HISTORISCH BESEF?

Uit het mavo-examen geschiedenis: 'Hieronder staan vier beweringen over de VOC in Nederlands-Indië: 1. De letters VOC betekenen 'Verenigde Oostindische Compagnie'. 2. De VOC handelde in slaven. 3. De VOC had het recht verdragen te sluiten en oorlog te voeren. 4. De VOC streefde er naar zoveel mogelijk gebied te veroveren.'

Stijn van Genuchten, directeur van Openluchtmuseum Het Hoogeland in Warffum: 'Als een toerist kan kiezen tussen een dagje Schiermonnikoog of het museum, en hij kiest voor Warffum, dan mag je enige historische belangstelling veronderstellen. We trekken vijftienduizend bezoekers per jaar en mikken in de toekomst op twintigduizend. Dat is, denk ik, voor Het Hoogeland het maximum.

De toppers in onze collectie zijn het schoolklasje dat we hebben ingericht en het cafeetje. Die mikken op de nostalgie. Vooral voor de bezoekers van 60, 70 jaar is de schoolklas een feest van herkenning. Dat is een ander soort interesse dan voor de spullen uit de achttiende eeuw die we hebben staan. Daarbij gaan de bezoekers ook meer vragen stellen, over waar de mensen toen sliepen of hoeveel vierkante meter leefruimte ze per persoon hadden.'

Prof. dr. J.J. Woltjer, emeritus hoogleraar vaderlandse geschiedenis aan de Universiteit Leiden: 'In september verschijnt een herdruk van Recent verleden, mijn boek over de contemporaine geschiedenis, want het kan natuurlijk altijd beter met het historisch besef van de Nederlanders. Maar dat hoort u van een historicus die in een beperkt kringetje leeft. Ik lees de krant en die kan ik na-echoën, maar onder mijn kennissen merk ik weinig van uw klacht.

In het verleden zijn historisch besef en nationalisme vaak door elkaar gehaald. Dan werd het geschiedenisonderwijs gebruikt ten dienste van het nationale besef of de eigen zuil. Dat liever niet, uiteraard.

Mijn persoonlijk historisch besef is dat mijn tijd beperkt aan het worden is. Ik ben nu 77 jaar, dus ik moet opschieten met wat ik nog wil doen. Daarom lees ik nog uitsluitend boeken en artikelen over de zestiende eeuw. In dat tijdperk ben ik bij toeval verzeild geraakt, maar dat ik erin ben blijven hangen, is een bewuste keuze geweest. De confrontatie tussen de kerkhervorming en de opstand en alles wat daarmee samenhangt, interesseert me enorm.'

Jan Pieterse, oud-Olympisch kampioen wielrennen, Tokio 1964: 'In de Elfstedentocht van 1963 ben ik 41ste geworden. Voor mezelf is dat een ongelooflijke prestatie geweest, want ik was eigenlijk niet getraind voor die marathontocht. Hoewel, het was meer een worsteling om te overleven en dat is me nog gelukt ook, zonder al te veel schade. Een grote teen was lichtbevroren, maar daar heb ik geen blijvende hinder van ondervonden.

Er zijn weinig mensen die dat weten. Die weten wel van de gouden olympische medaille, die ik anderhalf jaar later met Karstens, Zoet en Dolman in Tokio heb behaald. Op de Elfstedentocht ben ik trotser, maar op de medaille word ik nóg weleens aangesproken. Dinsdag nog, bij de tandarts. Ik heb daar geen hekel aan, het is zelfs wel leuk.'

Ulbe Lankhorst (24) volgt de lerarenopleiding geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen: 'Ik heb internationale betrekkingen gestudeerd, maar toen ik me afvroeg wat ik met mijn carrière wilde, besefte ik dat ik invloed wilde uitoefenen op wat mensen met hun leven gaan doen. Vandaar dat ik nu geschiedenisvakken volg om mijn kennis bij te spijkeren en in januari met de officiële studie begin. Dan ga ik ook meteen enkele uren lesgeven, want ik wil leraar worden. Of leerlingen meer of minder historisch besef hebben, kan ik nog niet zeggen.

Volgens de media niet, maar ik heb nog geen leerling zelf gesproken. Als ze hun eigen onderwerpen kiezen en de informatie uit de bibliotheek of van internet halen, komt de historie iets dichter bij hun belevingswereld, denk ik. Zo zit het geschiedenisonderwijs tegenwoordig ook in elkaar. Meer zelf doen en minder de hoofdstukken in het boek volgen.'

Jaap-Jan de Best, leerling 3-mavo: 'Geschiedenis is saai en de vroegere tijd interesseert me geen barst. Toevallig weet ik wel de antwoorden op de examenvragen, want we hebben een project over de VOC gehad. De juiste antwoorden zijn 1 en 3. Klopt hè?'