Hoe het aantal geregistreerde verkeersongevallen de afgelopen 5 jaar verdubbelde

Dat blijkt uit een maandag gepubliceerd rapport van Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV), in opdracht van Politie en Wetenschap.

Dat het niet goed ging met de verkeersveiligheid in Nederland, wist SWOV-directeur Peter van der Knaap al. Het aantal geregistreerde ongevallen is de afgelopen vijf jaar meer dan verdubbeld: van 17.000 in 2014 naar ruim 38.000 in 2018. Van de 678 verkeersdoden vorig jaar, vielen er 81 op de snelwegen. In 2014 waren dat er nog 63. De SWOV onderzocht daarom hoe het politietoezicht effectiever en efficiënter kan.

Hoe verklaart u die toename?

‘Er zijn drie oorzaken. De eerste is de drukte in het verkeer. Het verkeer op snelwegen is met 13 procent toegenomen tussen 2010 en 2017. Daarnaast worden ongevallen ook beter geregistreerd. Maar dat is het niet alleen. Er is ook sprake van een reële toename van het aantal ongelukken.

‘Als je een analyse maakt van ernstige verkeersongelukken, zoals kop-staart-botsingen of ongevallen waarbij de automobilist met grote vaart de berm in schiet, dan zie je dat afleiding door de smartphone een belangrijke oorzaak is. Net als ander risicovol rijgedrag zoals alcoholgebruik, bumperkleven en een hoge snelheid.’

Volgens de onderzoekers nemen automobilisten mogelijk meer risico’s doordat gericht toezicht van de politie is afgenomen. In het verleden voerde de politie dagelijks alcohol-, gordel-, en snelheidscontroles uit. Maar bij de vorming van de Nationale Politie in 2013 veranderde dat. De opsporing van crimineel gedrag in het verkeer kwam centraal te staan, en de handhaving van de verkeersregels verschoof naar de achtergrond.

Zo blijkt uit het onderzoek van de SWOV dat er tien jaar geleden nog meer dan 50 agenten controles uitvoerden op 1.500 kilometer weglengte. Nu is er bij de Landelijke Eenheid een team van 15 agenten dat zich met name bezighoudt met radarsnelheidscontroles. In 2017 werden automobilisten 20.000 keer aan de kant van weg gezet, in 2006 ging het nog om meer dan 100.000.

Van der Knaap: ‘Het is niet zo dat er helemaal niet meer wordt gesurveilleerd, ook regionale politie-eenheden surveilleren. En de boetes zijn hoog: voor bumperkleven krijg je een boete van 280 euro en voor het gebruik van je mobiel achter het stuur krijg je een boete van 240 euro. Maar het aantal surveillances is wel veel minder dan voorheen.’

Wat moet er gebeuren om de verkeersveiligheid te verbeteren?

‘Er zijn twee oplossingsrichtingen mogelijk. Het huidige cameratoezicht kan effectiever worden ingezet, namelijk op plekken met een hoog risico. Als je na een tijdje ziet dat automobilisten op die plek wél rijden zoals het hoort, zou je de camera’s kunnen verplaatsen naar andere plekken met een hoog risico. Dat is efficiënter en effectief. Nu wordt op 25 procent van de wegen met een hoog risico gecontroleerd. Dat percentage kan omhoog.

‘Daarnaast blijkt dat surveilleren door de politie ook van groot belang is. Want als je alleen controleert met camera’s zie je niet of mensen geen gordels omhebben, alcohol hebben gedronken of met hun mobiel bezig zijn.

‘We hebben in samenwerking met de politie op twee plekken intensief gecontroleerd. Zeshonderd automobilisten werden wegens risicovol rijgedrag aan de kant van de weg gezet. Dat ging met name om mensen die achter het stuur met hun smartphone bezig waren. Je merkt dat zichtbare aanwezigheid van de politie werkt.’