Het einde der tijden is voor de krabbelaars

Toen in 1989 de Muur viel, bleek achteraf dat geen enkele astroloog deze gebeurtenis had voorspeld, terwijl je toch zou denken dat het tot de core business van de astroloog behoort om zo'n grote gebeurtenis te zien aankomen.

Astrologen voorspellen veel aardbevingen, tsunami's en andere natuurrampen, maar zij kijken wel uit om in hun voorspellingen al te specifiek te worden. De Apocalyps houdt astrologen minder bezig, vermoedelijk omdat je kijkend naar het heelal vanzelf gaat inzien dat zo'n door Jezus bereden vloedgolf een absurditeit is.

Het einde der tijden is vooral voor de krabbelaars. Nog vorig jaar voorspelde de Amerikaanse evangelist Harold Camping de ondergang van de wereld. Toch nog behoorlijk veel mensen geloofden hem. Zij verkochten hun huis en brachten hun hond naar een tehuis. Toen er op de bewuste datum niets gebeurde, verplaatste Camping zijn datum. Toen er weer niets gebeurde, trok hij zich terug. Aanvankelijk was er sprake van dat hij gesued zou worden door enkele slachtoffers, maar daar hoor je inmiddels niets meer over. Het laatste nieuws is dat Camping is getroffen door een beroerte, die hij overigens zelf niet heeft voorspeld.

Ongeveer tegelijkertijd met Camping deed de profeet Wang Chao-hung de voorspelling dat Taiwan zou worden getroffen door een tsunami. Teacher Wang, zoals hij zichzelf noemde, gaf ook exacte cijfers. De golven zouden 170 meter hoog zijn en er zouden één miljoen doden vallen. Bij de kust vluchtten de bewoners weg. Weliswaar werd Japan geraakt - overigens niet op de door Wang aangegeven datum - maar op Taiwan gebeurde niets. De Taiwanese overheid was echter al die 'ongeautoriseerde aardbevingsvoorspellingen' zat en heeft nadien een wet ingevoerd, waarbij een boete van 35 duizend dollar kan worden opgelegd aan een ieder die ten onrechte een ramp heeft aangekondigd.

Gisteren stond in de Volkskrant het bericht dat de Italiaanse rechter een ambtenaar en zes wetenschappers gevangenisstraffen tot zes jaar heeft opgelegd omdat zij eind maart 2009 voorspelden dat de kans op een forse aardbeving in l'Aquila bijzonder klein was. Zes dagen na hun de geruststellende uitspraak werd het stadje door een aardbeving (6,3 op de schaal van Richter) getroffen, waarbij 309 mensen omkwamen.

l'Aquila is het plaatsje waarvan de toenmalige premier Berlusconi heeft gezegd dat het onmiddellijk zou worden herbouwd. Die belofte is niet nagekomen, maar de bewoners hebben nu dankzij de rechter toch hun gram gehaald. Niet op de steenrijke Berlusconi, maar op de seismologen, die niet alleen voor lange tijd de bak in gaan, maar die ook nog schadevergoedingen moeten betalen.

Anders dan bij de meeste voorspellingen ging het in het geval van l'Aquila om een voorspelling dat iets juist niet zou gebeuren. De voorspelling van l'Aquila was ook ingegeven door een religieuze overtuiging, maar door wetenschappelijke inzichten. Misschien deugden die niet, maar toch. Vermoedelijk hebben de wetenschappers gewoon pech gehad en komt het juridisch oordeel over hun handelen voort uit de onbekendheid van rechters met statistiek.

Doorgaans begrijpen rechters niets van statistiek. Dat is ook in Nederland vele malen gebleken. Zo zijn er door Nederlandse rechters absurde uitspraken gedaan over de vraag of poker en blackjack kansspelen zijn. Lucia de Berk zou nooit schuldig zijn verklaard aan talloze moorden als de rechters enig benul hadden gehad van statistiek. Maar zij luisterden naar de verkeerde adviezen en in hun gemakzucht hebben zij zich vooral laten leiden door het vage gevoel dat er toch iets mis moest zijn.

Ik moet afgaan op wat ik in de krant lees, maar daarin staat dat de aangesproken seismografen de kans op een aardbeving klein hebben geacht. Helaas is een kleine kans ook een kans. Er staat maar één zes op een dobbelsteen, maar het wonderlijke van de statistiek is nu juist dat die toch regelmatig wordt gegooid. Soms weleens twee maal achter elkaar. Iedereen die wel eens mens-erger-je-niet speelt, kan erover meepraten.

Een van de klagers heeft gezegd: 'Hopelijk beseffen deskundigen nu dat ze niet zo maar lichtzinnige uitspraken mogen doen'. Een goede kans dat de deskundigen hun cijfers hebben laten spreken en hebben gedacht: een aardbeving kan nooit precies voorspeld worden. Veroorzaak geen paniek, straks blijft de aangekondigde beving uit.

Wie een ramp voorspelt, krijgt altijd een keer gelijk. Wie geen ramp voorspelt, heeft bijna altijd gelijk, maar krijgt het nooit.

undefined