GTA V: een grandioze satirische tirade

Amper tien minuten is Grand Theft Auto V aan de gang of we zitten midden in een aflevering van The Sopranos. De camera zwiept de kamer van een psychiater binnen, met een crimineel die klaagt over de niksnut van zijn zoon. 'Dat verwende klerejong zit alleen maar hele dagen op zijn luie reet games te spelen.'

Het is Grand Theft Auto V ten voeten uit: het citeert rijkelijk uit beroemde misdaadseries en -films en steekt tegelijkertijd de draak met zichzelf. Want op dit moment zitten wereldwijd tegen de twintig miljoen 'niksnutten' ondergedompeld in de beste game van dit moment, met dank aan de Schotse ontwikkelstudio Rockstar.

Grand Theft Auto V is een gigantische game. Letterlijk: volgens Rockstar zal het een gemiddelde speler honderd uur kosten om het hoofdplot en alle nevenmissies en mini-games te voltooien. En hoewel het zich afspeelt aan de rafelranden van een moderne samenleving, met zware jongens en kleine krabbelaars, hoeren en junkies, corrupte politieagenten en sjoemelende zakenlieden, kun je er uren, dagen, weken het rechte pad bewandelen. Zonder een schot te lossen. Zonder een lijntje coke op te snuiven. Zonder een joyride.

Alternatieven zijn er zat voor wie de misdaad even beu is. Ga een partijtje tennissen. Bezoek de kapper. Leer basejumpen. Gok in het casino. Sla een balletje op de golfbaan. Ga shoppen. Richt een hond af. Handel in aandelen. Kijk tv met popcorn op je schoot.

Of rij naar een bioscoop, waar je naar een obscure culthit kunt kijken. Met Italiaanse aftiteling, een Franse voice-over en Spaans sprekende acteurs. Zeker een kwartier lang.

En als je daar niet zen van wordt, is er altijd nog de yogacursus.

Vanzelfsprekend blijft Grand Theft Auto V, geschikt bevonden voor 18 plus, vooral een interactieve misdaadfilm. Rockstar heeft niet gerommeld met de GTA-formule. Nog steeds bestaat het spel voor het grootste deel uit missies waarbij je als een van drie protagonisten naar een ander deel van de stad rijdt, waar je een drugbaron een lesje leert en daarna achterna wordt gezeten door smerissen. Als een rode draad lopen een aantal overvallen door de game, die steeds complexer worden.

De opening wijkt wel af van het vaste patroon. We zien het drietal een bank beroven. De overval mondt uit in een bloederige confrontatie met de politie (waarom staat de vluchtauto zo'n godvergeten end weg?). Zeker één hoofdrol sneuvelt. Niet eerder liet Rockstar zijn antihelden aan het begin van de game sterven, om vervolgens in flashbacks het verhaal uit de doeken te doen.

Grand Theft Auto V is niet zuinig met geweld. Er is ophef ontstaan over een missie waarbij een pyschopatische ex-militair een vermeende terrorist martelt. De speler mag kiezen. Hij kan het slachtoffer zonder verdoving een tand uittrekken, met een autokrik een knie breken of hem elektrocuteren. Of een waterboarding uitvoeren, de methode die in 2007 in het nieuws kwam toen bleek dat de CIA op die manier islamitische terreurverdachten probeerde te breken.

Ook dat is Grand Theft Auto V ten voeten uit: een parabel over de moderne tijd. Je kunt statusupdates lezen op een fake-Facebook (LifeInvader), bellen met een namaak-Apple-telefoon (iFruit), de parodie kopen op het boek 50 Shades of Grey (Chains of Intimacy) of een computerspel spelen (Righteous Slaughter 7, een verwijzing naar die andere grote game, Call of Duty).

Wat stoort aan de martelscène is niet het bloed, want dat vloeit er niet. Veel Hollywood-geweld is vele malen realistischer. Maar het sadisme valt zo uit de toon. Grand Theft Auto V is een grandioze satirische tirade, maar de knipoog wordt hier node gemist.

Het is een kleine uitglijder in een verder magistrale game.

Met medewerking van Melle Drenthe.

undefined