Nieuws
Gerenommeerde Iraanse filmmaker Jafar Panahi op borgtocht vrijgelaten
De gerenommeerde Iraanse filmmaker Jafar Panahi is vrijdag na ruim een halfjaar in de gevangenis op borgtocht vrijgelaten. Hij zat een celstraf van zes jaar uit voor ‘propaganda tegen de staat’, en was sinds woensdag in hongerstaking.
Panahi was in juli 2022 een van de eersten van een golf van Iraanse kunstenaars, topsporters en andere beroemdheden die dat jaar in de gevangenis belandden vanwege kritiek op de Islamitische Republiek. Met name nadat in september massale demonstraties waren uitgebroken tegen het regime, vanwege de dood van de 22-jarige Mahsa Amini, nam het aantal gedetineerde beroemdheden toe.
Iraanse autoriteiten hebben in de afgelopen maanden geprobeerd om met harde hand de demonstraties neer te slaan. Daarbij zijn volgens een Iraanse mensenrechtengroep zeker 527 demonstranten gedood en bijna 20 duizend gearresteerd. ‘Uit protest tegen het buitenwettelijke en onmenselijke gedrag van het justitie- en veiligheidsapparaat’ ging Panahi woensdag in hongerstaking, zo liet hij een dag later weten in een verklaring. ‘Ik zal dit volhouden, mogelijk totdat mijn levenloze lichaam uit de gevangenis wordt vrijgelaten.’
Zo ver kwam het uiteindelijk niet. Panahi’s advocaat meldde vrijdag dat hij op borgtocht is vrijgelaten en naar huis is teruggekeerd. Ondanks de hongerstaking van twee dagen verkeert de filmmaker in goede gezondheid.
Panahi belandde in juli in de beruchte Evin-gevangenis vanwege een veroordeling voor ‘propaganda tegen de staat’ uit 2010. Hij zou toen hebben gewerkt aan een film over de Iraanse Groene Revolutie, de vorige grote protestgolf in het theocratisch geleide land die een jaar eerder had plaatsgevonden. Miljoenen Iraniërs gingen toen de straat op uit protest tegen onregelmatigheden bij de herverkiezing van president Mahmoud Ahmadinejad. Panahi werd destijds gearresteerd en ging na tweeënhalve maand in hongerstaking. Een week later kwam hij op borgtocht vrij.
In het daaropvolgende strafproces kreeg hij een twintigjarig werk-, spreek- en reisverbod opgelegd. Ook moest hij zes jaar de cel in. Die straf bleef onuitgevoerd, totdat hij vorig jaar juli naar het kantoor van de openbaar aanklager in Teheran ging om navraag te doen naar de arrestatie van twee bevriende filmmakers. Hij werd aangehouden en een rechter oordeelde dat hij zijn straf alsnog moest uitzitten.
Ondanks zijn beroepsverbod bleef Panahi films maken. Hij won in 2000 een Gouden Leeuw op het filmfestival van Venetië voor zijn film The Circle. In 2015 kreeg hij in Berlijn een Gouden Beer voor Taxi Teheran en in 2018 won hij op het filmfestival van Cannes de prijs voor het beste scenario voor Three Faces. Zijn laatste film, No Bear, kwam uit in september terwijl hij in de gevangenis zat. Hij won er de Speciale Juryprijs mee op het filmfestival van Venetië.
In een video op sociale media is te zien hoe Panahi familie en vrienden omhelst buiten de gevangenis. ‘Ik kijk achter me en er zitten hier nog steeds zo veel studenten, leraren, arbeiders, advocaten en activisten opgesloten’, reageert hij. ‘Hoe zou ik nu blij moeten reageren?’
