interview
Heineken-topman: de koopman en dominee Nederland wordt nu wel heel erg alleen dominee
Mede dankzij prijsverhogingen is Heineken de coronapandemie te boven gekomen, blijkt uit de vandaag gepresenteerde jaarcijfers over 2022. Wel heeft topman Dolf van den Brink zorgen over het vestigingsklimaat in Nederland.
Klinkende jaarcijfers voor Heineken: de bierbrouwer liet de gevolgen van de pandemie goeddeels achter zich in 2022 en boekte over dat jaar 28,7 miljard euro omzet, ruim eenvijfde meer dan in 2021. De operationele winst steeg ruim een kwart tot 4,5 miljard euro.
Die winstgroei was mede te danken aan diverse prijsverhogingen – naast een kostenbesparingsprogramma en grotere verkoop van de duurdere premiummerken. Door de fors hogere kosten voor met name grondstoffen en verpakkingen (onder meer flesjes en blikjes) zal de meeste recente prijsverhoging (die van 1 januari) niet de laatste zijn, zegt Heineken-topman Dolf van den Brink (49).
Zulke goede cijfers, hoe legt u dat uit aan de horeca-uitbaters die het moeilijk hebben en aan de klanten in de supermarkt die als gevolg van de scherpe prijsstijgingen minder te besteden hebben?
Van den Brink: ‘We hebben inderdaad mooie cijfers ten opzichte van 2021, maar toen speelde corona nog. Je moet dus vergelijken met 2019, het laatste jaar vóór de pandemie. Dan zie je dat de hoeveelheid bier die we verkochten relatief vlak is. Er is wel een hoop meer omzet, doordat we de prijzen hebben moeten verhogen als gevolg van de sterk gestegen kosten. De winst was in 2022 iets hoger dan toen, maar de winstmarge is behoorlijk teruggelopen: van 16,8 procent vóór de pandemie naar 15,7 procent in het afgelopen jaar. Dus onze marges staan onder druk, al maakten we wereldwijd iets meer winst dan in 2019.
‘Maar als je naar Europa kijkt, ziet het er heel anders uit. Daar is de daling in marges veel groter. En de winst ligt in Europa nog steeds onder die van 2019. Daarom hebben we een gebalanceerde aanpak, met deels prijsverhogingen. Onze kosten zijn 15 tot 19 procent gestegen, maar onze prijzen hebben we niet in diezelfde mate verhoogd. Dat komt onder meer door ons besparingsprogramma, en we hebben het geluk dat we een wereldwijd opererend bedrijf zijn, waarbij de groei in Azië het gat in Europa compenseert.’
Met hoeveel procent heeft Heineken de prijzen verhoogd?
‘Uit concurrentieoverwegingen willen we dat niet te specifiek maken. Een cijfer dat we wel geven is de omzet per hectoliter bier: die is in Europa met ongeveer 12 procent gestegen. Die omzetstijging is voor ongeveer de helft toe te schrijven aan de prijs en voor de helft aan andere zaken, zoals de heropening van de horeca na de pandemie.’
Jullie waren vorig jaar al snel weg uit Rusland vanwege de oorlog in Oekraïne. Is dat vertrek inmiddels afgerond?
‘We waren eind maart vorig jaar het eerste grote food and beverage-bedrijf dat aankondigde weg te gaan uit Rusland. We hebben toen ook gezegd: het Heineken-merk gaat per direct uit de markt. Dat heeft een behoorlijke impact gehad op de resultaten. Het resterende rompbedrijf functioneert nog, zodat we de salarissen kunnen betalen van onze 1.800 werknemers daar.
‘In de tussentijd zijn we met man en macht bezig een goede betrouwbare koper te vinden. De zorg daarbij is dat de lokale wetgeving voortdurend verandert. Maar we zijn nog steeds van plan het bedrijf in de eerste helft van dit jaar over te dragen aan een nieuwe eigenaar. Daar zullen we financieel niet van profiteren. Sterker, we hebben vorig jaar al 88 miljoen euro moeten afboeken op Rusland. Er zijn geen winnaars in dezen. Het is het juiste om te doen, maar het blijft ontzettend treurig.’
Bavaria heeft de licentie opgezegd, maar het bier wordt nog steeds gemaakt en verkocht in Rusland, bleek vorige week uit onderzoek van de Volkskrant. Wat vindt u daarvan?
‘Ik laat me niet verleiden tot uitspraken over individuele partijen. Maar in zijn algemeenheid: als je iets zegt, moet je het ook doen.’
In Nederland woedt een debat over het vestigingsklimaat. Was Heineken bij de Catshuis-sessie van kabinet en bedrijfsleven?
‘Ikzelf niet, ik was op reis, maar onze directeur Nederland wel. Ook wij maken ons zorgen, maar we vinden wel dat je de discussie gebalanceerd moet voeren. Er is veel waar Nederland trots op kan zijn. Maar wij maken ons wel zorgen over de richting.
‘We stellen vast dat Nederland vroeger koopman en dominee tegelijk was, en nu wel heel erg alleen dominee aan het worden is. En dat in een wereld die steeds competitiever wordt, waarbij de winst van de een steeds meer het verlies van de ander betekent. Daar moeten we wel verstandig mee omgaan. En dan maak ik me specifiek zorgen dat er weinig dialoog is. En dat de publieke opinie, de tone of voice in de Tweede Kamer, soms heel eenzijdig negatief is. Het bedrijfsleven moet ook niet eenzijdig negatief worden. Maar er zijn wel negatieve aspecten, zoals de explosie aan complexe regelgeving. Goedbedoelde wetgeving die een enorme regeldruk met zich meebrengt. Daar moeten we het met z’n allen open en eerlijk over hebben.’
Bestaat er een kans dat ook Heineken uit Nederland vertrekt?
‘Nee, dat is helemaal niet aan de orde. Dit is precies hoe we de discussie niet moeten voeren, van dit soort vragen worden we allemaal niet beter. We moeten het als maatschappij samen met elkaar oplossen. En dat begint met naar elkaar luisteren.’
