Reportage
Hoe toparts miljoenen verstopte in Luxemburg
De gerespecteerde toparts Gerrit S. kreeg geld van de farmaceutische industrie. Dat sluisde hij heimelijk door naar Luxemburg. Het was toch gewoon 'zijn geld'? Nu staat hij terecht.
Dat het niet helemaal in de haak was om zijn miljoenen op een Luxemburgse bankrekening te verstoppen, wist Gerrit S. - voorheen oncoloog en hoogleraar in het Erasmus MC - ook wel. Met een beetje pech kwam de fiscus erachter. Als ze bijvoorbeeld zijn uitgaven en aangifte van inkomsten naast elkaar zouden leggen.
Maar ja, dat risico wilde hij wel nemen. Kreeg hij wellicht een boete. Verder zag hij het probleem niet zo.
Ja, het was zwart geld waar een 'belastingcomponent' aan zat, maar ook gewoon 'zijn geld'. Dat had hij zelf verdiend door zich dertig jaar 'uit de naad te werken' als oncoloog.
Zijn eerste inschatting klopte. De fiscus kwam erachter. Maar met alleen een boete kwam de 69-jarige, gepensioneerde oncoloog er niet van af. Gisteren zat hij in de rechtbank, op verdenking van belastingfraude en witwassen en had hij toch heel veel spijt. Met een snik in zijn stem zei S. - dun grijs haar, bril met sterke glazen, keurig geruit jasje en vlotte schoenen - dat hij nooit gedacht had in de rechtszaal te belanden, voor witwassen en belastingfraude nota bene. Dan dacht hij aan de onderwereld, drugs en wapens, maar niet aan zijn zwarte geld.
'Debet-creditonderzoek'
De gepensioneerde emeritus hoogleraar aan het Erasmus MC is de eerste zwartspaarder die zich voor de rechtbank moet verantwoorden. Hij is een van de Nederlanders die opdook in het zogeheten 'debet-creditonderzoek' van de belastingdienst naar vermogen van Nederlanders in het buitenland.
Voor dat onderzoek vroeg de belastingdienst bijna 136 miljoen gegevens op van betalingen met buitenlandse betaalkaarten in Nederland in de jaren 2009, 2010 en 2011. Rond de 70 zwartspaarders kregen een brief van de fiscus, met een verzoek om informatie over hun buitenlandse vermogen. Vorige maand deed de fiscus ook bij andere zwartspaarders invallen, waarna er vervolgens meer rechtszaken zullen volgen.
In het onderzoek merkte de belastingdienst betalingen boven de 2 ton aan als 'toppers'. Bedragen tussen 1 en 2 ton in euro's werden de 'subtoppers'. Zo iemand was Gerrit S.. Hij gaf met zijn Luxemburgse creditcard bijna 1,5 ton uit in Nederland. Bij een autoverhuurbedrijf vroeg de belastingdienst vervolgens zijn gegevens op, waarna in de zomer van 2014 een inval volgde van de opsporingsdienst Fiod.
Maar volgens het Openbaar Ministerie was Gerrit S. geen klassieke zwartspaarder, zoals anderen die hun spaargeld naar het buitenland verhuisden. Nee, S. sluisde inkomsten naar het buitenland, waarmee hij ook inkomstenbelasting ontdook. Dat was geld wat hij sinds midden jaren tachtig van grote farmaceutische bedrijven kreeg. Die gaven het ziekenhuis geld voor onderzoek en het testen van medicijnen in het ziekenhuis waar hij hoofd oncoloog was.
Inkeerregeling
De voormalig hoogleraar vertelde gisteren dat hij van dat geld een deel naar zichzelf overmaakte. Deed iedereen in de branche. Dat was heel gewoon in die tijd, stelde S. 'Zo gewoon als sigarettenrook.'
De rechtbank wilde van hem weten waarom hij bijvoorbeeld in 2002 geen gebruik had gemaakt van de zogeheten inkeerregeling van de belastingdienst. Die stelde zwartspaarders in staat om alsnog hun verborgen vermogen aan te geven en er zonder een boete van af te komen. De afgelopen jaren is de belastingdienst steeds strenger gaan controleren op vermogen van Nederlanders in het buitenland. De inkeerregeling bestaat nog steeds, maar boetevrij komen deze spijtoptanten er niet van af. Bovendien zijn er belastingverdragen
S. zei dat hij ook wel eens over de inkeerregeling had nagedacht. Hij had er zelfs een keer naar gezocht op internet. Maar als 'digibeet' kon hij 'de route' niet vinden, stelde hij. Bovendien was hij bang in een 'bureaucratische molen' te belanden. 'Dat is iets waar ik mijn hele leven al een grote angst voor heb.'
De gepensioneerde oncoloog vertelde gisteren hoe in de zomer van 2014 ineens de FIOD op de stoep stond en hij na die inval achterbleef 'met nog een paar euromunten'. De stapeltjes bankbiljetten - rond de 7,5 ton in totaal - die hij onder meer in een ventilatieschacht had verstopt, waren in beslag genomen. Dat geld had hij in 2013 opgehaald uit Luxemburg toen het bankgeheim met dat land er aan ging. Op zijn drie huizen in Amsterdam ligt beslag en als het aan het OM ligt, wordt het vastgoed verbeurd verklaard. Ook wil het OM nog 3,5 miljoen euro van hem ontnemen.
Crimineel
Hij wordt ineens neergezet als een crimineel, zei S. Zijn leven is kapot. Slapeloosheid, relatie met z'n vriendin stuk gegaan, zijn sportvliegtuigje verkocht. 'Met mijn lichamelijke conditie is het niet meer verantwoord te vliegen.' Hij leeft alleen nog maar van zijn pensioen en AOW. Om zijn twee advocaten te betalen, moest hij geld lenen. 'Ik sta nu bij allemaal mensen in het krijt.'
De officier van justitie liet overigens weten dat de betalingen van de farmaceutische industrie die Gerrit S. als normaal bestempelde, door het Openbaar Ministerie bekeken worden. Daaruit volgt wellicht later nog een strafrechtelijk onderzoek.
Vanwege de belastingfraude en witwassen werd twintig maanden cel tegen S. geëist.
De rechtbank doet op 25 november uitspraak.
