Hoe is de coronatoestand in Spanje, Italië, Duitsland en Hongarije? Onze correspondenten doen verslag

In de grootste delen van Europa is het stil door de getroffen maatregelen tegen het coronavirus. En hoewel alle landen tegen dezelfde vijand vechten, gaat men er overal op zijn eigen manier mee om. Onze correspondenten bieden een overzicht.

Spanje lijkt wel een politiestaat: zelfs samen in een auto zitten mag niet meer

Toen Spanje zaterdag de noodtoestand uitriep, ging bijna alles dicht, maar tot verbazing van velen bleven de kapperszaken open. Ouderen die niet zelf hun haar kunnen wassen, mochten niet veroordeeld worden tot de verslonzing, was de gedachte. Maar al snel tekenden de kappers protest aan. Moest niet vooral de gezondheid van die ouderen worden beschermd? Nog geen dag later waren ook de kapsalons gesloten.

Daarmee kent het winkelsluitingsverbod weinig uitzonderingen meer. De Spanjaarden mogen alleen nog de straat op om te gaan werken of om strikt noodzakelijke inkopen te doen, zoals in de supermarkt of bij de apotheek. Tabak, kranten en tijdschriften worden ook gerekend tot de eerste levensbehoeften.

In de kerken wordt nog altijd de mis opgedragen, maar de gelovigen moeten op minstens een meter afstand van elkaar plaatsnemen. Wie op zondag liever in het park wandelt of naar het strand gaat, heeft pech: dat mag niet meer.

De noodtoestand vormt een aanslag op het sociale leven: bij vrienden of familie op bezoek gaan is uit den boze. Ook op straat is het verboden om met z’n tweeën of meer te zijn. Zelfs samen in een auto zitten mag in principe niet (taxi’s uitgezonderd).

De scholen zijn vanzelfsprekend dicht. Alle kinderen moeten thuisblijven, ook als hun ouders ‘vitale beroepen’ hebben. Studenten zijn in het gat gesprongen dat de kinderopvang achterlaat.

Om alle verboden te kunnen handhaven, is Spanje veranderd in een soort politiestaat. Overal in Madrid zie je de agenten van de Policía Municipal, de Guardia Civil en de Policía Nacional, en van het leger – en allemaal werken ze aan de strikte handhaving van het uitgaansverbod. Er zijn in Spanje al ongeveer 100 mensen aangehouden en meer dan 5.000 boetes uitgedeeld: boetes van 600 euro of meer.

De politie is streng, maar blijkt niet ongevoelig voor humor: iemand die door de verlaten straten van Murcia liep in een Tyranosaurus rex-pak, kwam er met een waarschuwing vanaf.

Maartje Bakker

In Italië doen de pizzabezorgers betere zaken dan ooit

Italianen lezen per jaar gemiddeld één boek, dus in tijden van crisis sluiten de boekwinkels. Italianen drinken gemiddeld dertig liter wijn per persoon per jaar, dus blijft de enoteca op de hoek gewoon open, covid-19 of niet.

Nu Italië een geruime week in een staat van zogeheten lockdown verkeert – een van de weinige Engelse woorden die onvertaald de krantenpagina’s halen – begint ook langzaam duidelijk te worden wat zo’n lockdown eigenlijk inhoudt. De scholen, restaurants en koffiebarretjes waren al tijden dicht, maar sinds kort zijn ook de meeste parken in Italië gesloten, wordt een avondwandeling door het ministerie afgeraden en een rondje hardlopen zoveel mogelijk ontmoedigd. En hoewel het officieel toegestaan is om naar je werk te rijden, besluiten toch steeds meer Italianen daar van af te zien. Dit omdat er zoveel politie op straat circuleert dat automobilisten zomaar een keer of drie kunnen worden aangehouden voor ze daadwerkelijk op hun werk arriveren.

De bedoeling van de Italiaanse lockdown is immers dat er zo min mogelijk mensen op straat zijn. Die bedoeling indachtig mogen Italianen enkel hun huizen verlaten als ze een ondertekende verklaring bij zich dragen waarop staat wat ze daar precies doen. Wie geen goede reden heeft – wie dus niet naar een apotheek, zijn werk, de supermarkt of het ziekenhuis moet – wordt subiet beboet. En waar de handhaving in Italië normaal gesproken te wensen overlaat, werden maandag in één dag ruim 8.000 mensen op de bon geslingerd.

Wat wel is toegestaan, is het doen van boodschappen in ‘essentiële’ winkels. Dat betekent dat zich momenteel in heel Italië ordentelijke rijen vormen voor de slagers, bakkers, vis- en groenteboeren – het avondeten blijft te allen tijde heilig in Italië – maar ook voor bijvoorbeeld speciaalzaak die kappersscharen verkoopt. Toon mij uw essentiële winkels en ik zeg u wie u bent.

Een andere, typisch Italiaanse bedrijfstak die momenteel floreert: de pizzabezorgers, die het niet alleen ongekend druk hebben, maar ook meer fooi in hun handen gedrukt krijgen dan ooit tevoren.

Jarl van der Ploeg

Als de Duitsers maar kunnen klussen en lezen

Duitsers konden woensdag geen kleren of sieraden kopen, maar nog wel boormachines, badkamertegels en planten.

In Duitsland heerst ondanks meer dan 10 duizend officiële coronabesmettingen geen complete lockdown, zoals in Frankrijk, Spanje of Italië, maar een ‘verlangzaming van het sociale leven’, zoals de Beierse minister-president Markus Söder het uitdrukte. Tot 19 april zijn alleen winkels geopend die in ‘basisbehoeften voorzien’. Behalve de supermarkten, weekmarkten, apotheken, kiosken en tankstations, beschouwt de regering ook bouwmarkten en speciaalzaken voor handwerklieden als een basisbehoefte, evenals tuincentra.

De achterliggende gedachte lijkt enerzijds het op gang houden van de economie, anderzijds het voorkomen van nationale depressie en verveling te zijn. Tuinieren is met stip de populairste hobby in Duitsland, en ook ‘knutselen’ en ‘kleine reparaties in huis’ scoren volgens het Duitse bureau voor statistiek hoog. De winkels die open zijn, mogen hun openingstijden zelfs verruimen tot tien uur ’s avonds om drukte te vermijden. Over speeltuinen zijn de deelstaten het oneens. In Hamburg zijn die allemaal afgezet met rood-wit lint, maar in Berlijn mocht er woensdag nog worden geschommeld en gegleden, onder toeziend oog van moeders met flesjes desinfecterend middel.

Vergeleken met andere Europese landen lijkt het Duitse coronabeleid haast frivool. Maar de regels die er zijn, worden streng nageleefd. In Berlijn werden woensdag teams van de oproerpolitie ingezet om overtreders op te sporen. Maar een complete lockdown, aldus verschillende media en een bron op een ministerie, overweegt de regering voorlopig niet.

In de hoofdstad van het Land der Dichter und Denker maakt men ook een uitzondering voor boekwinkels. Toch waren lang niet alle boekwinkels – Berlijn telt er ruim 350 – woensdag geopend.

Vergeleken met Nederland is Duitsland streng in de keuze van vitale beroepen. Op de lijst staat medisch personeel, politie, brandweer, justitie, schoonmakers, belangrijke ambtenaren, winkelpersoneel en medewerkers in het openbaar vervoer.

Sterre Lindhout

Nog geen lockdown in Boedapest

Dinsdagmorgen, even voor 9 uur, kwam er een melding binnen bij de politie in Boedapest. Een 43-jarige Hongaar had een projectiel gekocht dat op een handgranaat leek, roepend dat hij ‘het coronavirus zou stoppen’. Diezelfde middag nog werd hij in de buurt van het vliegveld gearresteerd. De granaat (een nepexemplaar) werd in beslag genomen.

Het virus stoppen wil iedereen wel, maar voorlopig zullen de Hongaren het moeten doen met de maatregelen van premier Viktor Orbán. Woensdag kondigde hij in een Facebookvideo aan dat langlopende schulden en rentebetalingsverplichtingen voor de rest van dit jaar worden opgeschort. De maatregel geldt voor zowel particulieren als bedrijven. Voor werknemers wordt de pensioenpremie geschrapt, voor werkgevers hun sociale belastingen.

Het openbare leven in Boedapest is ondertussen stil komen te liggen. Váci Utca, de doorgaans zo populaire winkelstraat, is nagenoeg uitgestorven nu toeristen massaal hun stedentrips annuleren. Leegstaande Airbnb-appartementen worden gebruikt om verpleegkundigen (geïsoleerd) te huisvesten. Na 3 uur ’s middags moeten alle cafés en winkels dicht, met uitzondering van supermarkten, drogisterijen en apotheken.

Geruchten over een lockdown in Boedapest werden door Orbáns chef-staf afgedaan als nepnieuws. Als er al sprake van een lockdown is, dan kun je die vinden aan de buitengrenzen. Die zitten potdicht voor buitenlanders, met als gevolg dat er woensdag in Slowakije een file van 93 kilometer stond. Onder de gedupeerden zijn veel vrachtwagenchauffeurs uit Roemenië voor wie Hongarije op de route naar huis ligt.

In Midden-Europa verkeert de pandemie nog in een vroege fase. Hongarije had woensdag 58 besmettingen, Polen 251. Orbán heeft meer dan honderd bedrijven geïdentificeerd die vitaal zijn voor de bestrijding van de pandemie. Hun bescherming komt voor rekening van de minister van Defensie die, zo is al aangekondigd, desnoods soldaten zal inzetten op kritieke plekken.

Behalve op toerisme leunt de Hongaarse economie zwaar op Duitse autofabrikanten. Audi, Mercedes, Opel en ook het Japanse Suzuki kondigen één voor één aan dat ze de productie tijdelijk stilleggen, in sommige gevallen voor drie weken.

Jenne Jan Holtland