Groningen in grote onzekerheid over versterkingsoperatie
In Groningen heerst ongerustheid over de pas op de plaats bij het versterken van huizen die minister Wiebes dinsdag aankondigde. ‘Dit is een bizar interbellum.’
Volgens Wiebes valt te bezien of de hele verstevigingsoperatie wel nodig is als de gaskraan snel dichtgaat. Maar Groningse bestuurders en belangengroepen willen doorpakken zolang daar onduidelijkheid over is. Beide kampen spraken de afgelopen periode intensief met elkaar, maar tot een definitief akkoord kwam het niet.
De aanpak van huizen die al onder handen worden genomen en die waarvan de bewoners reeds een versterkingsadvies hebben ontvangen, wordt voortgezet. Maar over het lot van ruim drieduizend huizen die al wel geïnspecteerd zijn, bestaat grote onzekerheid, terwijl in de helft van de gevallen al een advies op de plank ligt. Ook is onduidelijk of er verder geïnspecteerd wordt.
Na de zweem van euforie die vorige maand resoneerde na de aankondiging dat de gaskraan in Groningen versneld dichtgaat, volgt daarmee de ontnuchterende realiteit. ‘Dat werk in uitvoering niet wordt stilgelegd is een open deur’, zegt de Loppersumse wethouder Bé Schollema. ‘Maar wat gebeurt er met al die andere huizen? Daarover maken wij ons grote zorgen.’
‘Groningen moet Groningen blijven’
Toen minister Wiebes bekendmaakte dat de gaswinning naar nul gaat, sprak hij al voorzichtig de hoop uit dat de ontwrichtende versterkingsoperatie die dreigde, Groningen bespaard zou blijven. Wiebes wil niet de ‘sloper van Groningen’ worden, zei hij. ‘Groningen moet Groningen blijven.’
Hoeveel huizen er bij verlaagde gaswinning versterkt moeten worden is aan de wetenschap zei hij erbij, niet aan de politiek. Het Staatstoezicht op de Mijnen, het KNMI, TNO buigen zich daar nu over. Voor de zomer komen zij met hun bevindingen.
Geen metamorfose
‘Feitelijk is er nog niks veranderd aan de risico’s’, zegt Schollema. ‘Een plan voor afbouw van de gaswinning is nog geen afbouw. Dat betekent dat er versterkt en geïnspecteerd moet worden.’ Het is volgens de wethouder twijfelachtig of het nieuwe onderzoek Groningen veilig gaat verklaren. ‘Als je de trein die zo moeizaam op gang is gekomen nu afremt, is het de vraag of die ooit weer op gang komt.’
De paradox is dat ook Groningen niet zit te wachten op een totale metamorfose van het karakteristieke Hogeland. ‘Natuurlijk zou het mooi zijn als het niet nodig is een bulldozer door de provincie te laten gaan’, zegt Susan Top van het Groninger Gasberaad. Niemand, zegt ze, wil dat er huizen onnodig gesloopt worden. ‘Een groot Almere is een schrikbeeld.’
Toch, zegt ze: ‘De gaswinning naar nul is een mooi vooruitzicht, maar dat gaat niet van vandaag op morgen. We hebben na Zeerijp nog twee zware klappen gehad. Het is nog niet veilig.’ Nu zeggen dat er niet versterkt hoeft te worden, valt volgens haar niet uit te leggen aan mensen die al zo lang in onzekerheid zitten. ‘Iedereen houdt er rekening mee dat er nog wel tien jaar gedonder blijft.’
'Bizar interbellum'
De inwoners van Loppersum bevinden zich in een ‘bizar interbellum’, zegt Schollema. Sommige bewoners hebben na jarenlange onzekerheid en uitgebreide inspecties eindelijk een advies. Dat wordt uitgevoerd. Maar de mensen die een wijkje verderop in eenzelfde type huis wonen die nog niet aan de beurt zijn gekomen, vraagt Schollema zich af, moeten die zich nu veilig voelen? ‘Ik word in de supermarkt aangesproken door mensen die het behang al hebben uitgezocht en nu niet weten waar ze aan toe zijn.’
De wethouder vreest rechtsongelijkheid van wie het eerst kwam, wie het eerst maalt. In een dorp als Overschild dreigt dat scenario zelfs binnen een straat, zegt Susan Top. ‘De een krijgt een nieuw huis, de ander niet. Dat leidt tot scheve gezichten en sociale ontwrichting.’
In de gemeente Loppersum is pas de helft van alle 4600 huizen geïnspecteerd. Schollema vraagt zich af wat er, als de versterking wordt stilgezet, overblijft van de belofte om Groningen beter achter te laten, bijvoorbeeld door huizen massaal te verduurzamen. ‘De versterkingsoperatie was ook een kans. Maar van de 10 miljard euro die nodig is, heeft de minister nu 900 miljoen gereserveerd. Dat is niet het inlossen van een ereschuld, maar een leeg briefje.’
