Hoe de leugen van een 13-jarige scholier tot de onthoofding van Samuel Paty leidde

Ze was er niet eens bij, die bewuste les waarin Samuel Paty de gewraakte Mohammed-cartoons van Charlie Hebdo had getoond in zijn les over vrijheid van meningsuiting. De 13-jarige Z. zat op 6 oktober thuis, geschorst na gedragsproblemen en herhaaldelijke absentie op de school in Conflans-Sainte-Honorine, een voorstad ten noordwesten van Parijs.

Toch staan dit pubermeisje en haar leugens over wat zich die dag in het klaslokaal heeft afgespeeld opnieuw in het middelpunt van de belangstelling. Zondag publiceerde de Franse krant Le Parisien details over de bekentenissen van Z., die na eerdere valse verklaringen heeft toegegeven dat ze nooit bij de les aanwezig is geweest.

Haatcampagne

Op 5 oktober, een dag voor Paty de cartoons met zijn klas wilde bespreken, had hij zijn leerlingen voorbereid op de les. ‘Morgen ga ik jullie een tekening laten zien die sommigen van jullie, zij die islamitisch zijn, mogelijk zal schokken. Als jullie willen, kunnen jullie de klas verlaten, je ogen sluiten of je blik afwenden.’

Daarop was Z. in het verweer gekomen. Ze had Paty islamofoob genoemd, was door haar kritiek de klas uitgestuurd en voor twee dagen geschorst. Althans, zo vertelde ze het aanvankelijk tegen haar vader, Brahim C., die wilde weten waarom ze niet op school was.

Uit woede over de gebeurtenissen publiceerde C. daarop video’s op sociale media waarin hij Paty vergeleek met Hitler, opriep tot actie tegen de docent en zijn ontslag eiste. Die haatcampagne bereikte uiteindelijk ook de 18-jarige jongen van Tsjetsjeense komaf die Paty enkele dagen later in de buurt van de school onthoofde, zelf werd hij doodgeschoten door de politie.

IJverige zus

Al kort na de gebeurtenissen werd duidelijk dat Z. niet eerlijk was geweest. Klasgenoten die waren verhoord door de politie vertelden dat ze niet aanwezig was bij de les, de dag ervoor evenmin. Bovendien bleek de school zelf op voorhand de ouders ingelicht te hebben over de schorsing, zowel mondeling als per sms. Tijdens de eerste verhoren bleef het meisje haar oorspronkelijke verhaal herhalen. Maar, zo schrijft Le Parisien nu, eind november gaf ze in het voorlaatste verhoor alsnog de leugen toe tegenover haar ondervragers.

Had ze misschien gelogen tegen haar vader, zo legden ze haar voor, omdat ze de echte reden van haar schorsing niet had durven vertellen? Durfde ze hem niet teleur te stellen? Ze voelde zich toch vaker tekortschieten in vergelijking met haar tweelingzus die zo veel ijveriger was? Onder die druk gaf Z. toe inderdaad niet in de les te zijn geweest. Van een klasgenootje had ze een dag later gehoord over de discussie en de cartoons die waren getoond. Bovendien zouden haar klasgenootjes haar hebben aangemoedigd de leugens te vertellen. ‘Ik werd de woordvoerder van de klas gemaakt.’

Buitenproportioneel

Volgens Le Parisien heeft de vader eveneens zijn verklaring gewijzigd. In januari zei hij in een verhoor dat hij Paty zelf niet had willen schaden; het ging hem niet om de cartoons die waren getoond. Zijn actie zou voortkomen uit woede over zijn dochters schorsing. Hij zegt de gevolgen te betreuren en spijt te hebben zijn dochters verhaal niet te hebben gecontroleerd. C. wordt verdacht van medeplichtigheid aan de moord op Paty.

Z. wordt vervolgd voor laster. ‘Als ik dit niet had verzonnen, was het nooit zo uit de hand gelopen’, zou ze tegenover de rechter hebben verklaard. Volgens haar advocaat Mbeko Tabula heeft ze spijt van de leugen. Hij roept op de tragedie van de moord niet in de schoenen te schuiven van een pubermeisje dat niet de waarheid vertelt tegenover haar ouders. ‘Zelfs als het waar zou zijn geweest, was de reactie van de vader buitenproportioneel’, aldus Tabula.