Groeiend verzet tegen coronaboetes: al ruim 10 duizend bekeuringen uitgedeeld

De politie heeft al 10 duizend bekeuringen uitgeschreven wegens overtreding van de coronaregels. Ook gemeentelijke handhavers (boa’s) hebben al duizenden processen-verbaal opgemaakt. Een deel van de mensen stapt echter naar de rechter om de boete – 95 euro voor jongeren van 13 tot en met 17 jaar, 390 euro voor volwassenen – aan te vechten.

Het coronabeleid dat het kabinet-Rutte uitvaardigt, wordt steeds omgezet in concrete (en te handhaven) maatregelen in de noodverordeningen van de 25 veiligheidsregio’s. Maar die maatregelen zijn niet altijd even duidelijk, voor meerdere interpretaties vatbaar en soms zelfs ogenschijnlijk tegenstrijdig.

‘Hoe onbegrijpelijk is het dat studenten die een gezamenlijke woonkamer, keuken en vaak zelfs ook bankrekening hebben, zich niet samen buiten bij hun studentenhuis mogen bevinden’, zegt advocaat Justin Kötter. ‘Wat is dan eigenlijk het verschil met een gezin van vier of zes personen dat wel vrolijk buiten mag zitten?’

Volgens Kötter tekenen steeds meer mensen beroep aan tegen de boetes – bij hem hebben zich al zeker tachtig bezwaarmakers gemeld. Ze hekelen de onduidelijke regels in de publieke ruimte of het optreden van verbalisanten in woningen en auto’s. ‘Zo’n strafbeschikking voor het overtreden van de coronaregels kan grote gevolgen voor hen hebben, want deze komt ook op de justitiële documentatie (het strafblad, red.) te staan’, aldus de advocaat.

9.700 bekeuringen

Volgens de laatste cijfers van de nationale politie hebben agenten inmiddels bijna 9.700 bekeuringen uitgeschreven, het merendeel wegens samenscholing en het onvoldoende afstand houden. ‘Het is weleens verwarrend voor agenten – dit mag wel, dit mag niet’, zegt een woordvoerder van de korpsleiding. ‘En de regels wijzigen ook voortdurend. Maar agenten worden dagelijks gebrieft en er is ook veel contact met veiligheidsregio’s en burgemeesters.’

Advocaat Kötter meent dat bij de handhaving van de coronamaatregelen ook sprake is van willekeur. Op de website van de politie stond aan het begin van de crisis dat overtreders allereerst zouden worden aangesproken en gewaarschuwd, zegt hij. Maar sommige agenten zijn volgens hem ‘direct overgegaan tot het uitdelen van boetes’.

Niet waterdicht

Hoogleraar staatsrecht Jan Brouwer (Rijksuniversiteit Groningen) denkt dat veel bezwaarschriften tegen de bekeuringen kans van slagen hebben voor de rechter. ‘Dat verbod op samenkomsten is heel verwarrend en soms ook tegenstrijdig’, vindt hij. ‘Die noodverordeningen zijn niet altijd waterdicht geformuleerd.’

Samen met andere juristen heeft Brouwer ernstige kritiek op de langdurige inperking van de grondrechten tijdens deze coronacrisis, zoals het bezoekverbod in verpleeghuizen, het verbod op fysiek onderwijs in schoolgebouwen, de maximering van het aantal deelnemers aan religieuze bijeenkomsten en het verbod op samenkomsten bij mensen thuis.

‘Zoiets kan misschien tijdelijk en op kleine schaal bij acuut levensgevaar’, zet hij. ‘Maar dit duurt al acht weken. Voor langdurig diepgaand ingrijpen op de vrijheidsrechten van 17 miljoen Nederlanders bieden die noodverordeningen geen juridische basis, te meer omdat van democratische controle op de noodverordeningen onvoldoende sprake is.’

Spoedwetgeving

Ook de regering erkent dat de noodverordeningen, die zo belangrijk en noodzakelijk waren inde crisissituatie die twee maanden geleden ontstond, in een rechtsstaat niet te lang kunnen duren. Daarom werkt minister Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) mede namens zijn collega’s van Binnenlandse Zaken en VWS aan spoedwetgeving die ‘tijdelijk een juridische basis vormt voor een samenleving waarin een anderhalvemeternorm en hygiënenormen van groot belang zijn’.

Premier Rutte zei vorige week donderdag tijdens het coronadebat in de Tweede Kamer dat de nieuwe tijdelijke wet eind mei in consultatie zal gaan.