Groningse universiteit mag ‘complotdocent’ Andringa ontslaan

De betreffende docent, Tjeerd Andringa, kwam begin vorig jaar in opspraak door een publicatie van UKrant, de Groningse universiteitskrant. Daarin verklaarden studenten van het University College, een faculteit van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG), dat de als natuurkundige opgeleide docent hun onwetenschappelijke claims en complottheorieën opdrong in zijn vakken en tijdens discussiebijeenkomsten bij hem thuis.

Het universiteitsbestuur zette Andringa daarop tijdelijk op non-actief. Ook werd een extern onderzoek naar zijn handelwijze ingesteld. Dat onderzoek werd al een half jaar geleden afgerond, maar bleef geheim. De Volkskrant en UKrant kregen het rapport toch in handen, middels een beroep op de Wet open overheid (WOO). De onderzoekscommissie, die collegestof bestudeerde en met studenten, medewerkers en bestuurders sprak, concludeert daarin ‘dat de wijze waarop Andringa het onderwijs heeft verzorgd, niet aan academische standaarden voldeed.’

Complottheorieën

Centraal in het onderzoek staat Andringa’s eerstejaarsvak ‘Systems View on Life’. De commissie stelt vast dat de docent daarin theorieën presenteerde ‘waarvan de academische verankering twijfelachtig is’ en als literatuur ‘vrijwel uitsluitend niet-mainstream video’s’ behandelde. Het ging onder andere over kwesties als klimaatverandering en vaccinatie. ‘Uit het materiaal concludeert de commissie dat het accent (te) eenzijdig lag op de alternatieve – vaak niet wetenschappelijke onderbouwde – zienswijzen en beschouwingen.’

Bovendien was er ‘onvoldoende sprake van een veilige leeromgeving, waarin studenten in vrijheid standpunten en argumenten konden uitwisselen’. Het was voor hen niet duidelijk of wat Andringa zei zijn eigen overtuiging was, of alleen is bedoeld om studenten uit te dagen. ‘Op basis hiervan komt de commissie tot de conclusie dat complottheorieën een verkeerde rol hebben gespeeld in het onderwijs.’

De universiteit zag zich door het onderzoek gesteund om definitief afscheid te nemen van Andringa, zegt een woordvoerder. ‘Zijn manier van doceren voldoet niet aan de academische standaarden zoals wij die aan de RUG hanteren. Daardoor konden we niet met elkaar verder.’

‘Cancelling’

Andringa verzette zich tegen zijn ontslag, maar volgens de kantonrechter is daarvoor genoeg grond. ‘Er blijkt sprake van een zodanig verschil van inzicht over de wijze waarop de werkzaamheden moeten worden uitgevoerd, dat van partijen niet kan worden verlangd dat zij de arbeidsverhouding voortzetten.’

In reactie op zijn ontslag en de openbaarmaking van het onderzoeksrapport heeft Andringa een 42 minuten durende video vrijgegeven over zijn ‘cancelling door de Rijksuniversiteit Groningen’. Daarin betoogt hij dat hij enkel ‘conflicterende inzichten’ voorhield aan studenten. Volgens hem is hij ontslagen omdat hij met zijn aanpak ‘de basale strategie van sociale nabootsing’ van ‘onderwijsbureaucraten’ ondermijnde.

Een belangrijke vraag blijft hoe Andringa – die sinds 2017 lesgaf aan het University College – zo lang ongestoord zijn werk kon doen. De onderzoekscommissie stelt dat het kwaliteitszorgsysteem ‘in het algemeen goed heeft gefunctioneerd’. Toch duurde het sinds de eerste klacht in december 2020 lang voordat er werd opgetreden, nam de onderwijsdirecteur weinig regie en was er tussen docenten onderling geen discussie over de handelwijze van hun collega. ‘Het vak was ‘van hem’ en men bemoeide zich daar niet mee.’

Met medewerking van Erik Verwiel, die het WOO-verzoek deed.