Gezondheidsraad: geef vaccin eerst aan ouderen met onderliggende aandoeningen

Daarna volgen ouderen zonder extra medische risico’s, zestigminners mét aandoeningen, de zorgmedewerkers en mantelzorgers die voor deze groepen zorgen, en tot slot alle overige zorgverleners. Zij hebben recht op het vaccin omdat ze een hoger risico hebben het virus op te lopen, en het grote gezondheidsconsequenties heeft als zij het virus onder hun patiënten verspreiden.

Met het advies, dat antwoord moest geven op de vraag in welke volgorde Nederlanders gevaccineerd zouden moeten worden, kiest de Gezondheidsraad nadrukkelijk voor het voorkomen van sterfte op zich, en niet voor een strategie van zoveel mogelijk gewonnen levensjaren voor de maatschappij als geheel. Volgens Bart-Jan Kullberg, voorzitter van de Gezondheidsraad, ‘is dit de meest faire en ethische oplossing, zeker bij een duidelijke schaarste in het beginstadium van de vaccins.’ Uitgangspunt daarbij is dat iedereen evenveel recht heeft op leven, en mensen met de kwetsbaarste gezondheid dus het eerst beschermd moeten worden.

Eersterechthebbenden

Alles bij elkaar behoren zo’n 6,5 miljoen mensen tot de ‘eersterechthebbenden’, en daarom was het nodig om ook binnen die groep een onderverdeling te maken. Hoe die verdeling in de praktijk uitvalt, heeft te maken met keuzes van het kabinet - dat ook graag zorgverleners wil inenten - en de werking van de vaccins. Het zou kunnen dat sommige vaccins die nu in ontwikkeling zijn juist minder goed werken bij ouderen, dan is het zaak ‘de eerste ring van zorgverleners en mantelzorgers daaromheen als eerste te vaccineren’, aldus Kullberg. Zodra farmaceuten de resultaten van hun vaccintesten op een wetenschappelijke manier hebben gepresenteerd, komt de Gezondheidsraad daarom met nieuwe adviezen.

In het advies beschrijft de raad drie mogelijke vaccinatiestrategieën die het kabinet kan inzetten, afhankelijk van het doel en hoe virulent het virus rondgaat. De Gezondheidsraad kiest er voor om te gaan voor het verminderen van ernstige ziekte en sterfte, de eerste beschreven strategie.

Alleen op een moment dat het virus onder controle is, kan de Gezondheidsraad zich de tweede beschreven strategie voorstellen, die vooral de verspreiding van het virus aanpakt. Daarbij zouden dan juist de twintigers als eerste aan de beurt zouden zijn, in gebieden waar het virus opvlamt. Een derde strategie richt zich op het voorkomen van ‘maatschappelijke ontwrichting’, waarbij vitale beroepen als zorg- en politiemedewerkers als eerste aan de beurt zijn.

Teststrategie

De Gezondheidsraad gaat kort in op de vrees voor een lage vaccinatiegraad nu veel mensen twijfelen of een vaccinatie wel veilig is, gezien de snelheid waarmee farmaceuten een vaccin hebben weten te ontwikkelen. Het is volgens de raad van belang ‘duidelijk te maken dat er bij de beoordeling van de veiligheid van de vaccins door de registratieautoriteiten geen stappen worden overgeslagen’. Ook moet de overheid goed uitleggen waarom sommige groepen niet als eerste in aanmerking komen voor een inenting, hoewel vaccinatie voor hen wel degelijk van belang is.

Volgens minister De Jonge ligt het advies precies in de lijn van het kabinetsbeleid, dat als doel heeft ‘kwetsbaren te beschermen en de zorg te ontlasten. Juist als de meest kwetsbaren zijn beschermd, geeft dat meer ruimte aan de rest van de maatschappij. Zeker in combinatie met een intensieve teststrategie.’