Herverdelingsbeleid overheid pakt slecht uit voor middeninkomens
Het herverdelingsbeleid van de overheid pakt negatief uit voor middeninkomens. Huishoudens met een inkomen tussen de 25.000 en 45.000 euro krijgen jaarlijks amper meer geld terug via uitkeringen en publieke voorzieningen dan ze aan premies en belastingen betalen. Dat blijkt uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) over 2014, dat donderdag is verschenen.
Dat lage en hoge inkomens meer profijt hebben van overheidsbeleid, terwijl middeninkomens soms tussen wal en schip belanden, zie je vooral op de woningmarkt, zegt SCP-onderzoeker Martin Olsthoorn. 'Daar profiteren lage inkomens van huurtoeslag en hoge inkomens van de fiscale voordelen van een eigen woning, maar komen middeninkomens in de knel. Voor een stel met een inkomen van 120 duizend euro is de woningmarkt betaalbaarder en toegankelijker dan voor een vergelijkbaar stel met een jaarinkomen van 40 duizend euro..'
Gelijkmatig verdeeld
Mensen verwachten vaak dat het profijt van overheidsbeleid - denk aan bijdragen voor zorg, kinderopvang, collegegeld en verzorgingstehuizen - gelijkmatig over de verschillende inkomensgroepen wordt verdeeld. In Nederland loopt de lijn die het profijt visualiseert echter in een 'U-vorm', met de lage en hoge inkomens aan beide flanken.
Hierdoor kan het draagvlak voor voorzieningen onder huishoudens met een middeninkomen afbrokkelen. Als bepaalde groepen geen vruchten plukken van beleid is het mogelijk dat het animo afneemt, zegt Olsthoorn. 'Al zien we dit op de woningmarkt nog niet zo sterk. Maar voor kunst en cultuur, een andere publieke voorziening waar middeninkomens minder profijt van hebben, is het draagvlak de laatste jaren wel ter discussie gesteld.'
Hoger onderwijs, sport en recreatie
Middeninkomens hebben niet alleen weinig profijt van overheidsbeleid op het gebied van de woningmarkt en culturele voorzieningen, maar ook als het om hoger onderwijs, sport en recreatie gaat. Volgens Olsthoorn is daarmee niet gezegd dat middeninkomens financieel worden belemmerd om hoger onderwijs te genieten of aan sport te doen. 'Op de woningmarkt zien we financiële obstakels, maar bij hoger onderwijs, cultuur en sport is het ook mogelijk dat middeninkomens dit minder belangrijk vinden. Dat weten we gewoon nog niet.'
Voor ouderen in een zorginstelling, mensen met een bijstands- of arbeidsongeschiktheidsuitkering, gepensioneerden en jongeren tot 24 jaar pakte de herverdeling het beste uit, terwijl werkenden tussen de 25 en 44 jaar met twee kinderen gemiddeld juist 20 duizend euro inleveren. Het is wel mogelijk dat deze werkenden op latere leeftijd meer zorg en ondersteuning nodig hebben, waardoor ze tegen die tijd meer profijt van de overheid hebben.
