Grapperhaus staat niet alleen: ook andere gezagsdragers braken regels (en moesten soms vertrekken)

In Nederland is minister Grapperhaus onder vuur komen te liggen doordat hij de afstandsregels schond die hij zelf moet handhaven. Ook in het buitenland wekken gezagsdragers op zo’n manier de woede van het volk. Volkskrant-correspondenten over zes ‘voorgangers’ van Grapperhaus.

Dominic Cummings

Het staat bekend als The Cummings Effect: het moment waarop veel Britten hun vertrouwen verloren in de coronamaatregelen. De oorzaak was het nieuws, in mei naar buiten gekomen, dat Boris Johnsons topadviseur Dominic Cummings de lockdown had genegeerd waar hij de medearchitect van was. Toen hij en zijn vrouw begin april coronaverschijnselen vertoonden, besloten ze niet binnen te blijven, maar met hun zoontje naar de boerderij van zijn ouders in Noord-Engeland te vertrekken. Eenmaal in het noorden verbraken ze hun zelfisolatie met een uitje naar Barnard Castle. Later verklaarde hij naar het toeristische plaatsje te zijn gereden om zijn ogen te testen, dit vanwege de aanstaande reis terug naar Londen. In de 16de eeuw betekende ‘Barnard Castle’ in de volksmond ‘belachelijk excuus’. Zo dachten de Britten er nu ook over. Cummings weigerde te vertrekken, wat aangaf wie de ware baas is in 10 Downing Street. (Patrick van IJzendoorn)

Matteo Salvini

De Italiaans oppositieleider Matteo Salvini, tot vorig jaar minister van Binnenlandse Zaken namens de rechts-populistische Lega, heeft een ingewikkelde relatie met mondkapjes. Hij verscheen in juli al eens maskerloos in de Senaat, waar hij een medewerker die hem vroeg de regels te respecteren afpoeierde met: ‘Ik heb geen masker bij me want ik draag geen maskers’. Begin augustus riep hij de Italianen op vooral hun gezond verstand te gebruiken en zei: ‘Als ik met mijn dochter in de trein stap, draag ik een masker.’ Maar toen hij eind augustus toch weer zonder kapje bij een druk bezochte partijbijeenkomst in Benevento verscheen, besloot de burgemeester hem een boete van 400 euro te geven. In Italië geldt tussen zes uur ’s avonds en zes uur ’s ochtends de verplichting een mondkapje te dragen waar het druk is. Ook andere maskerloze aanwezigen op de partijbijeenkomst, onder wie twee Lega-parlementariërs, kunnen volgens de burgemeester een boete verwachten. De Lega reageerde woest en beschuldigde de linkse burgemeester van klassenjustitie volgens een eeuwenoud Italiaans adagium: regels past men toe op vijanden en interpreteert men voor vrienden. Hij zou de boete niet hebben uitgeschreven om het coronavirus in te dammen, maar louter om de Lega een hak te zetten bij de regionale verkiezingen later deze maand. (Jarl van der Ploeg)

Isabel Díaz Ayuso & José Luis Martínez Almeida

De twee belangrijkste bestuurders van Madrid, Isabel Díaz Ayuso (regiopresident) en José Luis Martínez Almeida (burgemeester), kwamen onder vuur te liggen vanwege de feestelijke sluiting van het noodhospitaal in de Spaanse hoofdstad. Dat gebeurde begin mei, op een moment dat zelfs in je eentje buiten sporten nog verboden was, op straffe van een boete, laat staan dat je met een groepje vrienden of familieleden mocht afspreken. De bijeenkomst in het ziekenhuis was echter druk bezocht. Niemand hield zich aan de veilige afstand. Díaz Ayuso en Martínez Almeida roken geen onraad en begonnen onbekommerd broodjes calamares uit te delen. Ze kregen achteraf kritiek voor hun ruimhartige uitnodigingsbeleid: niet alleen de artsen, ook het gehele regioparlement en een enorm bataljon journalisten was welkom. Enkele dagen later betuigden de politici spijt. Het Openbaar Ministerie begon een onderzoek, maar concludeerde deze week dat er geen strafbare feiten waren gepleegd. (Maartje Bakker)

Mustafa Sentop

Turkse parlementsleden en ministers schonden op 23 april op flagrante wijze de regels voor social distancing. Terwijl de bevolking al weken werd gemaand afstand te bewaren, namen de politici als een kudde schapen deel aan een ceremonie ter gelegenheid van Nationale Soevereiniteits- en Kinderdag.

De afgevaardigden, met mondkapje, legden in een opeengepakte meute een krans bij het standbeeld van Kemal Atatürk. Op de trappen van diens mausoleum poseerden zij, opnieuw schouder aan schouder, voor een groepsfoto. Parlementsvoorzitter Mustafa Sentop hield een toespraak. De dag tevoren had hij de bevolking opgeroepen tijdens de feestdag binnen te blijven.

Gewoonlijk geldt ‘kinderen zijn de baas’ op de door Atatürk ingestelde Kinderdag. Kinderen nemen plaats in het parlement en kiezen voor één dag een jonge president, die het land via de tv toespreekt. Overal zijn festiviteiten. Dit jaar echter kon de Turkse jeugd niet meer doen dan vanaf het balkon met een vlaggetje zwaaien. (Rob Vreeken)

Stella Ndabeni-Abrahams

Zeker voor iemand die minister van Communicatie is, gaf Stella Ndabeni-Abrahams begin april een opmerkelijk signaal af. De toen 41-jarige Zuid-Afrikaanse ging, ondanks het corona-decreet van haar eigen regering om thuis te blijven, uit lunchen bij een hooggeplaatste partijgenoot van het ANC. De gastheer plaatste een foto van het gezellige, maar allesbehalve ‘essentiële’ samenzijn op Instagram, waarna Zuid-Afrikanen in woede ontstaken: de bevolking werd immers geacht om zich aan een van de strengste lockdowns ter wereld te houden.

Omdat Ndabeni-Abrahams de regels van de noodtoestand had overtreden, hield ze aan haar lunch een strafblad over. Desondanks handhaafde president Cyril Ramaphosa haar als minister. Wel moest Ndabeni-Abrahams diep door het stof. In een videoboodschap vroeg ze haar landgenoten om vergiffenis. Bovendien werd ze voor twee maanden geschorst, waarvan één met inhouding van haar salaris. Tot slot betaalde Ndabeni-Abrahams een boete van 1.000 rand (circa 50 euro). (Mark Schenkel)

Phil Hogan

Een week lang had Phil Hogan voor zijn topbaan als Eurocommissaris gevochten, maar zijn positie bleek onhoudbaar te zijn na het schenden van de Ierse lockdownregels. ‘Big Phil’ was te gast geweest op een diner van de parlementaire golfclub, samen met 80 andere politici, rechters en topmensen uit de Ierse samenleving. Zowel de omvang als de duur ervan bleek in strijd te zijn geweest met de lockdown waar de Ieren al maanden onder gebukt gaan. Nadat de minister van Landbouw was afgetreden, verlegde de aandacht zich naar Hogan, in Brussel verantwoordelijk voor het handelsbeleid. De Ierse premier verzocht hem af te treden, maar het lot van Hogan lag in handen van de voorzitter van de Europese Commissie. Nadat ook nog eens bleek dat hij bij aankomst in zijn vaderland de quarantaine had genegeerd door ui eten te gaan met een vriend, was alle hoop op lijfsbehoud verloren, helemaal in een land met een zeer vrijheidsbeperkende lockdown. Hogan heeft nu genoeg tijd voor een potje golf. (Patrick van IJzendoorn)