Gerommel met vuile diesels was wel degelijk illegaal, stelt Europees Hof

Volgens het Hof gebruikten veel autofabrikanten deze veronderstelde uitzondering in de wet ten onrechte. Hierdoor ligt de uitstoot van wat oudere dieselauto’s vaak ver boven de limiet voor schadelijke stikstofoxiden (NOx).

De kwestie draait om het gebruik van het zogenoemde EGR-systeem. Dit systeem bestaat uit een ventiel of klep in de uitlaat die verbrandingsgassen terug leidt de motor in. Daardoor kan de uitstoot van NOx met 50 procent worden verlaagd. Maar tijdens het gebruik kan het EGR-systeem verstopt raken door roetdeeltjes in de dieselgassen, met kostbare reparaties tot gevolg. Motorschade was een geldige reden om dit soort systemen niet altijd in te schakelen, argumenteerden fabrikanten.

Om hun auto’s toch schoon te laten lijken tijdens emissietests, moesten ze een truc bedenken. Tijdens zulke tests werd daarom software gebruikt die checkt of een auto op een rollerbank staat. Dan gaat het EGR-systeem tijdelijk vol aan en lijkt de uitstoot in het testlab in orde, terwijl dezelfde dieselauto in de praktijk ronduit smerig was.

Het Hof liet donderdag geen spaan heel van het argument van de fabrikanten. ‘Alleen als er een dreiging is van plotselinge, ernstige motorschade, zou uitschakeling zijn toegestaan', schrijft het Hof. Software die de prestaties tijdens emissietests systematisch verbetert, valt in de categorie sjoemelsoftware en is dus verboden, luidt het oordeel. Anders gezegd: fabrikanten hadden maar betere systemen moeten ontwikkelen om de uitstoot te verminderen.

Schadevergoeding

De Europese milieuorganisatie Transport & Environment spreekt van een baanbrekende uitspraak, die goed nieuws is voor de luchtkwaliteit in Europese landen. ‘Nu zijn er geen excuses meer: gemanipuleerde auto’s moeten worden gerepareerd en consumenten moeten in heel Europa worden gecompenseerd', aldus een woordvoerder.

Hoewel het Hof geen merk noemt, zou deze zaak gaan over Volkswagen. Maar dit concern is niet het enige dat zich ten onrechte beriep op de motorschadeclausule: bijna alle wat oudere auto’s met een dieselmotor schakelden hun EGR-systeem geregeld uit, bleek uit diverse tests van onder meer TNO en de RDW.

Alternatieve systemen zijn al zeker tien jaar voorhanden, maar werden te duur geacht en te omslachtig voor de automobilist, omdat deze geregeld een tankje moest bijvullen met vloeistof die helpt de uitstoot te beteugelen. Diesels van ongeveer twee jaar oud zijn overigens in de praktijk wel schoon.

Wat er nu gebeurt is nog onduidelijk. De kans is groot dat fabrikanten gedwongen worden hun diesels met alleen EGR-systemen terug te roepen naar de garage, om de illegale software te verwijderen.

Wat er vervolgens gebeurt als er alsnog motorschade ontstaat, is al helemaal onduidelijk. Of schadeclaims – waarvan er diverse lopen – zullen leiden tot uitbetaling, is ook onzeker. Betrokkenen moeten kunnen aantonen dat ze nadeel hebben ondervonden, aldus een woordvoerder van het EU-hof afgelopen voorjaar.