Gouden Freeman brengt blank Australië tot inkeer

Al maanden leefde geheel Australië naar deze maandagavond toe, de spanning nam de afgelopen dagen grote proporties aan. Het ging hier niet meer om sport, het ging hier om veel grotere, belangrijker zaken. Maandagavond zou de belangrijkste 'wedstrijd van ons leven' gelopen worden, kopte de grootste krant van het land 's ochtends. 'Ons' leven, níet 'haar' leven. Wat niemand vóór haar gelukt was, lukte Freeman, de atlete van aborigine afkomst. Ze wist een van oudsher verdeeld land te verenigen, ze werd de lievelinge van iedereen, zwart én blank. De druk om goed te presteren, tijdens de Olympische Spelen in eigen land, was enorm. Gisteren zei ze simpel: 'Ik heb de druk weerstaan en won de gouden medaille.'

Het ging hier allang niet meer om die 400 meter, hier ging het om veel meer, om verzoening, om excuses voor een bestolen en vergeten volk. Dat volk is dankzij haar niet langer vergeten. De Australische kranten stonden de afgelopen week vol over 'Cathy' en haar 'people'. Door haar werden veel blanke Australiërs zich bewust van de gruwelen die vorige generaties de aborigine bevolking hebben aangedaan.

Moord, doodslag, kinderen die, tot aan de jaren zestig, bij hun ouders werden weggenomen, om opgevoed te worden bij 'keurige' blanke pleegezinnen. Zoals dat de grootouders van Freeman overkwam. Het was de weggemoffelde geschiedenis, nu is het bekend.

En dat is grotendeels te danken aan een atlete van 52 kilo en 1.64 meter, een vrouw die het symbool is geworden voor een hele natie, de Nelson Mandela van Australië. Wat Mandela wist te bereiken in Zuid-Afrika - een eerste begin van verzoening, van toenadering tussen twee bevolkingsgroepen, heeft zij, onbewust, ook bereikt.

Zes jaar geleden won ze haar eerste grote titels, tijdens de Gemenebestspelen in Canada won ze goud op de 200 en 400 meter. Na de finale op de 400 meter liep ze haar ererondje met twee vlaggen: de Australische en die van de aboriginals. Officials bekritiseerden haar nadien om dat gedrag, alleen de officiële vlag was geoorloofd. Er werden vragen gesteld in het parlement. Een paar dagen later, na de gewonnen 200 meter, deed dat meisje het echter weer, opnieuw liep ze met twee vlaggen over de baan.

'Ik wilde de mensen alleen maar laten zien dat ik trots ben op mijn afkomst, ik ben geen politicus of zo. Ik weet dat de aboriginals zich goed voelen als ze die vlag zien. En als ik dat gevoel bij mijn volk kan opwekken, dan zal ik dat zeker doen.'

Er werd na haar dubbel vlagvertoon een vergelijking getrokken met John Carlos en Tommie Smith, de twee Afro-Amerikaanse sprinters die in 1968 op het podium hun vuisten hadden gebald, als een saluut aan Black Power. Sprak toendertijd het merendeel van de Amerikaanse bevolking zich in negatieve bewoordingen uit over dit gedrag, en was de sportieve carrière van Smith en Carlos meteen voorbij, in Australië werd er in 1994 anders gereageerd op het vlagvertoon van Freeman.

73 Procent van de Australische bevolking keurde haar daad goed. Het land had pas twee jaar eerder voor het eerst voorzichtig kennis genomen van de verschrikkingen die de aborigine bevolking in de afgelopen eeuwen hadden moeten doorstaan. In 1992 bekende de Australische premier Paul Keating dat de aborigines zeer veel onrecht was aangedaan: 'We hebben hun land afgenomen, we hebben rampspoed gebracht, de alcohol, we hebben gemoord, kinderen van hun ouders weggenomen.'

Tot een echt excuus kwam het niet, Keating maakte plaats voor de conservatieve John Howard, die nog steeds weigert het woord 'sorry' in de mond te nemen. Freeman was daar heel kwaad over, maar dat liet ze slechts eenmaal blijken, in The Sunday Telegraph in Londen.

'Ik was zo boos, ze ontkennen dat ze iets fout hebben gedaan, ze ontkennen dat een hele generatie kinderen bij hun ouders weggenomen is. Ikzelf zal nooit weten wie mijn grootvader was, of wie mijn overgrootmoeder was. Die pijn is groot.'

Dat was haar enige politieke uitspraak in tijden, steeds weer werd ze nadien gevraagd commentaar te geven op politieke zaken, in Australië vond ze geen rust. 'Mwaaah, liever niet', zei ze dan beleefd. Ze vertrok naar Los Angeles, om er te trainen met de HSI-groep van John Smith, ze woonde een tijdlang in Londen.

En nu is ze terug, terug met een medaille om haar nek, de honderdste gouden plak voor Australië in de olympische geschiedenis. Ze liep 'onze' race, voor 110 duizend uitzinnige Australiërs, onder de vele flitslichten, met miljoenen Aussies voor de televisie, deed ze wat iedereen van haar verwachtte, in haar futuristische full body-suit won ze de race. Het was een groots en emotioneel moment.