Heeft Booking.com niet al genoeg cadeaus gehad van Vadertje Staat?

’s Werelds grootste reissite doet een beroep op steun van de overheid. Dat ondermijnt de solidariteit onder belastingbetalers.

‘Wees snel, nog maar 3 steunpakketten beschikbaar! 15 multinationals bekijken momenteel deze aanbieding’, parodieerde een Twitteraar woensdagavond de beruchte lokteksten van Booking.com, nadat het bedrijf had aangekondigd noodsteun aan te vragen bij de Nederlandse staat. De grootste reissite ter wereld heeft zo te lijden onder de coronacrisis – 85 procent van de boekingen zijn weggevaagd, vertelde ceo Glenn Fogel zijn personeel – dat de tot voor kort miljardenwinsten noterende multinational van de Nederlandse NOW-regeling gebruik wil maken. Via die regeling, bedoeld om ontslagen te voorkomen, betaalt de belastingbetaler tot wel 90 procent van de lonen door van met omvallen bedreigde bedrijven.

En dat wringt, want bedoeld en onbedoeld heeft Booking.com afgelopen jaren al miljarden euro’s cadeau gekregen van de belastingbetaler. Bijvoorbeeld via de zogeheten 30%-regeling, waardoor de vele expats in de Amsterdamse Booking.com-kantoren de eerste vijf jaar over 30 procent van hun inkomen geen belasting hoeven te betalen. Dat is klein bier vergeleken bij de 1,8 miljard euro die Booking.com blijkens onderzoek van zakenblad Quote tussen 2010 en 2018 bespaarde dankzij de ‘Innovatiebox’, een fiscaal douceurtje waarmee de overheid vernieuwing wil stimuleren. Deze 1,8 miljard euro, volgens critici een veredelde vorm van belastingontwijking, staat gelijk aan grofweg zeven jaarsalarissen voor alle 5500 Booking-werknemers in Nederland, wier doorsnee-inkomen 47 duizend euro bedraagt.

150 miljoen euro aan onbetaalde btw

Onbedoelde belastingcadeaus waren er ook, in de ogen van buitenlandse fiscussen althans: alleen al tussen 2012 en 2016 wist Booking.com 715 miljoen euro aan winstbelasting te besparen door de elders in Europa geboekte winst naar Nederland door te sluizen, berichtte het AD twee jaar geleden. Frankrijk legde Booking.com een (inmiddels betaalde) naheffing op van 356 miljoen euro, terwijl ook Turkije en Italië tientallen miljoenen euro’s belastinggeld zeggen te zijn misgelopen. Daarbovenop startten Italiaanse aanklagers vorig jaar een onderzoek tegen Booking.com in verband met zeker 150 miljoen euro aan mogelijk onbetaalde btw.

Staatssteun aan Booking.com wringt des te meer omdat het de problemen deels aan zichzelf te danken heeft. Jaar op jaar boekte Booking Holdings, het Amerikaanse moederbedrijf van Booking.com, miljardenwinsten – in 2019 nog bijna 5 miljard dollar. Toch ging het bedrijf de coronacrisis in met meer schulden dan cash. Dat is niet in de laatste plaats te danken aan de 14 miljard dollar die Booking Holdings sinds 2018 uitgaf aan het inkopen van eigen aandelen – de controversiële stock buybacks waarmee bedrijven de prijs van hun aandelen opvijzelen, en daarmee ook hun in aandelen uitbetaalde bonussen.

Gemiste kans

Het is een gemiste kans dat de Nederlandse regering geen voorwaarden heeft gesteld aan de NOW-regeling, behalve dan 20 procent omzetverlies. De regering-Trump, waarbij Booking.com gezien het Amerikaanse moederbedrijf nog kan aankloppen, verbiedt ontvangers van noodleningen bijvoorbeeld tot een jaar nadat de lening is terugbetaald om eigen aandelen in te kopen.

Het ministerie van Sociale Zaken laat weten geen gronden te zien om Booking’s verzoek te kunnen weigeren. ‘Het is een generieke regeling, die geldt voor alle bedrijven die in problemen verkeren’, zegt een woordvoerder. Het UWV heeft inmiddels al 92 duizend aanvragen binnen, en als bedrijven aan te veel regels moeten voldoen, duurt het te lang voor het geld hen bereikt, redeneert het ministerie. Bovendien dient de regeling om werknemers te beschermen, waarvan de meesten weinig aan de financiële strapatsen van hun werkgever kunnen doen.

Tegelijkertijd ondermijnt staatssteun aan Booking.com de solidariteit van belastingbetalers, zeker ook omdat het bedrijf zich tot nu toe zelf weinig solidair heeft getoond met door corona gedupeerde hoteleigenaren. KLM redden is al een groot en omstreden offer, maar hoe onmisbaar voor de Nederlandse economie is Booking.com? Uiteindelijk is Booking.com weinig meer dan een doorgeefluik tussen vakantiegangers en de uitbaters van hotels en b&b’s, zij het tegen gemiddeld 15 procent commissie. In een wereld zonder Booking.com zullen mensen vermoedelijk niet verleren om op vakantie te gaan.