Hezbollah doet alles om macht te behouden

De oppositie presenteert zich als een breed front tegen de regering, maar Hezbollah is de enige beweging die organisatorisch, financieel en qua aantallen een echte uitdaging vormt voor de anti-Syrische meerderheid. En het woord ‘nederlaag’ komt niet in haar vocabulaire voor. De sjiieten rekenen op een nieuwe ‘goddelijke overwinning’, zoals ze deze zomer zeggen te hebben behaald op Israël.

Ze zijn daarvoor zelfs bereid de sektarische spanningen in Libanon op te voeren. Hezbollah haalt het precedent aan van vorig jaar, toen anti-Syrische demonstranten de regering tot aftreden dwongen. Maar dat ging om een door soennieten geleide beweging en een soennitische premier. Nu zijn het sjiieten die een soennitische premier proberen te verwijderen, een ongekende ontwikkeling in de fragiele sektarische context. Het is een overschrijding van een taboe die tot ver voorbij Libanon onrust veroorzaakt. Niet voor niets veroordeelden het soennitische Saoedi-Arabië en Egypte de demonstraties fel.

De regering heeft ook nog altijd de steun van het Westen en mogelijk van het grootste deel van de bevolking. Maar weinig Libanezen zijn echt enthousiast over de leiders van de coalitie, zoals de puissant rijke soennitische zakenlieden met nauwe banden met Saoedi-Arabië, de feodale figuren als Druzenleider Walid Jumblatt en de overblijfselen uit de burgeroorlog als de christelijke leider Samir Geagea.

De focus op de veiligheidsproblemen en op de relatie met Syrië zijn het afgelopen anderhalf jaar ten koste gegaan van de aandacht voor de ernstige sociale en economische problemen. Hierdoor kreeg de regering veel terechte kritiek. Niet dat het daar om gaat voor de leiders van de oppositie. De christelijke generaal Michel Aoun is slechts geïnteresseerd in de macht en Hezbollah slechts in het behoud van haar wapens en haar positie in de sjiitische gebieden.

Beide kampen beschuldigen de ander ervan door buitenlandse krachten gedreven te worden. Hezbollah gaat daarin het verst, door de regering van verraad te beschuldigen en te beweren dat de ministers zich laten leiden door Israël en de VS. Maar het zijn de Libanezen zelf die voor beide kanten met honderdduizenden tegelijk de straat op gaan.

De machtsstrijd heeft dan ook vooral Libanese wortels. Hezbollah weet dat ze niet op de huidige manier kan doorgaan als Libanon stabiel en welvarend wordt, en geïntegreerd in het internationale systeem. Haar wapens zijn tegenwoordig vooral een garantie voor de dominantie van de eigen sjiitische gemeenschap en een drukmiddel voor de intimidatie van de andere gemeenschappen in Libanon.

Als Hezbollah ooit de volledige transformatie maakt naar een ongewapende politieke partij, kan ze nog altijd rekenen op de steun van een groot deel van de sjiieten. Maar dat is niet genoeg voor een fundamentalistische groepering die pretendeert voor hogere doelen te strijden, of dat nu het geloof is of de vernietiging van Israël. Hezbollah wil de autoritaire staat binnen de staat handhaven in de zuidelijke buitenwijken van Beiroet en in het zuiden van het land. Alle acties van Hezbollah sinds het vertrek van de Syrische militairen vorig jaar zijn erop gericht geweest die positie te handhaven. Een stabiel Libanon en een handhaving van de huidige positie van Hezbollah zijn blijkbaar niet met elkaar te verenigen.

Ferry Biedermann