Griekenland kiest voor veel strengere migratiewet

De wet is nodig omdat ‘de schouders van Griekenland niet sterk genoeg zijn de problemen van drie continenten tegelijk te dragen’, aldus de deze zomer aangetreden rechts-conservatieve premier Kyriakos Mitsotakis. Het aantal migranten dat momenteel in Griekenland verblijft, is volgens hem disproportioneel.

Het Griekse asielsysteem is nu al zwaar overbelast is: ongeveer 75 duizend migranten wachten hun procedure, die door een chronisch gebrek aan personeel wel jaren kan duren, af. Daarnaast heeft het land ook nog eens te maken met de grootste toestroom van migranten en vluchtelingen sinds 2016. Dinsdag en woensdag alleen al bereikten bijna achthonderd nieuwe bootmigranten de Griekse eilanden in een tijdspanne van slechts 48 uur.

Overvolle kampen

Dat betekent extreem volle opvangkampen, omdat ook de meeste andere Europese landen nauwelijks extra asielzoekers overnemen; donderdag werden Polen, Hongarije en Tsjechië nog door het Europees Hof van Justitie berispt omdat ze Griekenland weigeren te helpen met de migratiecrisis. In het beruchte kamp Moria op het eiland Lesbos verblijven momenteel 14.427 migranten op een terrein bedoeld voor maximaal 3.000 bezoekers, met abominabele omstandigheden tot gevolg.

‘Die kampen hebben niets meer te maken met asielopvang’, zei de mensenrechtencommissaris namens de Raad van Europa, Dunja Mijatovi, donderdag. ‘Het draait daar enkel om de overlevingsstrijd.’ Volgens Mijatovi is de situatie in de Griekse opvangkampen ‘explosief’ en balanceert die ‘op de rand van een catastrofe’.

237 pagina’s asielwet

Precies daaraan zegt premier Mitsotakis via deze nieuwe wet een einde te willen maken. Zijn rechts-conservatieve partij Nieuwe Democratie won afgelopen zomer overtuigend de Griekse verkiezingen, grotendeels vanwege de belofte voortaan meer asielzoekers terug te sturen naar waar ze vandaan komen. Tijdens het vierjarige bewind van de linkse premier Tsipras werden in totaal 1805 migranten teruggestuurd. Mitsotakis beloofde alleen al volgend jaar 10 duizend migranten terug te sturen.

De nieuwe, 237-pagina’s tellende asielwet moet daarbij helpen. Zo wordt het voortaan makkelijker asielzoekers tot 18 maanden op te sluiten zonder al te veel tussenkomst van rechters. De definitie van ‘familie’ wordt flink afgezwakt, zodat het argument dat er elders in Europa familie woont veel minder uithaalt. Ook wordt het lastiger te bewijzen dat iemand een martelslachtoffer is, wordt het moeilijker een werkvergunning te krijgen, is de lijst van veilige landen uitgebreid en gelden er minder uitzonderingen voor voorheen kwetsbare groepen zoals alleenreizende minderjarigen.

Volgens Mitsotakis zijn al die maatregelen bedoeld om de asielprocedures uniformer en dus sneller te maken, zodat asielzoekers die niets in Europa te zoeken hebben eerder kunnen worden gedeporteerd en de kampen minder overbelast zijn. 

Kritiek

Mensenrechtenorganisaties als Human Rights Watch en Amnesty International spreken schande van de nieuwe regels. Vanwege de haast hebben lang niet meer alle vluchtelingen straks kans op een eerlijk asielproces, zeggen ze.

De vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties, de UNHCR, zei dat de kans toeneemt dat vluchtelingen worden teruggestuurd naar gebieden waar hun leven gevaar loopt en ook  Dunja Mijatovi van Raad van Europa sprak zich donderdag zeer negatief uit over de wetswijziging.

Zij deed bovendien een oproep aan andere Europese landen, die Griekenland niet alleen financieel zouden moeten bijstaan, maar ook zelf meer asielzoekers zouden moeten overnemen. ‘Het lukt ons momenteel niet te laten zien dat Europa een plek is waar mensenrechten daadwerkelijk worden gerespecteerd. En dat ligt niet alleen aan Griekenland.’