Hou het hoogtepunt van de Gouden Eeuw open

De Oranjezaal in paleis Huis ten Bosch is een van de mooiste, belangrijkste en tot voor kort minst bekende monumenten uit Nederlands Gouden Eeuw. Na een succesvolle openstelling van vier maanden is ze nu weer hermetisch gesloten voor publiek. Dat blijft ook zo na de verbouwing en daarmee laten we kansen liggen.

Afgelopen najaar hebben vijftigduizend mensen ervaren hoe indrukwekkend het geschilderde ensemble uit 1652 is. Het is een zaal die je moet beleven, als een visuele symfonie. De rijkversierde wanden, bogen en koepel omsluiten de bezoeker tot er geen ontsnappen meer aan is.

Overal waar je kijkt schittert de grootsheid van stadhouder Frederik Hendrik, de in 1647 overleden Vader des Vaderlands die einde maakte aan de Tachtigjarige Oorlog en daarmee instond voor bloei van een jonge natie. Dat is althans wat de zaal je wil laten geloven. Blijkens de overgeleverde reacties van 17de-eeuwse bezoekers lukte dat heel goed. De afgelopen maanden maakten duidelijk dat de zaal nog steeds zo werkt.

Anders gezegd: op geen plek in Nederland is de glorie van de Gouden Eeuw zó levensecht te ervaren als in de Oranjezaal van Huis ten Bosch. Boeken kunnen uitleggen en op Google Street View is de zaal tot in detail te zien, maar nergens anders kan de Gouden Eeuw op haar hoogtepunt zo beleefd worden als in de Oranjezaal zelf.

Een heel tijdperk is erin samengebald: de opkomst, de macht, de politiek, de rijkdom, de kunst, de wetenschap, de overzeese ambitie, de oorlogen en de Europese diplomatie het komt daar samen in grote en kleine verhalen. Het gaat van de geboorte van een natie tot en met de liefde van weduwe Amalia van Solms voor haar overleden man, en haar angst voor hun roekeloze zoon Willem II. Dat zijn verhalen die reiken tot in onze tijd: de globale landsgrenzen van nu werden toen vastgesteld. Toen werd de basis gelegd voor overzeese gebiedsdelen met inwoners die feitelijk dus al 400 jaar deel uitmaken van ons land. De Oranjezaal bevat het allemaal.

De behoefte aan de beleving van die verhalen bleek de afgelopen periode zonneklaar. Daarom zou het jammer zijn als de Oranjezaal terugglijdt naar de schaduw van de geschiedenis en voorgoed dichtgaat. Het moet mogelijk zijn een publieksopenstelling te bedenken die recht doet aan het privégebruik van de Oranjes, de staatsfuncties én de publieksfuncties. De zaal heeft die mix immers vanaf het begin gekend, is onlosmakelijk met alle drie verbonden. Alleen met die mix kan de zaal overleven zoals zij is bedoeld: de Oranjezaal van heel Nederland.

_{Elmer Kolfin, universitair docent kunstgeschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. Hij publiceerde met Margriet van Eikema Hommes: De Oranjezaal in Huis ten Bosch - Een zaal van loutere liefde}

Witte knuisten

Wij lezen verhalen van chirurgen die woensdagochtend met witte knuisten aan het stuur naar het ziekenhuis in Leeuwarden zijn gereden. Van dergelijke professionals zou ik verwachten dat ze de avond tevoren sneeuwkettingen op hun topklasser monteren.

En de hulpdiensten zouden standaard een set spijkerbanden moeten hebben klaarliggen.

_{Ludo Grégoire, Alkmaar}

Nostalgie

Dat niets het ooit deed bij de familie Witteman is voor wat betreft hun typmachine wel te begrijpen. Als alle gezinsleden na de 'ping!' aan het einde van een regel de rol een zwiep naar links proberen te geven terwijl die toch echt naar rechts moest, ja, dan gaat hij kapot.

Zelf heb ik overigens op 10-jarige leeftijd blind leren typen op een typmachine waar de lettertoetsen voorzien waren van gekleurde dopjes. Daarmee moesten we ingewikkelde zinnen typen - waar zo veel mogelijk letters in voorkwamen - die waren ingesproken door oud-nieuwslezer Fred Emmer. Nostalgie.

_{Ap Hilhorst, Nijmegen}

Medailles

'Nederland in Sotsji? Wij zaten er erg naast, wie niet'. Nou, de NOS. Studio Sport voorspelde 7 gouden, 7 zilveren en 8 bronzen medailles voor Nederland. Het werden er respectievelijk 8, 7 en 9.

_{Richard de Wilt, eindredacteur Studio Sport, Haarlem}

Lintje

Ronald Kamstra vindt dat de Volkskrant-bezorger die door weer, wind en ijzel toch de krant in buitengebied bezorgt een lintje verdient. Vind ik ook. Maar wie geeft het hem of haar? Ronald Kamstra zelf natuurlijk. Kom gewoon een keer vroeger je bed uit en wacht de bezorger op met iets moois. Weet je gelijk of het een man of vrouw is.

_{Vincent van Woerkom, Dirksland}

Sentimenteel

Laten we niet te hoog inzetten op het maximumbedrag per te winnen levensjaar. We kunnen een voorbeeld nemen aan de limiet die Engeland volgens Vonk van 2 januari hanteert. Dat is 34 duizend euro per gewonnen levensjaar. De bovengrens hoger stellen betekent dat leveranciers hier mee rekenen en de samenleving op kosten jagen. De farmaceutische industrie is een winstgedreven sector.

Dat mensen kansloos zouden sterven omdat middelen niet betaalbaar zijn, komt voort uit sentiment. Dit is begrijpelijk maar kortzichtig en de industrie spint er garen bij. Ook patiëntenverenigingen als het KWF kijken maar één kant op.

Keuzen in de zorg zijn onvermijdelijk. We hebben vooral behoefte aan gezond verstand en mensen die de verantwoordelijkheid nemen om in redelijkheid afwegingen te maken. Er zijn grenzen aan wat reëel is. Niet alles wat kan is goed. Net zoals het aanvaarden van grenzen en eindigheid niet gemakkelijk is.

_{Antoine de Haan, geestelijk verzorger/ziekenhuispastor, farmaceut, Nieuwegein}

Onbetaalbaar

Graag wil ik reageren op het artikel 'Rekken heeft een prijs' in Vonk. In 2003 werd bij mijn vrouw, destijds 41 jaar en moeder van onze Jaap van 6, een kwaadaardige hersentumor gediagnosticeerd. Niet operabel, de levensverwachting lag tussen de drie weken en drie maanden volgens de neurochirurg. Ze werd bestraald en kreeg chemo. Ze herstelde wonder boven wonder en ging zelfs weer aan het werk.

In 2009 werd wederom een kwaadaardige hersentumor gediagnostiseerd. Niet operabel, de levensverwachting was nu negen maanden. Ze werd opnieuw bestraald en kreeg chemo. Met veel hulp van familie, vrienden en buren heeft ze nog tot oktober 2011 bij ons mogen zijn en heeft ze Jaap nog op kunnen zien groeien. Zeker voor een moeder haar grote trots en doel.

Dus na de eerste levensverwachting van drie weken tot drie maanden heeft ze nog 8,5 jaar bij ons mogen zijn. De kosten vallen in het niet bij waar ze nog van heeft kunnen genieten, vooral van het opgroeien van onze Jaap en van het bij ons zijn. Dit alles was ook voor Jaap en mij zeer de moeite waard en heeft ons mede gevormd.

Ook dit is niet in geld uit te drukken.

_{Sjaak Smits, Ottersum}

Ramses Shaffy's moeder

In het artikel over de moeder van Ramses Shaffy staat: 'Begin jaren 30 wist ze de Egyptische consul in Parijs aan de haak te slaan.' Iets dergelijks lees ik nou nooit over een man, dat hij in het huwelijk treedt en dat de krant dat dan 'aan de haak slaan' noemt.

_{Alexandra van Thiel, Haren}

Hoezo onjuistheden?

In mijn reactie op de ingezonden brief van kindertandarts Veerkamp heb ik gewaarschuwd voor het te snel en te vaak toepassen van narcose bij jonge kinderen. Deze waarschuwing resulteerde in beschuldigingen aan mijn adres van de anesthesiologe Catherine de Jong, werkzaam in een tandheelkundige kliniek van Veerkamp (U, 2 januari).

Zij verwijt mij flagrante onjuistheden te hebben geuit en onnodig angst te zaaien over de risico's van narcose voor kindertandheelkundige behandeling, daar waar ik slechts vermeldde dat 'uiterst voorzichtig moet worden omgegaan met het gebruik van narcose bij zeer jonge kinderen'.

Afgelopen jaar hebben Leo Booij, emeritus hoogleraar anesthesiologie, en ik deze stelling onderbouwd in een artikel in het Nederlands Tijdschrift voor Tandheelkunde. Conclusie: narcose bij jonge kinderen onder de 4 jaar kan een blijvend effect hebben op de zich nog ontwikkelende hersenen en daardoor latere leer- en gedragsstoornissen veroorzaken.

Betekent dat nu dat er bij de behandeling van tandheelkundige problemen bij kinderen geen narcose gebruikt mag worden en dat ik, zoals collega De Jong stelt, daardoor wreed kinderen een adequate behandeling onthoud? Natuurlijk niet. Ik pleit er slechts voor om narcose alleen te gebruiken in uiterste noodgevallen, bijvoorbeeld bij een heel slecht gebitje met ontstekingen waarbij enkele extracties en een aantal vullingen noodzakelijk zijn. Kortom, situaties waarin het kind de dupe is geworden van inadequate zorg.

_{R. Burgersdijk, emeritus hoogleraar kindertandheelkunde, Nijmegen}

Leve de kleine winkels

Nadat een faillissement van het warenhuisconcern V&D afgelopen zomer leek afgewend, kwam het er dan toch ineens van. Mijns inziens heeft V&D er niets aan gedaan om innovatief op de veranderde tijden (digitaal producten aanschaffen) te reageren. Mijn idee is, dat de tijd van grote winkelketens voorbij is. Kleinschaligheid en specialisatie in de winkelbranche vormen de oplossingen.

Zoals in de Kleine Kerkstraat in Leeuwarden, welke uitgeroepen is tot de leukste winkelstraat, en zoals men in een stad als Zutphen aantreft. Zo krijgen de winkelcentra in steden meer een eigen karakter. En kleine winkels zijn ook niet gevoelig voor klappen op de beurs.

_{Aafke Klopman, Leeuwarden}