Grote zorgen nu beleggershype GameStop naar Nederland overslaat: ‘Dit is erger dan het casino, dit is spelen met vuur’

Aangemoedigd door de explosieve stijging van de koers van de Amerikaanse computerspelletjesketen springen ook in Nederland kleine beleggers massaal op de rijdende trein: enerzijds om zelf snel geld te verdienen, anderzijds om de aasgieren van de financiële markt die op een koersdaling gokten een loer te draaien.

Toezichthouder Autoriteit Financiële Markten is bezorgd over de hype. ‘De AFM staat pal voor eerlijke en transparante markten. Deze groep Amerikaanse beleggers geeft een duidelijk signaal af dat ze daar geen vertrouwen in hebben. Dat signaal moeten toezichthouders serieus nemen, zegt AFM-bestuurder Hanzo van Beusekom. ‘De markt moet eerlijk en transparant zijn voor alle typen deelnemers, groot en klein. Het middel dat ze gebruiken is riskant. Het kan uitmonden in marktmanipulatie. Daarnaast kunnen beleggers geschaad worden als ze mee gaan doen aan de hype. Overigens, de context is in Verenigde Staten anders dan in Nederland’.

‘Levensgevaarlijk spel’

De VEB, de belangenvereniging van particuliere beleggers, spreekt zelfs van een levensgevaarlijk spel. ‘Particuliere beleggers lopen een groot risico op financiële klappen als de zeepbel barst. Dit is erger dan het casino, dit is spelen met vuur’, aldus adjunct-directeur Errol Keyner.

Hij doelt op de oproep deze week van kleine beleggers op internetforum Reddit om de beurswaarde van bepaalde bedrijven, zoals computerketen GameStop en bioscoopketen AMC, fors op te drijven. Dit om de grote hedgefondsen dwars te zitten, die met vele miljarden speculeerden op een koersdaling van genoemde bedrijven, in de hoop daar veel geld mee te verdienen. Nu door de actie van kleine beleggers de koersen van de bedrijven enorm stijgen in plaats van dalen, raken die fondsen in grote problemen omdat ze zware verliezen lijden.

‘Het is wel grappig om te zien dat de kleine beleggers ook een keertje winnaar zijn en de grote jongens verslaan, maar dit gaat sowieso slecht aflopen’, zegt Keyner, die zulke gezamenlijke acties op sociale media nog niet eerder heeft meegemaakt. ‘Er zullen altijd slachtoffers zijn. Die hebben voor een veel te hoge prijs aandelen ingekocht en kunnen in enkele uren of zelfs minuten een aandeel van 200 naar 30 dollar zien gaan.’

Koersstijging met 70 procent

Vrijdagavond steeg de koers van GameStop bij de opening van Wall Street meteen alweer 70 procent. Een Amerikaanse effectenbemiddelaar was donderdagavond zelfs gedwongen te stoppen met transacties, omdat de eigen positie te riskant werd. Via een nieuwe financiële injectie kon het fonds vrijdag de transacties weer uitvoeren. Keyner: ‘Na een heel snelle stijging zet het neerwaartse effect vaak nog sneller in.’

Binck heeft behalve transacties in GameStop en AMC ook die in mobieletelefoonfabrikanten Blackberry en Nokia geblokkeerd. Deze bedrijven hebben het moeilijk, waardoor de koersstijgingen niet zijn gerechtvaardigd. ‘Het beschermen van onze beleggers is een zorgplicht. Het gaat om optietransacties die zeer riskant zijn’, aldus een woordvoerder van Binck Bank. Hij noemt de actie om transacties te blokkeren ‘uitzonderlijk’. ‘Maar in sommige gevallen zijn de aandelen zo snel gestegen – die van GameStop met 1500 procent – dat we het te riskant vinden worden’.

Armpjedrukken met grote hedgefondsen

Particuliere beleggers zouden volgens de VEB niet moeten lenen voor een wedstrijdje armpjedrukken met de grote hedgefondsen die over miljarden beschikken. Uiteindelijk gaat bij beleggen om de winstgevendheid van de bedrijven.

‘Al die mensen doen hetzelfde zonder goede reden, maar alleen omdat een hedgefonds daardoor wordt gedwongen uit te stappen. Het staat helemaal los van de daadwerkelijke onderneming, en slaat in economische zin helemaal nergens op’, zegt Keyner, die zelfs vreest dat hierdoor ook banken kunnen omvallen. Maar de actie tegen hedgefondsen – de boosdoeners die in het verleden de kredietcrisis lieten escaleren en verantwoordelijk worden gehouden voor het ruïneren van complete landen – kan ook op veel sympathie rekenen.

Keyner van de VEB rekent niet op een nieuwe financiële crisis door de Reddit-beleggers, maar hij wijst wel op de grote risico’s. Niet alleen door de dreigende enorme verliezen voor de hedgefondsen, die daardoor onderuit kunnen gaan, maar ook voor banken die nog grote leningen hebben uitstaan bij die fondsen. ‘Ik verwacht het niet, maar ik sluit het niet helemaal uit’, zegt Keyner. ‘Een crisis begint vaak klein, maar tast na escalatie het vertrouwen aan.’