Hoe Bergen op Zoom opeens ‘coronabrandhaard’ werd - offerfeest ‘zeer waarschijnlijk’ oorzaak

In de West-Brabantse gemeente zijn van 1 tot 9 augustus een opmerkelijk hoog aantal van 139 mensen positief getest op corona – ruim 14 procent van de 965 mensen die in totaal zijn getest. ‘Bijna de helft van de besmettingen komt uit de Marokkaanse gemeenschap’, aldus Petter.

De GGD is bezig met bron- en contactonderzoek. Petter vindt het nog te vroeg om de El Feth-moskee aan te wijzen als bron. Het offerfeest, dat anderhalve week geleden werd gevierd, heeft volgens hem geleid tot ‘zowel moskee- als familiebezoek’. Ook contacten met Marokkaanse families in de regio Antwerpen, die een hoog aantal besmettingen kent en daarmee de code oranje heeft verworven, zouden daarbij een rol hebben gespeeld.

De moskee is sinds vorige week wel gesloten. Op het parkeerterrein naast de moskee werd donderdag en vrijdag zelfs een tijdelijke teststraat van de GGD ingericht – normaal moeten de Bergenaren uitwijken naar Breda of Goes om zich te laten testen. Uit de 452 mobiele tests kwamen 50 besmettingen aan het licht. Volgens een woordvoerder van de moskee komt de meerderheid van de mensen die zich ter plaatse liet testen, ook regelmatig in het gebedshuis.

^{Wilt u dit artikel liever beluisteren? Hieronder staat de door Blendle voorgelezen versie}

Flinke waarschuwing

De tijdelijke teststraat naast de moskee was bedoeld om snel inzicht te krijgen in de besmettingsgraad van Bergen op Zoom. Dat is gelukt, al zal niemand echt blij zijn met de uitkomst. ‘Het moskeebestuur ziet dit als een flinke waarschuwing naar zichzelf en alle Bergenaren’, zo laat het moskeebestuur op zijn Facebook-pagina weten. ‘De genoemde verscherpingen van de maatregelen zijn hard nodig.’

Burgemeester Petter prijst het moskeebestuur om zijn ‘enorme bereidheid tot samenwerking’. Mede daardoor is volgens hem ‘snel zicht verkregen op de personen die besmet zijn’. Het moskeebestuur is maandag telefonisch niet bereikbaar voor commentaar. Het hek voor de moskee op een bedrijventerrein is hermetisch afgesloten.

Zaterdag besloot Petter na overleg met zijn crisisteam al om de teugels aan te trekken in de strijd tegen het coronavirus. Zo zijn gemeentelijke handhavers langs alle supermarkten gegaan om bedrijfsleiders aan te sporen beter op te letten dat er niet te veel klanten tegelijk in de winkel zijn. Ook werd de supermarktmanagers gevraagd boodschappenkarretjes en – mandjes weer met desinfecterende middelen te behandelen en strenger toe te zien dat de 1,5 meter afstand wordt gerespecteerd.

Beetje verslapt

Het was allemaal een beetje verslapt, zegt Petter maandag op het stadhuis. ‘Je zag grote groepen de in supermarkt, geen gebruik van ontsmettingsmiddelen en meer dan één persoon uit een huishouden’, aldus de burgemeester. Ook de horeca wordt opgeroepen alerter te zijn en kan extra controles verwachten, evenals de Intratuin en andere winkels die veel bezoekers trekken.

De handhaving wordt eveneens ‘opgeschroefd’, onderstreept de CDA-bestuurder. Boa’s van parkeerbeheer en het ‘sociaal domein’ worden eveneens ingezet om coronacontroles uit te voeren. Verder heeft een buurgemeente extra boa’s aangeboden om Bergen op Zoom te steunen in zijn strijd tegen het virus. Want met een besmettingsgraad van 14,4 procent (op het totaal aantal testen) is de Markiezenstad opeens de coronabrandhaard van Nederland – het gemiddelde zat vorige week op 2,3 procent.

Toch merk je daar in de stad nog niet zoveel van. ‘Ik lees dat Bergen op Zoom een brandhaard van corona is’, schampert accountmanager Michiel Winters op de Grote Markt. ‘Nou, ik ken in mijn omgeving niemand die corona heeft. Mijn vader zit in het verzorgingstehuis, ook daar weten ze van niks en worden er gelukkig geen maatregelen aangescherpt.’

De terrassen op de Grote Markt, aan de voet van de machtige toren van de Sint-Gertrudiskerk die in de volksmond ook wel ‘de peperbus’ wordt genoemd, zijn maandag wel grotendeels uitgestorven. Maar Winters durft niet te zeggen of dat door corona of de hitte komt: ‘Ik denk dat iedereen met dit warme weer wel op de Oesterdam ligt.’

Bang gemaakt

Volgens Daphne Lauwen, eigenaar van restaurant De Teerkamer, zijn de horecagelegenheden aan de Grote Markt wel degelijk de dupe van de berichten over Neerlands nieuwe coronabrandhaard. ‘De mensen worden bang gemaakt en blijven thuis’, meent ze. ‘Daarom is het hier zo rustig op de Markt. Wij nemen de coronaregels goed in acht, maar er zijn ook kroegen die het niet zo nauw nemen met de regels. En ga maar eens kijken op de Boulevard of op de Bergse Heide - hoe druk het daar wel niet is. Daar worden wij de dupe van. Er moet gewoon beter worden gehandhaafd op plekken waar het veel te druk is.’

Enkele straten verderop komt Thea van Terheijden met een mondkapje over neus en mond uit de Jumbo-supermarkt gelopen. Ze is geschrokken van het hoge aantal besmettingen in haar gemeente ‘Vandaar mijn mondkapje’, zegt de 72-jarige vrouw. ‘We zijn in Bergen op Zoom de eerste golf goed doorgekomen. Maar dat afstand houden, dat zie je verslappen. Bang ben ik niet. Je moet niet bang zijn, maar je verstand gebruiken. Afstand houden en handen wassen.’

Donderdag wordt bekeken of extra maatregelen nodig zijn om het virus in Bergen op Zoom in te dammen. Daarbij wordt nadrukkelijk ook gekeken of er een lokale mondkapjesplicht moet worden ingevoerd in supermarkten en andere overdekte ruimten waar veel mensen bijeen komen. Bij de Jumbo zegt bedrijfsleider Ibrahim Göker de besluitvorming rustig af te wachten. ‘Het leeft enorm in Bergen’, zegt hij bij de servicebalie van de Jumbo.

Wake-upcall

Het nieuws over de hoge besmettingsgraad heeft ook gewerkt als een soort wake-upcall. Maandag merkt Goker al dat klanten meer afstand in acht nemen – die gewoonte was de afgelopen weken toch een beetje vervaagd. ‘Die mondkapjes moeten we even afwachten’, aldus Göker. ‘Maar als het moet, gaan we gewoon mee.’

Burgemeester Petter roept nadrukkelijk ook Belgen uit de provincie Antwerpen op om ‘even niet’ naar Bergen op Zoom te komen. Want voor de regio Antwerpen geldt weliswaar code oranje (ofwel: Nederlanders wordt afgeraden om daarheen te gaan). Maar andersom komen er nog steeds Belgen uit Antwerpen naar zijn stad. De burgemeester vindt dat vreemd, maar kan er zelf weinig tegen doen: dat is een taak van de landelijke overheid.

Bergen op Zoom gaat de Belgen niet actief weren. ‘Maar ik zou tegen de Belgen willen zeggen: als je wilt shoppen of een hapje komen eten, meer dan welkom. Maar nu even niet.’