Hoe waarschijnlijk is het dat Trump wordt afgezet?

Volgens sommigen heeft Trump daarmee een strafbaar feit gepleegd - belemmering van de rechtsgang - wat aanleiding kan zijn voor een impeachmentprocedure. Maar zover is het nog lang niet.

In sommige gevallen is het meteen duidelijk dat er sprake is van belemmering van de rechtsgang, zoals bij het omkopen van getuigen of het opzettelijk vernietigen van bewijsmateriaal. Daaraan maakte president Nixon zich schuldig tijdens het Watergateschandaal. Uiteindelijk trad hij af vóór het Congres een afzettingsprocedure tegen hem kon beginnen.

Intentie

In dit geval ligt het volgens rechtsgeleerden wat ingewikkelder. Er moet worden aangetoond wat de intentie van Trump was. Probeerde hij Comey onder druk te zetten het onderzoek te stoppen om te voorkomen dat Flynn of hijzelf in de problemen zou komen, of was het niet meer dan een beleefd verzoek een 'goeie kerel' als Flynn met rust te laten?

Trumps verzoek komt in een ander daglicht te staan doordat hij Comey later ontsloeg. Volgens het Witte Huis was dat omdat Comey zijn werk slecht deed, maar in een interview met NBC-televisie gaf Trump toe dat 'het gedoe met Rusland', het onderzoek naar de banden tussen Rusland en zijn campagneteam, ook een rol had gespeeld bij zijn besluit.

Onbedoeld heeft Trump alles nog erger gemaakt doordat hij in de ontslagbrief voor Comey beklemtoonde dat deze hem had verzekerd dat er geen onderzoek tegen hem zelf liep. Verder zou hij Comey om diens loyaliteit hebben gevraagd, wat de FBI-chef weigerde: hij had alleen trouw gezworen aan de grondwet, niet aan de president zelf. Vervolgens waarschuwde Trump hem na zijn ontslag niets te laten uitlekken aan de pers omdat het Witte Huis over 'tapes' van hun gesprekken zou beschikken.

Er komt nu zo veel bij elkaar dat zelfs een brave Republikein als Jason Chaffetz, de voorzitter van de commissie voor ethische kwesties van het Huis van Afgevaardigden, nu alle opnames en verslagen van de gesprekken tussen Trump en Comey heeft opgeëist. Volgende week staat een hoorzitting gepland die moet ophelderen of Trump zich bemoeide met het FBI-onderzoek. Comey is gevraagd om te getuigen.

Speciaal aanklager aangesteld

Het Amerikaanse ministerie van Justitie heeft het voormalige FBI-hoofd Robert Mueller aangesteld om het onderzoek naar de mogelijke Russische inmenging in de verkiezingen van 2016 te leiden.

Als Robert Mueller tot de conclusie komt dat Trump vergrijpen heeft gepleegd die een impeachment rechtvaardigen, wordt het verder eerder een politieke dan een juridische kwestie. Voor het in gang zetten van een afzettingsprocedure is een meerderheid nodig in het Huis van Afgevaardigden, dat momenteel stevig in handen is van de Republikeinen.

Langzamerhand beginnen sommige Republikeinse politici genoeg te krijgen van Trumps uitglijders. 'Mogen we eens een dagje zonder een crisis hebben?', vroeg senator Susan Collins. Haar collega John McCain zei dat de voortdurende reeks incidenten in het Witte Huis 'Watergate-achtige' vormen begint aan te nemen.

Maar voor Republikeinse Congresleden is het riskant een afzettingsprocedure tegen hun voorman te steunen, temeer daar Trumps kiezers de president nog steeds trouw blijven. Voor het afzetten van een president is een tweederde meerderheid nodig in de Senaat, die ook al in handen is van de Republikeinen. Als er niet genoeg stemmen zijn voor het afzetten van Trump gaan de Republikeinse overlopers er bij de volgende verkiezingen aan.

Zelfs veel Democraten zijn voorlopig beducht een impeachment-procedure te beginnen omdat de aanhangers van Trump die als een soort staatsgreep zullen opvatten, een poging de verkiezingsnederlaag terug te draaien.

Ook een ander scenario waarvan Trumphaters dromen is heel onwaarschijnlijk. Onder het 25ste Amendement op de Grondwet kan de president worden afgezet als de vicepresident en de meerderheid van het kabinet hem onbekwaam verklaren zijn functies uit te oefenen. Maar de lat ligt hier nog hoger: als de president protest aantekent, moet in beide huizen van het Congres een tweederde meerderheid zijn afzetting steunen. Anders keert hij weer terug op zijn post en gaat er bloed vloeien in het Witte Huis.