Gratis kost ook geld
Gratis toegang lijkt de manier om meer mensen naar het museum te lokken. Om deze reden komt het idee met enige regelmaat ter tafel, zoals donderdag in het Kamerdebat over het museumbeleid....
Van het nationale erfgoed moet iedereen kennis kunnen nemen. De vraag is dan in hoeverre het heffen van entree potentiële belangstellenden weghoudt uit de musea. Initiatiefneemster en VVD-Kamerlid Annette Nijs stelt dat de rijksmusea subsidie krijgen uit de algemene middelen. De burger heeft via de belastingen dus eigenlijk al betaald voor zijn kaartje. Er zijn echter meer voorzieningen die met belastinggeld worden betaald zonder dat iedereen daar gebruik van maakt.
Een serieuzer probleem is dat de overheidssubsidie lang niet alle kosten dekt. Afschaffing van de entreegelden betekent dat de musea tegen een fors gat op hun begroting aankijken. 'Gratis' bestaat niet, iemand moet de rekening betalen. Van der Laan maakte duidelijk dat zij dat in elk geval niet van plan is. Volgens Nijs zou het grootste deel van het tekort al zijn weggewerkt als de musea niet langer hoeven op te draaien voor de hoge verzekeringspremies voor het tentoonstellen van werken uit het buitenland. Het rijk zou zich voortaan garant moeten stellen. Volgens de musea schieten zij daar niets mee op, omdat die kosten nu vaak door sponsors worden betaald. Daarnaast zouden de musea 'ondernemender' moeten worden en meer geld uit nevenactiviteiten als museumwinkels moeten halen. Een wankele financiering met als waarschijnlijke uitkomst dat de musea weer zullen aankloppen bij het rijk.
Er is veel voor te zeggen het kunstbudget te verhogen en meer te doen aan verbreding van het museumpubliek. Betwijfeld moet worden of gratis toegang dan de beste manier is. Een proef in Groot-Brittannië, waar afschaffing van de entree tot een explosieve stijging van het museumbezoek heeft geleid, laat ook de keerzijde zien van 'gratis' toegang. Meer bezoekers betekenen ook meer kosten voor extra personeel, onderhoud en bewaking. Onderzoek maakt bovendien duidelijk dat gratis entree, niet zo verrassend, wel tot meer bezoekers leidt, maar niet per se mensen naar binnen lokt die anders niet waren gekomen. Met educatie en gerichte aandacht voor groepen die nu wegblijven uit onbekendheid met het museumaanbod, kan tegen lagere kosten wel eens meer resultaat worden geboekt.
