Het Oost-Groningse Blauwestad is plots booming

Blauwestad werd vijftien jaar geleden bedacht om het armoedige Oost-Groningen op te stuwen. Maar de luxueuze nieuwe stad bleef lang een troosteloze bouwput. Tijdens de pandemie is het tij gekeerd. ‘Na de vakantie rezen de aanvragen de pan uit.’

Toen Gert Engelkens zojuist vanuit Winschoten naar Blauwestad fietste, reed hij een kennis tegen het lijf. ‘Mijn zwager komt ook deze kant op’, zei die opgetogen. ‘Vanuit Amsterdam!’ De bescheiden genoegzaamheid is van Oost-Groningse snit. Toch, zegt de wethouder van de gemeente Oldambt: ‘De oorspronkelijke gedachte achter Blauwestad wordt steeds meer zichtbaar. De scepsis is verdwenen.’

In 2005 werd de geschiedenis teruggedraaid in de voormalige ‘graanrepubliek van Nederland’, toen 800 hectare ooit op de Dollard gewonnen landbouwgrond onder water werd gezet. Aan de oevers van het nieuwe Oldambtmeer, voorheen het gebied van herenboeren en landarbeiders met communistische sympathieën, zouden zo’n 1.500 luxe villa’s verrijzen voor welgestelde westerlingen die de drukte van de Randstad wilden verruilen voor Oost-Groningse vergezichten. De armlastige regio hoopte op een economische impuls. Een Venetië van het Noorden was het visioen.

Maar de rijke westerlingen kwamen niet. Blauwestad bleef leeg. Bestuurlijk wensdenken, oordeelde de Noordelijke Rekenkamer. De provincie bleef zitten met onverkoopbare grond in een krimpregio en, na een conflict met de beoogde bouwers, een flinke financiële scheur in de broek.

Record

Maar het kan verkeren en dus is het journaille dat smalend schreef over het fiasco opgetrommeld voor goed nieuws. In het Projectbureau is de kavelverkoop in grafieken gevat; ze zijn als trofeeën tentoongesteld. Het jaar 2021 is pas op de helft, maar het record van 2020 (68 transacties) is al overtroffen. De teller zou dit jaar weleens kunnen oplopen tot 140 verkopen, zegt directeur van het projectbureau René Perton. ‘De notaris kan het werk bijna niet aan.’

De bouwrijpe kavels gaan zo snel weg, dat inmiddels hele straten tegelijk worden uitgegeven. Blauwestad is booming – wie had dat gedacht.

‘Het ging aanvankelijk inderdaad niet zo best’, zegt Perton met gevoel voor understatement. Zes jaar geleden was het streefcijfer drie kavels per jaar te slijten. In de jaren ervoor bleef het soms bij de verkoop van een stukje restgrond. ‘Het is niks en het wordt niks’, vat makelaar Marcel van der Veen de stemming van destijds samen.

Slogan

De revanche van Blauwestad is te danken aan een samenloop van omstandigheden, denkt Perton. In 2015 ging het roer om. Behalve luxe villa’s werd ook projectmatige bouw voor mensen met modale inkomens tegen schappelijke prijzen toegestaan. De aanvankelijke slogan ‘Iedereen wil zo wonen’ kreeg een socialistische twist: ‘Iedereen kan zo wonen.’

Dat stuwde de verkoop al wat op. Daarnaast speelde uiteraard de algehele schaarste op de woningmarkt mee. Maar de echte omslag kwam tijdens de pandemie. In de zomer van 2020 werd het Oldambtmeer ontdekt door de binnenlandse toerist, zegt Perton. ‘Na de vakantie rezen de aanvragen de pan uit. Mensen hadden gezien: het is hier best mooi. En er is ook gewoon snel internet.’ Een groot voordeel: de kavels lagen al jaren klaar.

In het projectbureau werpt een echtpaar van middelbare leeftijd in gelijkkleurige fleecejacks een blik op een van de makelaarsadvertenties. Zij maakt een foto met haar telefoon, veel bedenktijd zullen ze niet hebben. Had eerder, toen het bouwterrein nog grotendeels braak lag, vooral de plaatselijke muskusrattenvanger het druk, inmiddels hebben makelaars hun handen vol aan de boorden van het Oldambtmeer. Voor de 21 woningen in het nieuwe appartementencomplex Arsenaal heeft Van der Veen al 120 inschrijvingen – terwijl de prijzen nog niet eens bekend zijn. Op Funda is ook elders in Blauwestad niks meer te vinden.

Bevolkingsgroei

Aanvankelijk werd de ontwikkeling van Blauwestad in de omliggende dorpen met argusogen bekeken. Waarom werd daar nu ook in een goedkoper segment gebouwd, terwijl plaatsen als Beerta en Oostwold kampten met leegstand? Nu sluiten de rijen zich. De notoire krimpregio van weleer kent plots bevolkingsgroei. In Winschoten en omgeving staat de bouw van 850 nieuwe huizen gepland – hoofdzakelijk buiten Blauwestad. Zo goedkoop is het ‘goedkopere segment’ van destijds overigens in Blauwestad niet meer. Onlangs ging er een rijtjeshuis weg voor ruim drie ton. Vijf jaar geleden was dat voor 160 duizend euro in de markt gezet.

Een lange brug legde de verbinding met Winschoten. Mensen uit omliggende dorpen recreëren aan het nieuw aangelegde meer, inwoners uit Blauwestad nemen voor hun inkopen de omgekeerde weg. ‘Blauwestad is omarmd’, zegt wethouder Engelkens.

Als je lang genoeg wacht in een krap bemeten land, zo lijkt de les, wordt leegte vanzelf een unique selling point. Succes kent vele vaders. Gedeputeerde Tjeerd van Dekken (PvdA) kreeg onlangs een telefoontje van een van zijn voorgangers, Pim de Bruijne. ‘Weet je wel dat ik de eerste kavel in Blauwestad verkocht?’ Zes jaar geleden nog moest het Provinciehuis 70 miljoen euro afboeken op het bouwproject.

Jachthaven

Het niet zo lang geleden behoorlijk desolate bouwterrein fleurt op van de florerende kavelverkoop. Werd eerder alles wat gemist kon worden wegbezuinigd, nu is er weer geld voor tien nieuwe bruggen, bomenaanplant, een kanosteiger, een vogelkijkhut en verbreding van fietspaden en wegen. Perton: ‘Een vuilniswagen kon nog niet keren. Nu begint het echt een stad te lijken.’

Ook de jachthaven van Beerta ligt vol, met zo’n 140 boten aan de steigers, ondanks een al eerdere uitbreiding. Eigenaar Geert-Jan Molema ruilde met de komst van het meer de verbouw van graan in voor waterrecreatie. De overstap wordt nu definitief. ‘Ik denk dat ik vorige week voor het laatst op het land ben geweest.’

Zijn oude schuren doen dienst als vaartuigen-winterstalling, sommige zijn zelfs verwarmd. Nu heeft Molema plannen van de bouw van een vakantiepark met zeventig chalets, een miljoeneninvestering. ‘Je bent minder afhankelijk van het weer’, zegt hij over zijn nieuwe broodwinning. En ja: met boten is het ook goed boeren.

De tijd dat Lenin en Marx hier het hoogste woord hadden is voorbij, de toekomst is aan de hoogste bieder. Bij de boothelling even verderop is net een nieuwe horeca-uitspanning verrezen: Paviljoen Flonk. De lunchkaart prijst ‘Asian delight’ aan, deegbuideltjes met eend, voorzien van Chileense wijntip. Het is allemaal nog even wennen, zegt een verslaggever van de regionale krant. ‘Een tournedos voor 32,50 euro, en dat in Finsterwolde!’