‘Het is een soort soap geworden, die slavernij-excuses, maar dan eentje met een heel serieuze ondertoon’

Dag Charlotte, je bent sinds een paar dagen in Paramaribo. Hoe zijn daar de verwachtingen? Weet je al wat precies het programma is vanmiddag?

‘Al bijna een week vraag ik wat de bedoeling is tijdens dat ‘betekenisvolle moment’ maandag. Maar zelfs op de vraag wie er uitgenodigd zijn om maandag samen met Weerwind naar de livestream van Ruttes toespraak te kijken krijg ik geen antwoord. Ik heb zoiets nog nooit meegemaakt.

‘Het is alleen duidelijk dat er vertegenwoordigers uit de Surinaamse samenleving bij zullen zijn, en dat Weerwind daarna met zijn gasten een dialoog gaat voeren. Daar mogen geen journalisten bij zijn. Dat is dus dat ‘betekenisvolle moment’, wat verder natuurlijk volkomen vaag klinkt. Weerwind wilde er alleen over kwijt dat het een ‘startmoment in een bewustwordingsproces’ is.’

Na het uitlekken van het voornemen excuses te maken, uitten veel betrokken organisaties felle kritiek, ook in Suriname. Denk je dat Suriname de excuses van Rutte überhaupt wel zal accepteren?

‘Rutte zit nu in een heel lastig parket. Als hij maandag excuses aanbiedt, maar die worden niet aanvaard, dan lijdt hij gezichtsverlies. De premier van Sint Maarten heeft al aangekondigd dat ze een eventueel mea culpa van Rutte zal afwijzen. Dat is ook waarom vicepremier Sigrid Kaag afgelopen dagen halsoverkop naar Suriname vloog. Er moesten vele plooien gladgestreken worden met de Surinaamse regering, die zich overvallen voelde.

‘En dan was er nog de ophef over het feit dat juist Weerwind, de enige minister met Surinaamse wortels in het kabinet, naar Suriname zou gaan om excuses te maken. Dat bleek achteraf een misverstand, vertelde hij zelf. Grappig genoeg was Weerwind eigenlijk alleen op bezoek in Paramaribo om met de Surinaamse minister van Justitie Kenneth Amoksi te spreken over politiezaken en reclassering. Het idee dat uitgerekend hij excuses zou maken voor de slavernij is daarna een eigen leven gaan leiden, ook door de vage communicatie van de Nederlandse regering zelf.’

Het enige waar het kabinet wel duidelijk over is, is dat er geen herstelbetalingen komen.

‘Nee, er komt wel een soort fonds, waar het kabinet 200 miljoen euro in steekt om meer historisch bewustzijn te creëren over de slavernij. Maar schadevergoedingen komen er niet.’

Wat vinden Surinamers daarvan?

‘Sommigen zeggen: ‘Praatjes vullen geen gaatjes’. Als Nederland excuses aanbiedt voor de slavernij, moet het kabinet ook met geld over de brug komen. Al waren er hier in Paramaribo ook mensen die grapten dat Nederland beter geen geld kan geven, want met deze regering verdwijnt het toch maar in allerlei diepe zakken, vonden zij.’

Toch curieus hoe een symbolisch moment met zo’n historische lading zo houtje-touwtje tot stand komt.

‘Dat is eigenlijk heel pijnlijk, hoe een discussie over zo’n ongelooflijk donkere bladzijde in de geschiedenis door al dat gestuntel ontaardt in een discussie over details. Het is een soort soap geworden, die slavernij-excuses, maar dan een soap met een heel serieuze ondertoon.

‘Wat ik wel goed vind is dat er door alle commotie plots ontzettend veel aandacht is in Nederland voor het slavernijverleden. Overal zie en lees je momenteel verhalen over het kolonialisme. Zo bezien bereikt de regering toch stiekem haar doel – meer bewustwording over deze zwarte episode – al is het de vraag of dit dankzij of ondanks het eigen optreden is.’