Grapperhaus laat het bij erkennen van ‘pijnlijke les’ en treedt niet af

Ferdinand Grapperhaus is woensdagavond niet afgetreden als minister van Justitie en Veiligheid. In een debat in de Tweede Kamer betuigde een geëmotioneerde Grapperhaus opnieuw spijt voor de gang van zaken op zijn bruiloft, maar stelde hij dat zijn gezag als minister niet in het geding is.

‘We zeiden tegen elkaar: hadden we het maar met z’n tweeën gedaan.’ Een paar seconden benam de emotie Grapperhaus de stem. Hij had het goede voorbeeld moeten geven, erkende hij woensdag geëmotioneerd. ‘Ik heb het beslist niet goed gedaan.’

De Tweede Kamer was bereid hem nog een kans te geven, maar stelde wel vast dat Grapperhaus zwaar beschadigd is. Een motie van afkeuring tegen de minister werd gesteund door de voltallige oppositie minus de SGP. Een (zwaardere) motie van wantrouwen kreeg veel minder steun. Grapperhaus zal de komende periode moeten bewijzen dat hij nog in staat is om het coronabeleid geloofwaardig te verdedigen.

Die geloofwaardigheid stond centraal tijdens het grote coronadebat in de Kamer. De man die picknickende ‘chickies’ streng toesprak in het Vondelpark, die mensen die de anderhalve meter bewust negeren ‘asociaal’ noemde, was zelf in de fout gegaan – op zijn eigen bruiloft.

Dat zijn gasten iets te dicht op elkaar stonden tijdens de groepsfoto, was niet het grootste politieke probleem. Daarvoor had de minister van Justitie na het uitlekken van de eerste beelden zijn excuses aangeboden. Grapperhaus’ positie kwam pas werkelijk in gevaar toen Shownieuws dinsdag meer beelden publiceerde. Daarop omhelsde de CDA’er zijn schoonmoeder.

Ondermijnd

Daarmee ondermijnde hij het coronabeleid van het kabinet, concludeerde de Kamer woensdag in het debat. Zowel oppositie als coalitie uitten de vrees dat Nederlanders die wél op de bon worden geslingerd voor het overtreden van de regels voortaan wijzen op Grapperhaus’ gedrag. ‘Je voelt dat hij nu met minder gezag mensen kan aanspreken’, zei PvdA-leider Lodewijk Asscher.

Dat Grapperhaus in eerste instantie de halve waarheid had verteld, stak de Kamer evenzeer. ‘Hij heeft ervoor gekozen om mensen op het verkeerde been te zetten’, stelde Esther Ouwehand (Partij voor de Dieren). Anderen spraken van een klap in het gezicht van al die mensen die keurig afstand hielden tot hun geliefden, misschien zelfs hun bruiloft hadden uitgesteld. De minister van Justitie hoorde het lijdzaam aan vanuit het kabinetsvak, het hoofd gebogen.

Toen hij na het diner mocht reageren, verklaarde Grapperhaus dat ‘alle voorbereidingen erop gericht waren’ om een veilige bruiloft te houden. Hoogstpersoonlijk had hij de trouwlocatie in Bloemendaal bezocht om te zien of er voldoende afstand kon worden gehouden. ‘Toch zijn mensen te dicht bij elkaar gekomen.’

‘Niet zo fraai’

Volgens de minister besefte hij pas na het zien van de tweede reeks foto’s en gesprekken met gasten dat ook hijzelf de fout in was gegaan. ‘Ik liet me meeslepen door de gebeurtenissen van die dag.’ Hij waarschuwde alvast dat ook eventuele nieuwe foto’s dat ‘niet fraaie beeld’ zullen bevestigen.

Ondanks alle scherpe woorden leek slechts een enkeling uit op het vertrek van Grapperhaus. Het onderwerp vervulde de Kamer met gêne: hier stonden ze dan, in het hart van de democratie, te debatteren over het bruiloftsfeest van een minister. Bevreemdend waren ook de gelukwensen die meerdere Kamerleden aan Grapperhaus richtten, vlak voor ze diens autoriteit in twijfel trokken.

Zelf zei de minister nog altijd over het vertrouwen te beschikken van de politie en boa’s, die de coronaregels namens hem handhaven. Dat de boa’s zich ook in hun eigen gezag aangetast voelen, noemde hij spijtig, al ging het hem te ver om te zeggen dat de handhaving op straat werkelijk een knauw heeft opgelopen.

Kwijtgescholden

Liever dan bloed te willen zien vloeien, hoopte de oppositie dat de ministeriële faux pas de aanzet zou vormen tot een brede versoepeling van het coronabeleid. Zijn coronaboetes van liefst 390 euro terecht als het zelfs de minister van Justitie niet lukt zich 24 uur per dag aan de benauwende regels te houden? Moeten alle boetes niet worden kwijtgescholden, nu Grapperhaus er ook geen heeft gekregen?

Verzet was er ook tegen de aantekening op het strafblad na een coronaboete. In een motie sprak de Tweede Kamer zich daar al in maart tegen uit. Toch kunnen meerdere aantekeningen er nog steeds toe leiden dat iemand geen Verklaring omtrent het gedrag (VOG) krijgt, nodig voor het uitoefenen van bepaalde beroepen.

Grapperhaus benadrukte dat de boetes alleen bedoeld zijn voor mensen die bewust de regels overtreden. ‘De mensen die zeggen: we hebben hier een hele grote party en je zoekt het maar uit.’ In principe wordt in eerste instantie altijd gewaarschuwd.

Wel zei de minister open te staan voor bijvoorbeeld het verlagen van het boetebedrag en het herzien van de aantekeningen in het strafblad. Als geen ander weet hij nu hoe snel het ‘in de emotie’ mis kan gaan. ‘Dat is een pijnlijke les.’