‘Het politiebureau leek wel een vesting: allemaal klerenkasten voor de deur’

Een opgelucht ‘Wow man!’ klinkt vanochtend vroeg op de burelen van het politiebureau van Zaanstad. De tientallen mannen en vrouwen van de Staf Grootschalig en Bijzonder Optreden kunnen concluderen dat het een rustige oudejaarsnacht is geweest. ‘Al die incidenten: het klinkt heftig, maar voor de politie was het dit jaar goed te doen’, zegt verslaggever Noël van Bemmel (53), die de hele avond en nacht meekeek in dit zenuwcentrum van de politie-eenheid Noord-Holland.

Waarmee niet is gezegd dat de handhavers lekker hebben zitten scrabbelen. Aanvankelijk is er behoorlijk veel aan de hand, zegt Van Bemmel. ‘Al om vier uur ’s middags ging het mis in Volendam, waar iemand een steen door het raam van een politieauto gooide. In zo’n geval stappen de agenten niet uit, maar wordt de ME eropaf gestuurd.’

Een paar uur later, om half acht, wordt een tweede peloton ME naar Overdie gestuurd, de wijk in Alkmaar die tot risicogebied is verklaard omdat groepen jongeren de buurt onveilig maken. ‘Toen heeft men voor de zekerheid extra ME laten komen uit de Máxima Kazerne in Badhoevedorp, waar de zogenoemde strategische reserve is ondergebracht. Toen ik bij het politiebureau aankwam, leek het wel een vesting: allemaal van die klerenkasten met baarden.’

De ME’ers hoeven overigens niet in actie te komen. ‘De groep relschoppende jongeren was telkens alweer uit elkaar aan het gaan toen de ME arriveerde.’

Hoe gaat dat nou, zo’n briefing op het politiebureau?

Van Bemmel: ‘Net als op televisie. De teamleider spreekt de manschappen toe en vertelt wat de prioriteiten zijn. Wat ik opmerkelijk vond, was dat het tegengaan van vuurwerkoverlast pas op de laatste plaats kwam. Het gaat vanavond vooral om de veiligheid van jullie en je collega’s, zei de teamleider. En om de hulpverleners. Op de derde plaats kwam het optreden tegen grootschalige verstoringen van de openbare orde, op de vierde plaats het handhaven van de coronamaatregelen. En toen pas het vuurwerk, dus.’

Hoe ziet zo’n zenuwcentrum eruit?

‘We zitten op de bovenste verdieping van het bureau, met mondkapjes op en spatschermen tussen ons in. Op een groot scherm zijn beelden van politiecamera’s te zien. En er wordt voortdurend gecommuniceerd met de plaatselijke eenheden en met het nationale korps.

‘Rond half een waren er rellen in Egmond en Haarlem, ook daar ging de ME op af, en ook daar hoefde die niet op te treden. Wat mij opvalt is dat de politiechef ter plaatse veel invloed heeft: laat die ME maar zitten, zei de Haarlemse chef, dan maken we het alleen maar erger.’

Was er tijd voor oliebollen om 12 uur?

‘Nee, want via de sociale media werd opgeroepen tot rellen rond middernacht. In dit gebied zijn onder meer twee drillrapgroepen actief, en daar is de politie zeer scherp op. Een jongen die lid is van zo’n groep werd op straat aangehouden en om zijn ID gevraagd. Dat doet de politie om te laten zien: jij bent niet meer anoniem.

‘Rond half vier was er wel het Gehaktballenmoment. Toen werd omgeroepen dat in de kantine op de tweede verdieping de gehaktballen klaarstonden. Dat is een teken dat het rustig is.’

Verder nog iets opvallends meegemaakt?

‘Nou, wat ik hoorde is dat verrassend veel werk al ruim vóór de jaarwisseling wordt verricht. Zo gaat de vredespolitie…’

Vredespolitie?

‘Ja, had ik ook nog nooit van gehoord. Dat zijn agenten met een oranje band om hun arm. Die gaan praten met jongeren en hun ouders, zitten in appgroepen van buurtmoeders en proberen zo al weken van tevoren de boel een beetje te de-escaleren. Volgens de algemeen commandant afgelopen nacht, Sara Cremers, heeft die voorbereiding dit jaar goed gewerkt. Dreigende opstanden, zo stelde zij vast, konden telkens in de kiem worden gesmoord, de ME hoefde niet in één nacht vier keer terug naar dezelfde plek, wat ook weleens schijnt te gebeuren.’

Ben je zelf nog uitgerukt?

‘Ik ben mee geweest naar een loods in Wormerveer, waaruit luide muziek klonk. Dat bleek wel mee te vallen: acht jongens stonden met veel wodka lekker te chillen voor een kachel. Heel braaf. Toch kregen ze uiteindelijk een boete, want ja: overtreding van de coronaregels. Daar hadden ze wel begrip voor. Toen de politie klaar was, zeiden ze: ‘Fijne avond, meneer.’