Groep George, onderdeel van Extinction Rebellion, laat zich wegslepen van het asfalt – You. Are. Not. Alone.

‘Wij hebben vandaag een speciale missie’, zegt Guus Dix voor het Stadskantoor in Utrecht tegen de mensen om hem heen. ‘We lopen straks eerder de snelweg op dan de grote massa.’

Het is zaterdagochtend en de 41-jarige Dix spreekt de leden van Groep George toe, een bont gezelschap van een man of tien. De groep maakt onderdeel uit van Extinction Rebellion. Straks zullen ze de trein naar Den Haag pakken, waar een blokkade van snelweg A12 op het programma staat. George is de naam van iemands hond.

Dix, in het dagelijks leven werkzaam als docent bij Universiteit Twente, sloot zich tweeënhalf jaar geleden aan bij Extinction Rebellion. Hij was zich kort daarvoor gaan verdiepen in de klimaatcrisis en kwam toen tot het besef dat zijn twee kinderen waarschijnlijk te kampen zouden krijgen met de ernstige gevolgen ervan. Sindsdien deed hij mee aan tien tot twaalf grote acties, waarbij hij acht keer werd gearresteerd. Als ervaren actievoerder neemt hij deze groep vandaag op sleeptouw.

Voordat ze vertrekken doen ze een ‘check-in’. Ze bespreken de plannen en vertellen elkaar hoe ze in hun vel zitten. Dix benadrukt ook nog even dat Extinction Rebellion geweldloos is. ‘We gebruiken nooit kracht’, zegt hij. ‘Maar dat wil niet zeggen dat je moet gehoorzamen.’ Ook vertelt hij dat iedereen op elk moment het protest kan verlaten. Niet veel later stapt de groep een stampvolle trein in.

Gebiedsverbod

De demonstratie volgt op een hectische week. Donderdag werden zes leden van Extinction Rebellion door de politie van hun bed gelicht. Ze worden verdacht van opruiing omdat ze via sociale media opriepen tot een strafbaar feit: het deelnemen aan een ‘gevaarlijke en ontwrichtende blokkade van de Utrechtsebaan in Den Haag’, aldus het Openbaar Ministerie.

Na verhoor werden de zes weer vrijgelaten. Wel kregen ze allemaal een gebiedsverbod aan hun broek waardoor ze negentig dagen niet op de A12 mogen komen. Dat geldt ook voor acteur en klimaatactivist Sieger Sloot, die donderdagochtend niet thuis was.

Vrijdag diende in Den Haag bovendien het kort geding van klimaatactivist Lucas Winnips, die vorige week al werd gearresteerd. Ook hij riep zijn volgers via Twitter op zaterdag in groten getale naar de A12 te komen. Winnips hoopte dat de rechter zijn gebiedsverbod naar de prullenbak zou verwijzen, maar ving bot. De rechtbank oordeelde dat het grondrecht om te demonstreren niet onbegrensd is en dat eerdere demonstraties van Extinction Rebellion tot gevaarlijke verkeerssituaties hadden geleid.

Al die arrestaties en rechtszaken leidden ertoe dat de actiegroep deze week in het middelpunt van de belangstelling staat. Kranten schreven de kolommen vol over de blokkade en de activisten waren niet weg te slaan van tv. Donderdag vertelde een opgepakte activist in pyjama bij Khalid & Sophie dat ze zich niet eens had kunnen aankleden toen de politie haar meenam. Vrijdag zat Winnips bij Op1 en Sloot bij Nieuwsuur.

‘Echt top dat ze die mensen van hun bed gelicht hebben’, zegt een lid van Groep George dan ook tijdens de check-in. ‘Ja echt. Dat levert aandacht op!’

Brede glimlach

Groep George meldt zich net na half 12 op het Malieveld, waar flink wat politiebusjes staan. Hier versmelt de groep met andere groepen tot ‘een vinger’– zoals dat in het jargon van Extinction Rebellion heet. Guus Dix schuift nog even een reep naar binnen.

Even voor twaalven komt de vinger in beweging. Eerst wandelen de circa honderd mensen nog, daarna zetten ze een drafje in naar de oprit van de snelweg waar ook andere groepen lopen. In de verte horen de activisten gejuich: vóór hen hebben de eerste mensen de snelweg betreden. Een agent maakt nog armgebaren en zegt: ‘Doe het niet, ga naar het Malieveld!’ Ze trekt er een brede glimlach bij.

Omdat de politie geen pogingen doet de demonstranten tegen te houden, wandelen ze rond het middaguur over de A12 naar de plek die ze van tevoren bedacht hadden, de tunnelbak tussen de Tweede Kamer en het ministerie van Klimaat. De deelnemers zijn opgelucht dat het zo eenvoudig gaat. Er klinkt gezang. Mensen beginnen te dansen. Een brede glimlach verschijnt op het gezicht van Dix. ‘Dit ging heel soepel’, zegt hij.

Niet veel later verzamelt Groep George zich rondom een lichtmast in het midden van de tunnelbak. De leden haken de armen in elkaar, om ervoor te zorgen dat een getrainde klimmer ongehinderd de paal in kan klimmen. In een tweede paal klimt een tweede klimmer. Ze spannen een kabel tussen de masten, waaraan ze een spandoek hangen met de belangrijkste boodschap van het protest: ‘Stop fossiele subsidie’. Volgens Extinction Rebellion krijgt de fossiele industrie jaarlijks 17,5 miljard aan overheidssubsidies en belastingvoordelen.

Grootouders voor het klimaat

Tegenstanders zetten de klimaatactivisten van Extinction Rebellion vaak weg als aandachtstrekkers die vooral met zichzelf bezig zijn. En hoewel die er ongetwijfeld rondlopen, lijkt de Utrechtsebaan zaterdagmiddag hoofdzakelijk gevuld met mensen die niet zozeer op zoek zijn naar een manier om op te vallen in de wereld, maar die zich vooral oprechte zorgen maken over de verandering van het klimaat.

Naast de vertegenwoordigers van bijna veertig maatschappelijke organisaties, van de Fietsersbond tot Greenpeace, zijn er ook borden te zien van wetenschappers die zich verzetten tegen het huidige klimaatbeleid, van een groep ouderen die zichzelf de ‘grootouders voor het klimaat’ noemt, en van moeders die samen met hun kinderen een spandoek hebben geknutseld en nu scanderen dat ze hopen op een betere toekomst.

Allemaal joelen ze als veertig minuten na de bezetting de eerste arrestaties worden verricht, waarbij agenten verstrengelde ledematen moeten loswrikken om de demonstranten vervolgens looiig als zakken zand naar de gereedstaande lijnbussen (‘Sorry, geen dienst’) te kunnen slepen. Daarmee worden ze vervolgens vervoerd naar politiebureaus en andere locaties elders in de stad.

Losgeweekt met cola

Buiten een aantal meldingen van geweld, zoals het verdraaien van duimen, oren en neuzen, verlopen de meeste arrestaties gemoedelijk. Activisten die zich hebben vastgelijmd aan de weg, worden rustig losgeweekt met cola en demonstranten die zich met kettingen aan elkaar hebben vastgeketend, worden pas losgehaald met slijptollen nadat ze zowel een helm als veiligheidsbril krijgen opgezet.

Uiteindelijk arresteert de politie zaterdag in vier uur tijd 768 actievoerders. Een van de gearresteerden is Lucas Winnips, de klimaatactivist die deze week zowel in de rechtszaal als in de studio van Op1 aanschoof, maar ondanks zijn gebiedsverbod toch besloot af te reizen naar Den Haag.

‘Ik heb gisteren uitgebreid met mijn vrouw overlegd’, zegt hij terwijl op het asfalt zit. ‘De maximale straf voor het negeren van een gebiedsverbod is drie maanden, dus het was een moeilijke keuze. Maar ik vind het doel van deze actie zo belangrijk dat…’

‘Lucas, ga je mee’, onderbreekt een agent hem, waarna vier handen Winnips kordaat onder zijn oksels grijpen en hem snel naar achter slepen – niet naar de lijnbussen waar de andere arrestanten in worden gezet, maar richting een politiebus die gelijk na de arrestatie wegrijdt.

Low risk

De leden van Groep George gaan op verschillende wijze om met de dreigende arrestaties. Een vrouw die zich voorstelt als Franky deed al eerder mee aan acties, maar wil zich niet laten arresteren. Zodra de politie zich aan beide kanten van de tunnelbak positioneert en er een onverstaanbaar bericht is rondgetoeterd, overlegt ze met Dix wat te doen.

‘Zullen we even naar voren lopen en vragen hoe het ervoor staat’, vraagt hij. Dat vindt Franky een goed idee. Samen lopen ze naar een lid van Extinction Rebellion dat contact heeft met de politie. ‘De politie heeft mensen al gevorderd te vertrekken’, zegt ze. ‘Als je echt low risk bent, is het nu tijd om te vertrekken.’ Dat doet Franky dus.

Guus Dix blijft wel. Hij eet nog een paar mueslibollen en gaat tegen 14 uur met een paar andere leden van Groep George op het asfalt zitten, tussen de andere activisten. Rij voor rij neemt de politie nu iedereen mee. Tegen half drie is ook Dix aan de beurt. Twee agenten slepen hem weg. Uiteindelijk stapt hij zelf de bus in. De menigte joelt. ‘You. Are. Not. Alone. You are not alone!’