Grootste strafproces in Frankrijk ooit van start om aanslagen in Parijs, die 130 mensen het leven kostten

Er zit maar één dader in de glazen kooi bij het proces dat dinsdag van start gaat in Parijs: alle andere jihadisten die 130 mensen hebben afgeslacht op terrassen, bij een stadion en in concertzaal Le Bataclan, zijn zelf om het leven gekomen bij de aanslagen op vrijdag 13 november 2015. Alleen Salah Abdeslam gespte zijn zelfmoordgordel af, sloeg op de vlucht, en werd vier maanden later in het Brusselse Molenbeek gearresteerd.

Op woensdag 8 september, bijna zes jaar later, begint het grootste proces in de moderne geschiedenis van Frankrijk. Het onderzoeksdossier beslaat een miljoen pagina’s, waaronder verslagen van zo’n 45 duizend verhoren. De 1.750 civiele partijen worden bijgestaan door meer dan driehonderd advocaten, en enkele honderden mensen zullen getuigen. Een van hen is toenmalig president François Hollande, die op de avond van de aanslagen in het Stade de France zat. Drie jihadisten probeerden daar toen naar binnen te dringen, maar toen dat niet lukte, bliezen zij zichzelf op.

Veiligheidsdiensten op scherp

Het megaproces had eigenlijk in januari 2020 al gevoerd moeten worden, maar werd uitgesteld vanwege de coronacrisis. Het zal waarschijnlijk een maand of negen duren, en die hele periode staan de veiligheidsdiensten op scherp: vorig jaar, tijdens het proces tegen de verdachten van de aanslag op Charlie Hebdo, werden er in Frankrijk drie aanslagen gepleegd, waaronder de moord op de leraar Samuel Paty.

In totaal zijn er twintig mensen aangeklaagd, en Salah Abdeslam is de belangrijkste van hen. Hij weigert echter consistent mee te werken met het Franse onderzoek, en hield in 2018 bij een ander proces in België (waar hij werd berecht voor betrokkenheid bij een schietpartij op een onderzoeksteam van de Belgische politie) de kaken stevig op elkaar. Hij verklaarde alleen dat hij ‘vertrouwen had in Allah’, en dat de rechtbank bevooroordeeld was. De grote vraag is of hij wel zal spreken tijdens zijn getuigenis, die midden januari 2022 gepland is.

De andere verdachten zijn handlangers. Zij hebben bijvoorbeeld transport geregeld, paspoorten geleverd of voor huisvesting gezorgd. Zes van hen zijn niet bij het proces aanwezig. De Belg Ahmed Dahmani zit in Turkije een straf van tien jaar uit, en de vijf anderen zouden zijn omgekomen in Syrië of Irak, maar omdat dit niet bevestigd kan worden, staan ze bij verstek terecht.

Doelwit Schiphol

In de verdachtenbank zitten ook Osama Krayem en Soufian Ayari. Deze twee mannen verbleven in de maanden voor het bloedbad waarschijnlijk in dezelfde woningen als de daders, en zouden hebben geholpen bij het maken van explosieven. Maar zij hebben op de dag van de aanslagen ook onder valse naam een enkele reis naar Schiphol geboekt, en zijn met een rugzak en een koffer afgereisd. Hoewel de twee ontkennen dat de Nederlandse luchthaven ook een doelwit was, zoals het Belgische Zaventem, vermoeden Franse onderzoekers dat dit wel degelijk het geval was. Gehoopt wordt dat daar tijdens het proces meer duidelijk over wordt.