Hoe een prominent FvD-lid in een besloten appgroep praat over ras, homoseksualiteit en de doodstraf

'Een Chinees mag Azië dominant Aziatisch willen houden. Thierry mag Europa niet dominant blank willen houden.'

'Gaap.'

'Spijkers op laag water.'

Het is 22 december 2017 rond half zes 's middags en Yernaz Ramautarsing van Forum voor Democratie mengt zich met drie berichtjes in de WhatsAppgroep 'Polariserende Politici' in een discussie over een uitspraak van Thierry Baudet dat hij een 'dominant blank' land voorstaat. Een van de 45 deelnemers aan de groepsapp waaraan leden van verschillende politieke jongerenorganisaties deelnemen, citeert uit een interview met Baudet in het radioprogramma De Overnachting van 20 september 2015: 'Ik heb wel gezegd dat ik heel veel mensen hier welkom wil heten, maar dat ik wel graag wil leven in een land dat hoofdzakelijk blank is. Of dominant blank.'

'Openlijk racisme', vinden sommige deelnemers aan de WhatsAppgroep, waarin vooral jongeren van rechtse, liberale, democratische en groene signatuur zijn vertegenwoordigd. Ramautarsing ziet dat anders. Hier spreekt niet zomaar een FvD-lid. Binnen de partij is de 30-jarige Surinaamse Amsterdammer een graag geziene gast. Samen met Annabel Nanninga - zij op nummer 1, hij op 2 - voert hij de lijst aan in de hoofdstad. Vorig jaar stond hij negende op de landelijke kieslijst. Als bestuurslid van de jongerenorganisatie van Forum voor Democratie (JFvD) spreekt hij de jonge achterban aan en geeft hij debattraining. Daarnaast treedt hij op als spreekstalmeester op FvD-evenementen. Landelijke bekendheid zal hij pas een maand later krijgen, vanwege zijn uitspraken over IQ-verschillen tussen volkeren.

'Ben ik nu racist?'

Terug naar de appgroep. 'Context van de discussie was immigratie uit Afrika', schrijft Ramautarsing ter verdediging van Baudet. 'Ik wil ook niet dat Europa meer op Afrika gaat lijken. Ben ik nu racist?'

'Nee', antwoordt een andere deelnemer aan de appgroep, 'want je hebt het niet over huidskleur maar over de problemen die er spelen in Afrika. Thierry had het letterlijk over huidskleur.'

Ramautarsing: 'Blanke immigranten zorgen doorgaans voor minder problematiek, kosten de staat minder.'

'Ik weet niet hoor', reageert een lid van Dwars, de jongerenorganisatie van GroenLinks, 'maar dit lijkt me een hele goeie reden om aan te nemen dat het niet enkel een slechte verwoording was. Je kan in drie woorden zeggen dat je tegen massa-immigratie bent. Waarom haal je dan huidskleur, een totaal irrelevante factor, erbij?'

Op dat moment, in de appgroep, blijft Ramautarsing het antwoord schuldig. Tegenover de Volkskrant licht hij desgevraagd toe dat er wel een 'correlatie' is tussen een witte huidskleur en minder problematiek, 'maar pas op: correlatie betekent niet dat er ook een causaal verband is'. In de appgroep verbaast hij zich vooral over de kritiek op zijn uitlatingen: 'Zelden een ras meegemaakt met zoveel zelfhaat en weinig behoefte tot zelfbehoud.' Verder noemt hij Europa 'dominant blank houden' een 'gezond fenomeen'. Dat is volgens hem niet per se een kwestie van 'etnonationalisme', zoals een andere deelnemer opmerkt, maar 'gewoon genoeg kinderen maken en je migratie scherp bewaken'.

Zo gemakkelijk als Ramautarsing vlak voor Kerst nog over ras rept, zo beducht is hij voor de term als zijn uitspraken over IQ en afkomst weken later een stroom aan politieke ontzetting en consternatie op gang brengen. Reeds in juni 2016 koppelde Ramautarsing IQ aan volkeren in een interview met Brandpunt+ over racisme op de arbeidsmarkt. Dat bepaalde groepen niet-westerse Nederlanders een achterstand hebben op de arbeidsmarkt heeft volgens Ramautarsing niet zozeer te maken met discriminatie op basis van hun achtergrond, maar met een IQ-achterstand. 'Ik had ook graag gezien dat het anders was, dat zwarte mensen hyperintelligent waren, dat Surinamers het hoogste gemiddelde IQ van de wereld hadden. Maar het is niet zo.' Als de Brandpunt-interviewer hem vervolgens voorhoudt dat een 'verband tussen pigment en intelligentie' hem 'textbook racism' lijkt, antwoordt Ramautarsing: 'Dat is het niet! Als je naar Amerika kijkt: Aziaten doen het daar beter dan blanken. Toch heeft niemand het over Asian privilege. Waarom? Omdat ze gemiddeld genomen nou eenmaal een hoger IQ hebben.'

Hoewel zijn uitspraken al anderhalf jaar oud zijn, leidden ze nu tot ophef omdat Ramautarsing aspirant-gemeenteraadslid is in Amsterdam en het in de landelijke politiek werd opgepikt. Het begon ermee dat Femke Halsema, oud-GroenLinks-partijleider, er in een debat naar verwees en Baudet er geen afstand van wilde nemen. Vervolgens betichtte minister Kajsa Ollongren (D66) van Binnenlandse Zaken Baudet van het betrekken van ras in het politieke debat. 'De nieuwste afsplitsing van het populisme gaat verder waar Wilders ophoudt', aldus Ollongren in de Ien Dales-lezing. 'De partij van Baudet lijkt geobsedeerd te zijn door een van de weinige taboes waar ik als progressieve liberaal aan hecht: het praten over rassen in het politieke debat.'

Dat was laster en smaad, brieste Baudet, die aangifte deed tegen Ollongren (het OM gaat niet tot vervolging over). Zij zou zich schuldig maken aan 'demonisering van een volksvertegenwoordiger'. Niet zijn partij had een obsessie met ras, maar zíj - en overigens ook de hele linkse mainstreampers. Intussen hadden D66, GroenLinks en PvdA in Amsterdam bekendgemaakt dat zij na de verkiezingen niet willen samenwerken met FvD ('geen plek voor racisten in de Amsterdamse raad'). Theo Hiddema deed er in De Telegraaf nog een schepje bovenop door de uitspraken van Ramautarsing te onderschrijven: 'Nou, wat is daar nou weer mis mee? Dat is al lang bewezen. Dat is wetenschap.'

De accumulatie van het politieke steekspel moest dan nog plaatsvinden. 'Nu ga je weer demoniseren', riep Baudet op 9 februari naar D66-partijleider Alexander Pechtold tijdens een lijsttrekkersdebat in het Amsterdamse debatcentrum De Balie. Pechtold had Baudet aangesproken op het onderscheid maken op geslacht, geaardheid en ras. Baudet hamerde erop dat zijn partij niet discrimineert, weersprak dat Ramautarsing een link had gelegd tussen huidskleur en IQ. Toen PvdA-partijleider Lodewijk Asscher hem maande duidelijk te zijn, riep Baudet zijn partijgenoot erbij en bestormde Ramautarsing het podium ('Dat heb ik niet gezegd!').

Zwart gat of vruchtbare aarde?

Wat zegt Ramautarsing dan wel? En, misschien belangrijker, waarom heeft hij het gezegd? En vallen zijn opmerkingen in een zwart gat of in vruchtbare aarde?

In dat licht is het interessant om naar de WhatsAppgroepen van politieke jongeren te kijken. Deze krant heeft de beschikking gekregen over vele honderden afbeeldingen van conversaties tussen 6 november 2017 en 15 februari uit verschillende appgroepen, waarvan de authenticiteit kon worden vastgesteld. De tipgevers - drie jongeren die anoniem willen blijven uit angst voor represailles uit radicaal-rechtse hoek - hebben aan de bel getrokken omdat Ramautarsing er volgens hen zeer radicale standpunten op na houdt en omdat hij op het punt staat verkozen te worden als volksvertegenwoordiger in Amsterdam. 'The public has a right to know', zegt een van hen. 'Als je hem in het nieuws hoort, kun je denken dat de context ontbreekt, dat het wel meevalt. Maar als je hem intensief meemaakt, weet je dat zijn gedachten vrij consistent zijn.'

Daarnaast zien ze JFvD'ers in het kielzog van Ramautarsing 'mee radicaliseren'. Met tussenpozen neemt de enige 'echte' politicus in de groep actief deel aan de discussies met felle commentaren die veelal op instemming kunnen rekenen van de jonge Forumleden. Hoewel de titel van de groep 'Polariserende Politici' luidt, mag het opruien van jonge politieke opponenten geen doel op zich zijn, vinden de tipgevers. 'Maar Yernaz vervult die rol wel. Terwijl je van een politicus verantwoordelijk gedrag zou verwachten.'

Hun grootste vrees is het normaliseren van extremistische ideeën in de samenleving. 'Nu gaat het over ras en IQ, het blank houden van Europa', vertelt een van hen. 'Ze (FvD, red.) zeggen dat ze afstand nemen van racisme, dat anderen liegen en demoniseren, maar intussen gaat het er wel over.' Ze merken dat dit fenomeen in het klein ook plaatsvindt in de appgroep. 'Ik merkte het aan mezelf', zegt een ander. 'Ik begon radicale uitspraken over vluchtelingen of ras normaal te vinden. Dat was het moment dat ik dacht: ik moet iets doen.' Dat betekende: screenshots maken van gesprekken.

De app-conversaties bieden een uniek kijkje in de denkwereld van Ramautarsing, en zijn interactie met zijn achterban. Net als in de landelijke politiek leeft er in de groep Polariserende Politici onduidelijkheid over zijn intenties met zijn IQ-uitspraken. Drie dagen voordat Ramautarsing zijn opwachting op het podium in De Balie maakt, kan hij in de appgroepen alvast proefdraaien met zijn jonge collega-politici, al behoort de 30-jarige FvD'er niet bepaald tot de jongsten. De meesten zijn rond of begin 20, maar er zitten ook tieners tussen niet ouder dan 15 jaar.

'Oké', probeert O., een linksgeoriënteerde jongere, 'dus hij praat racisme van werkgevers goed omdat Surinamers toch 'statistisch dommer zijn'? Of kunnen ze de intelligentie ruiken van de naam die onder de sollicitatiebrief staat.'

Ramautarsing gepikeerd: 'Mijn god, hoe kan je een helder betoog niet begrijpen. Mensen met lager IQ verdienen over het algemeen minder en presteren dus over het algemeen minder goed op de arbeidsmarkt. Daar is geen racisme van werkgevers voor nodig.'

O.: 'Heeft iemand je ooit verteld over het fenomeen: 'correlatie is niet per se causatie'?'

H. van de JOVD: 'Yernaz praat over volkeren, maar maakt tegelijkertijd een onderscheid tussen zwart, Aziatisch en blank, wat geen volken maar rassen zijn.'

O.: 'Het leuke is dat Hitler, om maar een voorbeeldje te noemen, ook 'volk' en 'ras' willekeurig door elkaar haalde. Het feit dat je het over volkeren hebt, betekent niet dat je niet racistisch kan zijn.'

Even daarvoor analyseerde W. van Dwars: 'Als ik oprecht het beste wil geloven van Yernaz en FvD blijft het zo dat dit mensen die wel foute rassentheorieën hebben - en die groeien online door de alt right - emancipeert.'

Ramautarsing: 'Dan mag je daar Halsema en Ollongren voor bedanken. Zij hebben dit issue groot gemaakt zonder juiste context.'

Ramautarsing geeft geen sjoege als hij geconfronteerd wordt met de gevolgen die zijn uitspraken kunnen hebben. Integendeel. 'Ik ga me niet inhouden omdat die kleine groep racisten het om een andere reden met me eens kan zijn.' Volgens eigen zeggen probeerde hij slechts wat 'realisme' in een 'krampachtige discussie' te brengen. 'Totaal gefaald daarin.'

Eenzelfde discussie over het al dan niet racistische karakter van uitingen keert herhaaldelijk terug bij de weging van de woorden van Baudet. Ramautarsing en andere JFvD'ers menen dat hij verkeerd begrepen wordt, of het niet zo kwaad bedoelt, maar andere politieke jongeren vinden dat hij doelbewust voeding geeft aan racisme. Zoals C. van de JOVD uitlegt: 'Hij zegt iets, roept vervolgens dat het uit de context genomen wordt en de cyclus herhaalt zich. Is het niet een idee voor hem om een beetje op te passen met zijn woorden. Of doet hij soms aan dog whistling.'

Baudet krijgt in de appgroepen vaker het verwijt dat hij zich bedient van dog whistles - oftewel een politieke boodschap met bijzondere lading voor ingewijden, maar die de gemiddelde kiezer ontgaat. Bekend voorbeeld is zijn uitspraak in campagnetijd dat de Nederlandse bevolking 'homeopathisch wordt verdund' met 'alle volkeren van de wereld'. Baudet stelde later dat hij dat 'achteraf gezien beter niet had kunnen zeggen', maar intussen werd het in extreemrechtse kringen warm ontvangen.

'Terry Bidet'

In de appgroepen gaat het sowieso heel veel over Baudet, of - zoals JOVD'er L. gekscherend zegt - 'Hun grote leider Terry Bidet'. En als zijn naam niet klinkt, dan wel een residu van zijn uitspraken (JFvD'er W.: 'Niks mis met dominant blank').

Ramautarsing laat zich in de appgroepen ook gelden als een overtuigde aanhanger van het libertarisme, een politiek-filosofische stroming. Ramautarsing behoort tot de rechtse streng van deze school en gelooft in maximale individuele vrijheid en in de heilzame werking van ongebreideld kapitalisme. Bekend is Ramautarsings standpunt voor vrij wapenbezit (een opvatting die wordt gedeeld door FvD-Kamerlid Theo Hiddema, maar niet is opgenomen in het partijprogramma). In de appconversaties spreekt hij zich ook vrij zakelijk uit voor de doodstraf (ook geen onderdeel van het partijprogramma). Zo acht hij het executeren van een pedoseksueel goedkoper dan hem levenslang op te sluiten. En: 'Volkert en Mohammed B hadden we meteen kunnen poppen'. Ook is hij voor een vrije donormarkt - zodat het de gever bij leven ook wat oplevert - en is hij tegen de huidige orgaandonorwet. 'Beste reden om geen orgaandonor te worden is de angst dat je organen naar antifa-tuig gaan en helpen om het Westen te ruïneren.'

Seksuele moraal

Opvallend zijn Ramautarsings verontwaardigde appberichten over vrije seksuele relaties. Hier lijkt zijn libertarische geloof in maximale individuele vrijheid begrensd te worden door een conservatieve seksuele moraal. Meerdere keren deelt hij in de appgroepen artikelen over heteromannen die seks met elkaar hebben. Volgens hem is hier sprake van een 'agenda' van 'linkse websites' die dit soort seksuele relaties als het nieuwe normaal proberen te pushen. 'Omdat het 1 kliks oplevert. 2 ze komen pro gay over. 3 ze hebben schijt aan het traditionele gezin.' Dit soort artikelen 'breken het gezin af', aldus Ramautarsing, en daarnaast: 'mannen die seks hebben met mannen zijn al niet meer hetero dus heel verwarrend.' Ook polyamoureuze relaties - het onderhouden van meerdere liefdesrelaties tegelijk met ieders goedkeuring - kunnen op Ramautarsings afkeuring rekenen. 'Zucht. Nee dit is niet normaal!!'

Zoals zo vaak oogst Ramautarsing hier ook bijval van JFvD'ers. 'Nee, abnormaal. Stelletje gekken', reageert P. 'Maakt de weg makkelijker vrij voor polyhuwelijken voor Afrikanen', voegt L. eraan toe.

De appgroep laat duidelijk zien dat Ramautarsings woorden bij de jonge FvD-achterban resoneren. 'Hahahahaha internationaal recht', hoont Ramautarsing in een debat over de doodstraf. 'Hahahahaha internationale verdragen', echoot JFvD'er S. een half uur later.

Soms gaat het er grimmig aan toe onder de JFvD-deelnemers. Als een van hen het nieuwsbericht 'Gestolen lammetje kinderboerderij gered van slacht op azc in Sneek' in de groep plaatst, gaat het al snel over het deporteren van asielzoekers - alle tegenwerpingen van andere politieke jongeren ten spijt. 'Juist', schrijft Jonge Democraat M., 'dus hoe wil je die mensen in vredesnaam deporteren als het land van herkomst niet meewerkt?' JFvD'er W.: 'Zonder meewerking van het land deporteren.'

JFvD'er P. pleit voor het weigeren van immigranten die Nederland geld kosten, zoals mensen met het syndroom van Down. 'Omdat een gezin downies een paar ton kost, en we hebben al downies genoeg in Nederland.' Kritiek pareert hij - net als veel andere JFvD'ers - met een omgekeerde Godwin. Nog voordat iemand hem een Hitler of nazi-vergelijking kan aanwrijven, doet hij het zelf. 'Niet willen betalen voor downie immigratie = nazi.'

JFvD-deelnemer L., die in een discussie over vluchtelingen spreekt over 'wij ariërs', lijkt de term 'racist' zelfs als geuzennaam te willen dragen. 'Ja dat beschouw ik als een compliment', zegt ze. 'Want als ik door linkse mensen voor raciste wordt uitgemaakt betekent dat dat ze geen argumenten hebben en dat ze me de mond willen snoeren'.

Normaliseren extremistische ideeën

De jongeren die naar de krant stapten, willen andersdenkenden juist niet de mond snoeren, vertellen ze. Zij willen het debat aangaan, maar merken desondanks dat extremistische ideeën normaliseren. Ze realiseren zich dat deze publicatie ook een keerzijde heeft. 'Sommigen zullen zich terugtrekken in besloten groepen waar ze alleen maar bevestigd worden in hun denkbeelden en verder radicaliseren.'

Nadat de Volkskrant Ramautarsing herhaaldelijk had benaderd voor wederhoor en donderdag inzage had geboden in de appconversaties, bleken verschillende JFvD'ers kort daarna te zijn ingelicht. Een voor een verlieten zij de appgroep wegens een 'lek'. Tegen de avond stuurde de woordvoerder van FvD een mail met antwoorden van Ramautarsing. Hij schrijft: 'Ik wil juist tegenstellingen overbruggen.'

De aantijging dat hij bijdraagt aan het salonfähig maken van racisme noemt hij absurd. 'Ik wil niets met racisme te maken hebben, als Nederlander met een Surinaamse achtergrond die is opgegroeid in de Bijlmer weet ik wat discriminatie betekent en ik wil me in de politiek juist inzetten om dit te bestrijden. Mijn woorden zijn verkeerd geïnterpreteerd en ik betreur dat.'

Deze reactie past bij het beeld dat ook Baudet de afgelopen weken neerzette: in algemene bewoordingen racisme afwijzen. 'Handig zijn de uitspraken van Yernaz wellicht niet', schreef de partijleider twee weken geleden in een brief aan alle FvD-leden. 'Maar discriminatie of racisme lezen wij er zeker niet.'

In de beslotenheid van de groepsapp laat Ramautarsing zich minder gelegen aan de eventuele onhandigheid van zijn uitspraken - hij gelooft dat hij de feiten aan zijn kant heeft. 'Facts don't care about your feelings', reageert hij op 31 januari op de aanvallen die hij te verduren krijgt.

'Genetisch verschil'

Dat zijn ideeën bestendig zijn, bleek ook al uit een interview dat twee dagen daarvoor op de nieuwssite Nieuw Amsterdams Peil verscheen. 'Er zijn gewoon verschillen tussen bepaalde bevolkingsgroepen in IQ. Dat moet ook meetellen. Syriërs hebben een gemiddeld IQ van 84. Dat ligt een stuk lager dan Nederland met 105. Zoiets vertaalt zich ook naar gemiddeldes in succes.'

Hoe verklaart Ramautarsing deze IQ-verschillen, wordt hem in de appgroepen gevraagd. 'Een gedeelte is genetisch, en een gedeelte weten we niet', antwoordt hij. Over die genetische verklaring van lage IQ-scores is volgens Ramautarsing wel een 'redelijke consensus'. Opmerkelijk is één verklaring die hij wel kent, en die hij herhaaldelijk aanhaalt: 'Er zijn twee dingen die aantoonbaar invloed hebben op het IQ van een kind: borstvoeding en hem niet slaan.'

Twee door de Volkskrant geraadpleegde wetenschappers - Fons van de Vijver (hoogleraar crossculturele psychologie) en Jelte Wicherts (IQ-onderzoeker) - kennen geen valide onderzoeken naar het doorslaggevend effect van borstvoeding en het niet slaan van kinderen op het IQ van kinderen. 'Over borstvoeding kun je zeggen dat het goed is voor het immuunsysteem', zegt Van de Vijver. 'Maar het is niet beslissend voor het IQ. Datzelfde geldt voor het slaan van kinderen. Ouders die slaan doen ook andere dingen minder goed. Die zijn vaak restrictief en bars. Dat zijn ook zaken die een negatief effect hebben op de ontwikkeling van kinderen.'

Maar op sociale media en in de appgroep wijst Ramautarsing zelf de weg naar de Iers-Canadese podcaster Stefan Molyneux, een grootheid in alt-right-kringen, die onder meer bekendheid verwierf met onlinelezingen over ras en intelligentie. Ramautarsing is een bewonderaar van Molyneux, luistert naar zijn podcasts en raadt hem aan bij anderen, zo blijkt uit verschillende uitingen op Twitter, Facebook en WhatsApp. Op 23 maart 2016 deelt hij op Facebook een vlog van Molyneux over IQ-verschillen tussen volken. 'Epische Stefan Molyneux speech', prijst Ramautarsing aan.

De verklaring die Molyneux geeft voor het verschil in IQ tussen zwarte en blanke mensen komt bijna een op een overeen met de woorden van Ramautarsing. 'Ik heb heel veel podcastuitzendingen gemaakt waarin ik de zwarte gemeenschap sterk aanraad om langer borstvoeding te geven en om niet hun kinderen te slaan', zei Molyneux vorig jaar november in The Rubin Report, een populaire onlinetalkshow. 'Ze moeten hun best doen om hun kinderen aan een hoger IQ te helpen, want dat zal een groot verschil maken in de Amerikaanse samenleving.'

Ramautarsing stelt echter in een mail dat hij zijn kennis niet van Molyneux heeft. Pas na een tweede verzoek van de krant om aan te geven op welke wetenschappelijke bronnen hij zich baseert, mailt Ramautarsing 'een brede waaier van literatuur'. Wat volgt is een lijst met verwijzingen naar wetenschappelijke en journalistieke artikelen - rijp en groen door elkaar - die een relatie tussen IQ, borstvoeding en kindermishandeling zouden moeten aantonen. Ook verwijst hij naar een radio 1-debat over IQ en volkeren tussen de psycholoog Jan te Nijenhuis en Fons van de Vijver. Dat vond plaats op 8 februari, nadat Ramautarsing in het nieuws kwam.

Wat de wetenschappelijke gegrondheid van Ramautarsings ideeën over IQ en volkeren ook is, zijn FvD-achterban kan er in ieder geval prima mee leven. Afgelopen week peilde het tv-programma EenVandaag de mening onder FvD-leden over Ramautarsings uitspraken. Acht op de tien van hen was het eens met Ramautarsing dat er een verschil in IQ is tussen volkeren. 'FvD hoeft geen afstand te nemen van wetenschappelijk bekende feiten', aldus een FvD-lid. Een ander stelde dat Ramautarsing nooit over ras maar over volkeren heeft gesproken. In het gewraakte Brandpunt+ interview spreekt Ramautarsing echter over beiden.

In de appgroepen wordt Ramautarsing zelf herhaaldelijk herinnerd aan zijn afkomst en huidskleur, niet in de laatste plaats in relatie tot zijn eigen IQ-opmerkingen ('Yernaz benadeelt hier vooral zichzelf', en 'ik wil best Yernaz deporteren in naam van raciaal zelfbehoud hoor') en door zijn eigen partijgenoten. Wanneer het gaat over het verschil tussen een 'excuusturk' en 'huisallochtoon', houdt hij zich afzijdig. Het berichtje van JFvD'er D. - 'beter een verlichte niet blanke dan een gewone blanke die VVD stemt' - laat hij passeren. Ook negeert hij de opmerking van een andere JFvD'er: 'Ik bedoel ik zie de humor er wel van in, maar het frame lijkt me minder leuk. Dat jij bij FvD zit omdat je gekleurd bent en niet om je kwaliteiten.'

Na het optreden van Ramautarsing in De Balie - waar hij op verzoek van Baudet het podium op denderde - spreken een aantal jongeren uit linkse hoek in de nacht van 9 op 10 februari hun verbazing uit ('Raar. Wat heeft hij nou te winnen?'). Al snel volgen een paar bijtende commentaren met een racistische ondertoon. 'Ik vond het vooral grappig dat Yernaz, op commando van Thierry, zijn blanke meester, het podium opkwam en bedreigend overkwam en begon te schreeuwen.'

Bijna drie kwartier later, om 1.42 uur, verschijnt het zinnetje: 'Yernaz Ramautarsing heeft de groep verlaten.'

Verantwoording: conversaties 'Polariserende Politici'

Drie tipgevers hebben de krant inzage gegeven in drie WhatsAppgroepen waarin leden van verschillende politieke jongerenorganisaties actief zijn. De redactie heeft vele honderden appconversaties tussen 6 november 2017 en 15 februari bekeken om de context van uitspraken en de dynamiek in de groepen te kunnen wegen. De gesprekken die zijn gebruikt voor deze publicatie zijn afkomstig uit de groepen Polariserende Politici I (PPI) en Polariserende Politici II (PPII). De eerste groep werd op 10 april 2016 opgericht - FvD was toen nog geen politieke partij - en werd tot voor kort beheerd door vier moderatoren van verschillende partijen (JOVD, Dwars, ROOD en JFvD). Nadat een flink aantal leden van JFvD zich bij PPI hadden gevoegd en de sfeer verhardde, werd op 5 november 2017 door JFvD-lid L. een nieuwe groep, PPII, opgericht.

PPII werd een poosje beschouwd als 'safe space' voor JFvD'ers - er werden overigens ook andere politieke jongeren toegelaten -, maar de afgelopen maanden werd weer vooral gediscussieerd in PPI. Ruim twee weken geleden telde PPI 54 en PPII 45 deelnemers. Elke deelnemer kan een ander voordragen. De krant heeft de meeste deelnemers kunnen identificeren. Zij worden alleen bij hun initiaal genoemd, omdat het niet zozeer om de personen, maar eerder om de inhoud van de opmerkingen en de groepsdynamiek gaat.

Er bestaat nog een derde appgroep, Nette Politici, die een paar weken terug meer dan honderd leden kende. Hier is de toon een stuk gematigder en zijn nauwelijks JFvD'ers actief.