Het stormt hard bij Tata Steel. Overleeft de Nederlandse tak van het staalbedrijf?

‘Vandaag praten wij. En staken we niet’, zo ziet ook FNV-voorzitter Han Busker op de lichtkranten staan die zijn opgesteld langs de toegangswegen naar Tata Steel in IJmuiden. Hij is de eerste voorzitter van de vakcentrale die in IJmuiden op de barricades klimt sinds Wim Kok in de jaren tachtig. Busker laat zich niet weerhouden door het feit dat de directie op dat moment met de vakbond praat. Het is juist het bewijs voor het succes van de acties. Het smaakt bijna naar meer.

‘Jullie hebben laten zien wat het betekent om solidair te zijn’, prijst hij de kaderleden die zich op anderhalve meter afstand bij het FNV-kantoor in Velsen-Noord hebben verzameld. ‘Ik ben hier gekomen om te zeggen dat één miljoen FNV-leden jullie steunen in de strijd voor een gezond Tata Steel. Dit is tenslotte een van de beste en mooiste staalbedrijven. En om het nog mooier en duurzamer te maken, zijn investeringen nodig. Het geld dat jullie hier verdienen mag niet naar India en Engeland verdwijnen. En om dat af te dwingen moet je boel weleens platgooien.’

Han Busker koestert het bedrijf. Sinds de stakingen begonnen is alleen het ledental van zijn vakbond bij Tata met 300 gestegen tot 4.200 – bijna de helft van alle medewerkers in IJmuiden. Roel Berghuis, de vakbondsbestuurder bij Tata Steel, is blij met het verloop van de stakingen, zegt hij tussen de onderhandelingen door vanaf het podium. ‘Ze zijn goed georganiseerd. En we hebben een stevig en optimistisch verhaal. Dat er een diep wantrouwen heerst bewijst wel het vertrek van onze directeur Theo Henrar. Er wordt gezegd in onderling overleg, maar het is gewoon ontslag. Niet dat we zoveel medelijden met hem hoeven te hebben, maar hij stond wel voor IJmuiden.’

Groen staal

Berghuis zit vlak daarna alweer aan tafel met Henrars plaatsvervanger, directeur Hans van den Berg van Tata Steel Nederland. ‘In een kleine club praten we. Het is verkennend. We kijken of ze op onze tien eisen willen ingaan.’ Moeilijk ligt de eis voor een robuust toekomstplan voor de productie van groen staal met vermindering van de uitstoot. Moeilijk ligt ook de eis voor een eigen bestuursstructuur (governance) binnen Tata, zodat er een garantie is dat er geen geld meer wordt overgeheveld naar het Verenigd Koninkrijk. Berghuis: ‘Zolang het probleem in Groot-Brittannië niet wordt opgelost, blijft IJmuiden een potentiële cash cow voor TSE (Tata Steel Europe, red.). Dat kan en mag niet.’

Na afloop noemt hij het gesprek constructief. ‘Onze gesprekspartners moesten nu de voorstellen bespreken met bazen in Europa en India. Er is gezegd dat ze voor vrijdag 13.00 uur met een reactie komen. Afhankelijk daarvan kijken we of we de stakingen weer oppakken.’

De grote solidariteit binnen het bedrijf is opvallend. Bijna alle werknemers staan positief tegenover de acties. Voor het eerst in de geschiedenis hebben ook de witte boorden bij het staalbedrijf het werk neergelegd. Jaap Koster werkt er al sinds 1986 en zit nu op de onderzoeksafdeling. ‘Stakingen van kantoorpersoneel lijken minder effectief dan die van mensen in de productie. Toch hebben we met enkele honderden kantoormedewerkers een manifestatie kunnen houden. We hadden op een hogere opkomst gehoopt, maar heel veel van onze mensen werken op dit moment thuis.’ Als er vrijdag geen toezeggingen komen over behoud van werkgelegenheid en het overhevelen van geld naar de Britse zustermaatschappij, dan is de bereidheid groot om meteen weer in actie te komen.