders kunnen het bedrag sinds april aanvragen en moeten het dan verdelen onder de huishoudens die samen achter één aansluiting zitten. De hoogte van de toeslagen in de eerste tranche is begin dit jaar al vastgesteld. Afhankelijk van het type huishouden of aansluiting kan het bedrag maximaal 1.137 euro zijn.

De hoogte van de tweede compensatieronde zal op 1 juli worden vastgesteld op basis van de dan geldende energieprijzen. Maar de regering heeft al wel minimumbedragen bekendgemaakt: van 77 euro voor onzelfstandige wooneenheden (zoals studentenkamers) met enkel een gedeelde elektriciteitsaansluiting tot 460 euro voor zelfstandige wooneenheden die zowel hun aansluiting voor stroom als die voor gas of warmte delen.

Gasprijzen gezakt

Voor de meeste consumenten met een blokaansluiting lijkt die regeling nu behoorlijk gunstig uit te pakken. De gasprijzen zijn afgelopen maanden namelijk hard gezakt, waardoor tarieven onder het prijsplafond weer steeds gangbaarder worden. Vanaf 1 juni komen daarnaast volop meerjarencontracten beschikbaar met prijzen onder het plafond. Maar voor de vergoedingen maakt dat niet uit.

Alleen voor warmteklanten met een blokaansluiting ligt dit anders. Warmtetarieven worden namelijk slechts één keer per jaar aangepast (per 1 januari). Veel van die tarieven liggen ruim boven de grens van het prijsplafond; ze bedragen soms bijna het dubbele. Huishoudens met een eigen warmteaansluiting zijn het hele jaar nog gedekt door het prijsplafond, maar warmteklanten met blokaansluiting moeten het doen met een vast bedrag dat gebaseerd is op de actuele lagere gasprijs.

Om hoeveel huishoudens het precies gaat, is niet te zeggen. Een CBS-publicatie uit 2019 stelt dat het circa 50 duizend huishoudens betreft. ‘Maar inmiddels zijn het er waarschijnlijk flink meer’, verwacht Van Perlo. ‘In veel gemeenten worden warmtenetten uitgebreid als onderdeel van de energietransitie. Daarbij gaan flats met blokverwarming vaak als eerst, omdat die relatief gemakkelijk zijn aan te sluiten.’

Koude winter

Dat het volgens het ministerie om ‘mogelijk kleine verschillen’ gaat, is als reactie ‘volstrekt onvoldoende’, vindt Van Perlo. ‘Ten eerste moet dat nog maar blijken. Als het een koude winter wordt, kan het voor sommige huishoudens om honderden euro’s gaan. Voor veel gezinnen die dit treft, is dat echt veel geld. Het prijsplafond is toch vooral ontworpen om dit soort huishoudens te beschermen.’

Het aanvragen van de compensatie voor blokaansluitingen is pas sinds april mogelijk. Dit gebeurt uiteindelijk via de Belastingdienst, waar verhuurders of verenigingen van eigenaren het bedrag krijgen, nadat ze hebben aangetoond hoeveel huishoudens er achter hun gedeelde aansluitingen schuilgaan. Die moeten het vervolgens onder hun huurders of leden verdelen. Deze procedure loopt nog niet helemaal goed, stelt van Perlo. ‘Anders dan is beloofd kunnen huurders namelijk nog niet in een register nagaan of hun huisbaas de compensatie echt heeft aangevraagd.’ Hoeveel compensatie er sinds het openen van het loket is aangevraagd, kon de Belastingdienst donderdag niet vertellen.