Hier botsen wereldbeelden en geloven

Er is beledigd door de Grieken. Met een cartoon in een regeringsvriendelijke krant: Wolfgang Schaüble, de onbuigzame Duitse minister van Financiën, afgebeeld in nazi-uniform, zich verheugend op zeep van Grieks huidvet en kunstmest uit de as van het Griekse volk. 'Ook ik zal gebruikmaken van mijn vrijheid van meningsuiting', reageerde een woordvoerder van Schaüble. 'Dit is laaghartig. De tekenaar zou zich moeten schamen.'

Er is gedreigd door de Grieken. Door de bijzondere partner in de nieuwe Griekse regering, minister van Defensie en nationalist Panos Kammenos die meent dat 'Joden geen belasting betalen', nauwe banden onderhoudt met twijfelachtige Russen en ervan overtuigd is dat Rusland en China zijn Griekenland te hulp zullen schieten als die lui van de eurozone centen laten prevaleren boven chantage.

Er is verzoenende taal uitgeslagen door de Grieken. Of iets wat voor verzoenende taal moet doorgaan: 'Ik ben ervan overtuigd', zei Yanis Varoufakis gisteren, 'dat Europa erin zal slagen een eerzaam compromis te smeden uit oneerzame onenigheden.'

Er is hartstochtelijk en massaal gedemonstreerd door de Grieken. Vóór deze regering, en tegen nieuwe dictaten uit Brussel, maar wel voor blijven in de euro - hetgeen de zaken compliceert, want het tweede kan lastig verenigbaar zijn met het derde.

En nu moet het gebeuren. Vandaag is het mogelijk beslissende bedrijf aangebroken in de Mexican standoff tussen Griekenland en de rest van de Europese Unie. 'Beslissend' is een relatief begrip, want de kunst van het tijd kopen is in Brusselse vergaderzaaltjes geperfectioneerd, dus het zou zomaar kunnen dat vanavond een nog beslissender bedrijf wordt aangekondigd. En daarna een allesbeslissend bedrijf.

Het is niet alleen een strijd over geld en over de staatshuishouding en over het op orde hebben van de bonnetjes. (Als het enkel om dat laatste ging, was de oplossing eenvoudig. Dan zouden Varoufakis en Tsipras enkel hoeven uit te leggen dat er misschien dingen zijn misgegaan in het verleden, maar dat ze ook maar Grieken zijn, geen heiligen. En dat aan de dunne betreurenswaardige feitjes geen bewuste misleiding ten grondslag lag, maar vergissinkjes. Dan zouden Halbe Zijlstra en Mark Rutte vermoedelijk staan te dringen om als eersten absolutie te verlenen aan het geplaagde Europese broedervolk.)

Maar het gaat niet alleen om de bonnetjes. Hier botsen wereldbeelden, en geloven. Regel-is-regelfetisjisme met pragmatisme en de bereidheid voortschrijdend inzicht niet als nederlaag maar als wijsheid te zien.

'De Duitsers denken niet in economische logica, maar in juridische logica, in regels en in voorschriften en in machtsverhoudingen.' Was getekend een niet bij name genoemde Franse ambtenaar, geciteerd door Charles Grant, directeur van de denktank Centre for European Reform. Voor de Duitsers is de Unie gebouwd op afspraken, in contracten gegoten.

De Grieken daarentegen denken in chantage en in emoties en in economische werkelijkheden die voorrang moeten krijgen boven de regels, al ondermijnt het buigen van de regels misschien het vertrouwen in de Unie.

Het enige wat de Grieken nog niet hebben gedaan, is giften brengen. Een groot houten hobbelpaard, op wieltjes, geparkeerd midden op het Schumanplein, in dank aanvaard door Jean Claude Juncker. Waar 's nachts, wanneer iedereen is gaan slapen, kwaaie Russen uit komen rollen, en bloeddorstige obligatiehandelaren, klaar om de eurozone aan stukken te scheuren.