Het is een kleine schande dat we in Nederland nog steeds geen statiegeld heffen op kleinere petflesjes

Bij de mediatraining die de ministers en staatssecretarissen van Rutte III hebben gevolgd, heeft Stientje van Veldhoven geleerd om geen 'eco-modulatie' te zeggen als ze tegen normale mensen spreekt, zo legde ze vorige week uit aan de verslaggevers van RTL Nieuws die ernaar vroegen. Ik denk dat ze nog iets heeft geleerd: vervelende vragen negeren, onwankelbaar de boodschap herhalen, niet ingaan op kritiek - 'niet in het negatieve frame trappen', heet dat in communicatiekringen.

Dat ze deze vaardigheid onder de knie heeft, liet Van Veldhoven afgelopen weekend zien, bij het verdedigen van haar grote plan ter bestrijding van zwerfvuil. Dat plan behelst dreigen met statiegeld op de kleine petflesjes die massaal zo leuk uit het ijs staken toen er laatst geschaatst kon worden op natuurijs. Veldhoeven rept van 'wetgeving waar ik maandag meteen aan begin', maar maakt vooralsnog een knieval voor de frisdrankboeren en de uitbaters van ingeflest water. De zoveelste. Want de industrie krijgt alwéér een kans om zelf iets aan de stroom plasticafval te doen; pas bij falen komt er in 2021 statiegeld op kleine flesjes.

Niettemin 'begint ze maandag al met de wetgeving'. En waarom blikjes buiten schot blijven? 'Ik begin maandag al met de wetgeving.'

Statiegeld op kleine plastic flessen en blikjes zou helpen tegen zwerfvuil, de plasticsoep en wat dies meer zij, zo menen milieukundigen - vorige week stonden nog 23 hoogleraren uit het ganse land in de NRC met een warm pleidooi voor statiegeld op blikjes en petflesjes. Hun argumenten: inzamelen via statiegeld is doeltreffend, levert een schone stroom van dezelfde plasticsoort op voor recycling, is relatief goedkoop en kan op steun rekenen van de mensen in het land.

Maar Coca-Cola wil het niet, want verplicht inzamelen kost geld.

Dat het er na een jaar of zeventien van soebatten en misleiding nog steeds niet van is gekomen om in Nederland niet alleen statiegeld te heffen op grote flessen vanaf driekwart liter, maar ook op de kleinere petflesjes - om van blikjes nog maar te zwijgen - is een kleine schande, alsmede een grote triomf voor de lobby van de verpakkingsindustrie. Die laatste viert successen dankzij 'meestribbelen', oftewel telkens alternatieve plannen bedenken die de besluitvorming vertragen, zo werd een paar jaar geleden uitgelegd in de leuke tv-serie De Haagse lobby van WNL. Eerdere afspraken in het statiegelddossier - de politiek schaft het statiegeld op grote flessen af, het bedrijfsleven draagt zorg voor minder en andersoortige plasticverpakkingen - liepen spaak. Omdat het bedrijfsleven de afspraken niet nakwam.

Toch geeft Van Veldhoven wederom het bedrijfsleven het voordeel van de twijfel. Waar stoelt het onschuldige vertrouwen in Coca-Cola toch op, vroeg EenVandaag afgelopen zaterdag aan Van Veldhoven. 'Ik ga maandag al aan de slag met de wetgeving.' Waarom stelt u het invoeren van statiegeld met drie jaar uit en laat u het over aan het bedrijfsleven met zijn matige track record? 'Ik ga maandag al aan de slag met de wetgeving.' En wat gaat de industrie doen om het plastic te verminderen? 'Ik ga maandag al... O, misschien extra bakken neerzetten. Of extra vegen.'

2021 is overigens het jaar waarin dit kabinet aftaait, mits het niet voortijdig sneuvelt. Een staatssecretaris die het stellen van een grootse daad, overlaat aan een opvolger - het is bijzonder.