Hollandse koffie brandstof van consensusmachine

Alatriste signaleert een intensievere manier van werken en de hoge productiviteit. 'De goede sociale voorzieningen en het feit dat alles wérkt, draagt bij tot een goed gevoel over de eindbestemming van je belastinggeld.'

Hij is bijna tien jaar in Nederland, en weet dat de meeste Nederlanders flinke kritiek hebben op de besteding van het overheidsgeld, maar 'wat voor een Europeaan een rampzalige situatie is, kan voor een Latijns-Amerikaan een lied van hoop en vreugde zijn'.

Toch klinkt er in veel brieven onbegrip en kritiek op Nederlandse collega's en gewoonten. Vera Bondy, al 40 jaar in Nederland, ergert zich nog steeds aan het oeverloze geleuter over voetbal op maandag, de eetgewoonten met de vette vleeswaren en die ellendige hagelslag. Maar vooral het arbeidsethos, of liever het gebrek daaraan.

'Een rij met tien wachtenden voor het enige open loket, met iets verderop drie, vier kletsende medewerkers. Bij de Bijenkorf kletsende verkoopsters waarbij ik schroomvallig moet vragen of een van hen misschien even tijd heeft. In een kapsalon kun je na vier uur 's middags niet meer aankomen voor een behandeling van een uur, ''want wij sluiten om zes uur en we willen ook op tijd thuis zijn.'' Nederlands arbeidsethos?, besluit Bondy: 'La-me-nie-lache.'

Ook het permanente streven naar consensus komt veel briefschrijvers de oren uit. 'Vergaderen, vergaderen, vergaderen', klaagt Julia Schmidt, 14 jaar in Nederland. 'Iedereen moet zijn zegje doen, alles moet besproken worden, verduidelijkt en aannemelijk worden gemaakt. Je moet dingen niet opleggen, maar aanbevelen. Dat werkt weliswaar veel motiverender, maar kost ook veel meer tijd.'

En dan nog wat: 'Koffie. Koffie is de brandstof om de Nederlandse mythe van gezelligheid en consensus in gang te houden. Die is hier - niet voor niets - gratis.'