Grootste fusie aller tijden strandt op machtsstrijd

Van onze verslaggeefster

AMSTERDAM

Fusies in de farmacie zijn aan de orde van de dag. Maar toen de twee reuzen SmithKline Beecham en Glaxo Wellcome elkaar in de armen vielen, was dat spectaculair nieuws. Met 110 duizend werknemers en een beurswaarde van 300 miljard gulden zou de nieuwe combinatie het op twee na grootste bedrijf ter wereld worden. Alleen het Amerikaanse General Electric en Shell zijn groter.

Financiële analisten buitelden over elkaar om de moeder-aller-fusies te bejubelen. De bedrijven leken elkaars natuurlijke partner. Vooral de bundeling van de research-activiteiten zou de nieuwe combinatie een enorme voorsprong geven op de concurrentie. De beurs raakte in een euforische stemming.

Maar het afketsen van de fusie heeft de beleggers en analisten zo mogelijk nog meer verbluft. De fusie leek immers zo goed als rond, vooral vanaf het moment waarop het tere punt van de zetelverdeling aan de top was geregeld. De hoogste baas van SmithKline, de Zweed Jan Leschly, staat bekend als een kemphaan die beslist de touwtjes in handen wil hebben. Maar dat probleem werd opgelost toen Sir Richard Sykes, de topman van Glaxo, genoegen nam met een tweede plaats.

Maar toen de top van Glaxo, naar verluidt niet Sir Richard zelf, eind vorige week terugkwam op de zetelverdeling, barstte voor SmithKline de bom. In een zuur persbericht beklaagt het bedrijf zich als een bedrogen minnaar over het trouweloze gedrag van Glaxo. Deze houdt de kaken stijf op elkaar, om de schade zoveel mogelijk te beperken.

Maar het leed is geschied. SmithKline Beecham staat nog het meest in zijn hemd, want het bedrijf zoekt al bijna drie jaar vruchteloos naar een partner. In een maand tijd verspeelde het bedrijf twee fusiepartners - ook een vrijage met branchegenoot American Home Products werd onlangs abrupt afgebroken. Glaxo op zijn beurt kampt met tegenvallende resultaten. Over 1997 werd 9 procent minder winst gemaakt dan over het jaar daarvoor.

Analisten vragen zich af welke fusie nog wel kans van slagen heeft, als Glaxo en SmithKline niet tot overeenstemming kunnen komen. De twee Britse bedrijven passen qua bedrijfscultuur uitstekend bij elkaar. Leschly en Sir Richard kennen elkaar goed, en zitten in dezelfde industriële clubs. Hun hoofdkwartieren zijn gevestigd in Londen, op een steenworp afstand van elkaar.

Geografische en culturele verwantschap wordt als een belangrijke succesfactor gezien bij bedrijfsbundelingen. Het verklaart voor velen waarom Ciba-Geigy en Sandoz wel soepel zijn samengesmolten tot Novartis, terwijl de fusie tussen het Amerikaanse Pharmacia en het Zweedse Upjohn een drama wordt genoemd.

Maar als iedereen van de schrik bekomen is, laait de fusiekoorts in de farmaceutische wereld vanzelf weer op, zo is de verwachting. De kosten en risico's om nieuwe medicijnen te ontwikkelen worden steeds groter. Vergaande krachtenbundeling lijkt onvermijdelijk.