Het Citokind van nu is lekker mindful bezig

AMSTERDAM - 'Je moet de aandacht niet richten op de ontspanning maar juist op de spanning in je lijf. Je moet de spanning niet ontkennen maar gebruiken.' Voormalig leraar en jongerencoach George Langenberg vertoont op zijn laptop een registratie van een training stresspreventie die hij ooit op een Amsterdamse basisschool heeft verzorgd en voorziet de beelden van commentaar.

De leerlingen zijn stil - hun leeftijd in acht nemende. 'Zit rechtop', instrueert Langenberg - meer vragend dan gebiedend. 'Voel je lichaam. Voel de voeten in je schoenen, de billen op je stoel.' De kinderen brengen hun aandacht - het sleutelbegrip van zijn training - naar hun oren om 'de geluiden om hen heen' goed te registreren. En ze verplaatsen hun aandacht terug naar 'hun stille lichaam' - ook een vaak gebruikte term. Ouderen hebben daar soms enige moeite mee, maar kinderen weten precies wat ermee wordt bedoeld.

Langenberg is, samen met psycholoog Rob Brandsma, bedenker van MindfulKids - een mindfulness- of aandachttraining voor kinderen in het basisonderwijs. Inmiddels hebben ze zo'n 275 trainers opgeleid die samen op zo'n 200 basisscholen in Nederland actief zijn.

'Ons doel is: twee ambassadeurs op elke basisschool', zegt Langenberg. Hun taak: met meditatietechnieken de stress reduceren waaraan basisschoolleerlingen worden blootgesteld - met name onder invloed van de Cito- en andere toetsen.

Deze week worden de leerlingen van groep 8 aan de allesbepalende proeve onderworpen. En Langenberg weet zeker: als de kinderen daar zelf niet gestresst van zijn, worden ze wel geïnfecteerd door de stress van hun ouders en de school. Want de Citotoets is het sluitstuk van het dossier dat gedurende hun verblijf op de basisschool van de kinderen wordt aangelegd en is uitgegroeid tot het waarmerk van de kwaliteit van een school.

Het belang is groter dan 45 jaar geleden, toen de eerste Citotoets werd afgenomen, de bedoeling was. Steeds verder werpt de Citotoets zijn schaduw vooruit, en steeds meer huiswerkinstituten en aanverwante instellingen bieden Citotrainingen aan - die onderling ook weer worden gewogen.

Over dit soort initiatieven spreekt Langenberg geen oordeel uit. Maar een ding staat voor hem wel vast: ze leveren geen bijdrage aan de stressvermindering op school - waarbij hij de brede, Amerikaanse definitie van stress hanteert: alles wat ons doet lijden. En dat doet MindfulKids dus wel.

Die pretentie wordt wetenschappelijk onderbouwd door een studie die twee onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam in opdracht van het Fonds voor het Hart hebben uitgevoerd. Die stelden vast dat deelnemers aan MindfulKids minder piekerden, zich meer 'bewust waren van hun emoties', meer 'geluksgevoelens' hadden dan voorheen, en hun leven 'meer als begrijpelijk, hanteerbaar en betekenisvol' ervoeren.

Het onderzoek strekte zich niet uit tot de weerslag van MindfulKids op de Citoscores, maar Langenberg sluit niet uit dat ook die omhoog zijn gegaan. 'Als je beter weet hoe je in je vel zit, kun je veel beter keuzen maken. Je kunt de wereld beter overzien.'

De kinderen op het filmpje zijn zo te zien nog helemaal niet met de Citotoets bezig. Ze verplaatsen hun aandacht naar binnen en naar buiten. En ze beschrijven hoe ze de ontspanning hebben ervaren die een oefening heeft teweeggebracht. 'Ontspanning voelt soms een beetje raar', schrijft Langenberg op het bord.

undefined