Het Europese doolhof van eco-vignetten en tolwegen

Voor Parijs bijvoorbeeld moet je over een milieusticker beschikken. De Franse hoofdstad heeft vanaf 1 april het zogeheten 'Crit' Air-vignet voor alle automobilisten ingevoerd. Het doel is het autoverkeer in de stad in te dammen. Het toegangsbewijs kost 4,80 euro per stuk. Wie zonder sticker door Parijs rijdt, krijgt een boete van 68 euro.

Veel andere Europese steden voeren milieuzones in met daaraan gekoppelde groene stickers, tolheffingen of verboden voor vervuilende voertuigen. In Frankrijk zijn er recent milieuzones gekomen in onder meer Lyon en Grenoble. Binnenkort duiken ze mogelijk op in Bordeaux, Cannes, Straatsburg en Toulouse. Ook in Duitsland en Italië zijn ze talrijk. De teller staat in heel Europa op meer dan tweehonderd milieuzones.

Kakofonie aan milieuvignetten

Er dreigt een kakofonie aan milieuvignetten. De Europese landen hanteren namelijk allemaal hun eigen regels als het gaat om groene verkeerszones in steden. En per land zijn er weer verschillen tussen de steden. De ene stad stelt wel een vignet verplicht en deelt actief boetes uit, andere steden nemen het niet zo nauw. Een woordvoerder van de ANWB: 'Wij zijn voor schonere steden, alleen zou de invoering van de vignetten in de praktijk beter kunnen.'

Bij een Europese autovakantie hoort voortaan een flinke boekhouding. Zodra een stad een milieuzone instelt, moeten automobilisten eerst online een emissiesticker bestellen via een overheidswebsite. Pas dan mogen ze zich in het centrum begeven met hun auto.

In Duitsland en Frankrijk hebben overheden hun eigen nationaal geldige stickers ontwikkeld. Ook in Denemarken is een groen plakkertje achter de voorruit in meerdere gebieden verplicht. In Italië wordt alles per stad en gemeente afzonderlijk geregeld. Een vignet in Milaan is wel weer gewoon bij de kiosk te krijgen.

Om het nog ingewikkelder te maken: in sommige Europese steden, zoals Londen, Stockholm en Gotenburg, geldt weer een ander systeem. Daar werken overheden met een soort groene tolheffing voor vervuilende auto's. Toeristen die met hun camper Londen willen doorkruisen moeten zich altijd vooraf registreren. Camera's op de wegen checken of de automobilist milieubelasting moet betalen.

Lokale gemeentebesturen zijn de laatste tijd extra gespitst op vervuilende voertuigen, mede door de schandalen met sjoemelsoftware in diesels, constateert directeur Peter Staal van de Koninklijke Nederlandse Automobiel Club. 'Wij zijn geen voorstander van milieuzones. Maar als ze er toch moeten komen, voer ze dan overal in Europa op dezelfde manier in. Nu is het iedere stad voor zich.'

Ook in Nederland zijn er milieuzones. In Rotterdam en Utrecht worden oude dieselauto's en/of personenauto's voor een bepaald bouwjaar verboden. Smerige diesels komen die steden niet in.

Vignettenchaos

In Parijs heeft men een bijkomend vignettenstelsel bedacht. Iedere automobilist moet voortaan online zo'n milieustempel aanvragen. De bezorging per post kan tot vier weken duren, ontdekte de Belgische mobiliteitsorganisatie VAB. Aan de kleur van het vignet kunnen de Franse verkeersautoriteiten zien hoe vervuilend een auto is. Groen voor weinig uitstoot, zwart voor een vuile antieke diesel.

Al jaren bestaan er Europese emissienormen voor auto's. Daaraan worden de stedelijke milieuzones vaak gekoppeld. Europese richtlijnen voor de invoering van milieuzones blijven uit. Voorlopig zal de 'vignettenchaos' daarom blijven bestaan, verwacht vervoersdeskundige Jan Anne Annema, verbonden aan de TU Delft. 'Voor het oprichten van een uniform vignettensysteem zouden alle steden in Europa bij elkaar moeten komen en het met elkaar eens moeten worden. Je voelt op je klompen aan: dit gebeurt nooit.'

Milieuzones vormen een effectief middel om de luchtverontreiniging te verminderen, benadrukt Annema. 'Ik begrijp dat het gedoe is. Misschien wordt het voor consumenten ook eens tijd om los van een vignet een schonere auto aan te schaffen.'

Op de website van de ANWB is een overzicht terug te vinden van alle milieuzones in Europa.