Hoge Russische militairen bespraken volgens VS inzet kernwapens Oekraïne

Dit hebben hoge Amerikaanse functionarissen bevestigd aan de New York Times. De gesprekken lieten de alarmbellen rinkelen in het Witte Huis omdat ze volgens de Amerikaanse regering opnieuw aantonen hoe gefrustreerd Moskou is over het slechte verloop van de invasie in Oekraïne. Ook leidde het overleg tot ongerustheid bij Europese bondgenoten.

Nadat president Vladimir Poetin in september opnieuw hintte op het gebruik van kernwapens om de oorlog te beslechten, is het Westen bang dat Moskou in de verleiding komt de daad bij het woord te voegen. Rusland is 's werelds grootste kernmacht. Volgens de regeringsfunctionarissen, die anoniem wensen te blijven, was Poetin niet aanwezig bij de gesprekken.

Wie er precies bij de gesprekken aanwezig was en wanneer het plaatsvond, blijft onduidelijk. Informatie van de Amerikaanse inlichtingendiensten over de Russische discussie werd half oktober doorgegeven aan het Witte Huis en het Amerikaanse ministerie van Defensie. Toen was Sergej Soerovikin, die vanwege zijn hardhandige optreden bij de Russische interventie in Syrië de bijnaam ‘Generaal Armageddon’ kreeg, net door Poetin aangesteld als nieuwe bevelhebber van de invasiemacht.

De topmilitair is door Poetin benoemd om de oorlog te redden voor het Kremlin. Sinds zijn aantreden is Oekraïne het toneel van zeer zware Russische drone-en raketaanvallen op energie-en waterkrachtcentrales. Het is onbekend of Soerovikin deel uitmaakte van de groep hoge militairen. Ook de aanwezigheid van minister van Defensie Sergej Sjojgoe, die verantwoordelijk is voor de slechte uitvoering van het oorlogsplan, zou pikant zijn.

Spionagediensten

De Amerikaanse functionarissen wilden niet uit de doeken doen welke scenario’s de hoge Russische militairen bespraken voor de inzet van een tactisch kernwapen. Dit zijn atoombommen met een kleine, beperkte militaire kracht bedoeld om gevechten op het slagveld te winnen. Het Witte Huis wilde woensdag de explosieve Russische gesprekken niet bevestigen. Wel zei een woordvoerder dat de Verenigde Staten nog altijd geen aanwijzingen hebben gezien dat Rusland zich voorbereidt op het gebruik van tactische kernwapens.

De Amerikaanse spionagediensten houden Rusland sinds september nauwlettend in de gaten om er tijdig achter te komen of Poetin opdracht heeft gegeven één van de naar schatting 1.912 Russische tactische kernwapens te gebruiken. Ook heeft de regering-Biden in directe gesprekken met Russische functionarissen het Kremlin gewaarschuwd voor ‘catastrofale consequenties’ als Poetin een atoombom laat ontploffen.

‘De VS en onze bondgenoten zullen resoluut reageren’, aldus Bidens nationale veiligheidsadviseur Jake Sullivan eind september. Hij reageerde toen op het zoveelste nucleaire dreigement van Poetin. ‘Wanneer de territoriale integriteit van ons land wordt bedreigd, zullen we zeker alle middelen gebruiken die tot onze beschikking staan om Rusland en ons volk te beschermen’, zei Poetin destijds. ‘Dit is geen bluf.’ Poetins dreigementen riepen herinneringen op aan de Cuba-crisis van 1962 toen de vrees voor een nucleair conflict ook groot was.

Aanval Zwarte Zee-vloot

Eerder lieten oud-premier Dmitri Medvedev en Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov zich dreigend uit over de mogelijke inzet van een tactisch kernwapen, om de Oekraïners op de knieën te dwingen. Poetin leek vorige week gas terug te nemen wat betreft zijn nucleaire dreiging. ‘Wij zien de noodzaak daarvan niet’, zei hij op geruststellende toon in een toespraak. ‘Dat heeft geen zin, noch politiek, noch militair.’ Hij herhaalde toen wel de Russische beschuldiging dat Oekraïne van plan zou zijn om een ‘vuile bom’ met radioactief materiaal te gebruiken.

De tactische kernwapens van Rusland variëren in explosieve kracht van 10 kiloton (10 duizend ton TNT) tot 100 kiloton. Ze kunnen worden afgevuurd door dezelfde marineschepen en zware bommenwerpers die het Russische leger nu ook inzet om Oekraïne te bestoken met raketten.

Deze conventionele raketten, zoals de Kalibr-kruisraketten, worden vanuit het Russische luchtruim afgevuurd door onder andere de Zwarte Zeevloot. De VS, die al voor de invasie Russische troepenbewegingen nabij Oekraïne nauwlettend in de gaten hielden, willen zo min mogelijk kwijt over hoe ze er tijdig achter kunnen komen dat Moskou een nucleaire aanval voorbereidt. Ook over de Amerikaanse reactie op zo’n aanval wil Washington niets kwijt.

Amerikaanse oud-generaals zeiden onlangs dat de VS mogelijk zouden terugslaan met een vernietigende aanval op de Zwarte Zeevloot om het Kremlin te straffen. De vraag is dan of de Russen pas op de plaats maken, wat de VS hopen, of deze militaire vernedering niet slikken en weer toeslaan met een tactisch kernwapen in Oekraïne. Kiest Poetin voor deze laatste optie, dan is de grote vraag wat de VS en Europa gaan doen in zo’n ‘nachtmerriescenario’ waarin de strijd alleen maar kan escaleren.