Gemene deler
Jelte Sondij is sinds kort Jakhals bij De Wereld Draait Door. Van GeenStijl naar de VARA, kan dat eigenlijk wel? 'Ik ben van een generatie die net zo makkelijk naar Oh Oh Cherso kijkt als naar Nieuwsuur.'
Jeroen Pauw of Matthijs van Nieuwkerk?
Lange stilte. 'Ehm... God, jeetje. Ze zijn aan elkaar gewaagd. Alleen is dat natuurlijk geen leuk antwoord. Laat ik dit zeggen: ik ben van de internetgeneratie en de snelheid van DWDD spreekt mij meer aan. Mijn nieuwstempo ligt hoger dan dat van Pauw & Witteman. Bij de Jakhalzen krijg ik drie minuten om een verhaal neer te zetten. Of dat lang genoeg is? Zeker. Of het ook in twee minuten kan? Ligt aan het onderwerp. Bij een heel genuanceerd onderwerp kan dat niet, tenminste niet zonder de waarheid geweld aan te doen. Zo'n onderwerp kies ik dus niet. Ik maakte voor de Jakhalzen een item over Joost Conijn, de kunstenaar die zelf een vliegtuig heeft gebouwd en daarmee naar Afrika vloog. Aan hem had ik één vraag: waarom? Dan is drie minuten wel genoeg. Ja, je kunt zo'n vraag ook in twee úúr beantwoorden, maar dan zit je op een heel ander niveau.'
Rutger Castricum of Frank Evenblij?
'O, Frank Evenblij. Het knappe is dat hij iedereen op z'n gemak weet te stellen. Rutger gaat er hard in en is in zijn genre de beste, maar met Frank voel ik me meer verwant. Ik zoek naar de gemene deler. Ik durf er hard in te gaan, maar ik zie dat als instrument, niet als doel op zich.'
'Onafhankelijk en progressief' of 'tendentieus, ongefundeerd en nodeloos kwetsend'?
'Zijn onafhankelijk en progressief de kernwaarden van de VARA? O, dat wist ik niet. Ik geloof wel dat ik onafhankelijk ben, en ook progressief. GeenStijl is scherp, maar dat tendentieus, ongefundeerd en nodeloos kwetsend is natuurlijk een geuzentitel. Vooral oudere journalisten vonden mijn overstap van GeenStijl naar de VARA raar, maar ik ben van een generatie die net zo makkelijk naar Oh Oh Cherso kijkt als naar Nieuwsuur en die net zo makkelijk De Telegraaf openslaat als nrc.next. Het is onzin te zeggen dat GeenStijl rechts is en de VARA links. Bij GeenStijl kwam iedereen aan de beurt, bij DWDD ook. En verder: welk etiket er op zo'n medium zit, is voor mij van secundair, misschien wel tertiair, belang. Ik heb bij GeenStijl nooit iets gedaan waarvan ik achteraf dacht: dit gaat te ver. Ook het beroemde filmpje waarin Ella Vogelaar ondervraagd werd door Rutger Castricum ging niet te ver. Ik had het zelf waarschijnlijk ook op die manier gedaan. Dat hij er achteraan liep en doorvroeg was terecht.'
Spoorloos: effectbejag of integere televisie?
'Integere televisie. Ik heb mijn biologische vader via Spoorloos gevonden en daar ben ik ze ongelooflijk dankbaar voor. Ik heb altijd geweten dat ik een kind van een donor ben. Mijn moeder was bom-vrouw - over progressief en onafhankelijk gesproken. Ze wilde graag een kind en had geen partner, dus besloot ze het zo te doen. Een dapper besluit. Voor mij is zij een voorbeeld. Soms moet je tegen de massa in om te doen waar je in gelooft. Ze heeft het mij verteld toen ik een jaar of 5 was. Het is voor mij nooit een probleem geweest, maar ik wilde op een gegeven moment weten wie mijn biologische vader was. Ik had concrete vragen: hoe ziet-ie eruit, welke krant leest hij, hoe klinkt zijn stem? In de tijd dat mijn moeder de beslissing nam, waren alle donoren anoniem. Daar had niemand over nagedacht, tot al die donorkinderen ouder werden.
'Ik ben natuurlijk eerst met de kliniek gaan bellen. De arts zei: ik heb hier het dossier, hier staat wie jouw biologische vader is, maar ik ga het je niet zeggen. Nou, dacht ik, dat zullen we nog wel eens zien. Ik heb voorgesteld mijn gegevens aan de kliniek te geven, zodat ze die aan mijn vader konden doorsturen. Ze zeggen dat ze dat hebben gedaan, maar van mijn vader hoorde ik dat hij nooit iets heeft ontvangen. Toen heb ik Spoorloos benaderd. Ik deed een oproep met daarin alle informatie die ik had van de kliniek. De vrouw van mijn vader zat te kijken en wist: dit moet hem zijn.
'Als Spoorloos een artsy-fartsy VPRO-programma was, kijken er te weinig mensen en heeft zo'n oproep geen kans van slagen. Dus ja, die violen moeten eronder, maar ik herkende me volledig in het item dat ze hadden gemaakt. Mijn biologische vader bleek een boom van een vent te zijn - ik ben zelf 1.97. De ontmoeting verliep zonder drama: stevige handdruk, goed gesprek, klap op de schouders. Een nuchtere vent. We hebben nog steeds contact.'
GeenStijl of Propria Cures?
Stralend: 'Propria Cures natuurlijk! Dat is waar het allemaal is begonnen. Ik ging bij CQC werken, dat werd gepresenteerd door mijn televisievader Beau van Erven Dorens, ook afkomstig van Propria Cures. En Geen-Stijl-hoofdredacteur Marck Burema komt ook van PC. Toen ik ging studeren, wist ik alleen dat PC een mythisch studentenblaadje was waar grote namen vandaan kwamen; Godfried Bomans, Hella Haasse, Henk Spaan, Erik van Muiswinkel. Ik ben drie jaar redacteur geweest.
'Een van de leukste relletjes was die met Albert Verlinde. Het blad moest vol en we hadden nog tien minuten. Dus we hebben met z'n drieën een fictief interview met de anus van Albert Verlinde geschreven. Verschrikkelijk flauw, met antwoorden als pffft en tjompetjomp. En een foto van een anus. Dat is waar het misging, denk ik. Een paar weken later kregen we een e-mail van de Universiteit Leiden, dat het blad niet zou worden verstrekt aan de eerstejaars, zoals wel was afgesproken. Vervolgens nam Albert Verlinde het openlijk voor ons op en schreven alle kranten erover. Het heeft ons een heleboel nieuwe abonnees opgeleverd.'
'Superdonor' Ed Houben: verbieden of lekker zijn gang laten gaan?
'Ik vind honderd kinderen veel te veel, hij had na tien of vijftien moeten stoppen. Toch doet hij ook iets goed. Hij doneert niet anoniem en staat open voor contact met zijn kinderen. Ik ben mede-oprichter van Stichting Donorkind en bestuurslid. Er is nu een dna-databank voor donoren en kinderen van donoren. Tientallen kinderen hebben hun vaders, halfbroers of -zussen gevonden. Anoniem doneren is sinds 2004 verboden. Sindsdien is er een donortekort. Bij Rambam maakten we een item over hoe makkelijk het is om anoniem sperma te importeren. Het werkt precies hetzelfde als bol.com. Je kiest uit wat voor kind je wilt, betaalt 250 euro en twee dagen later staat er een pakketje op je bureau met gevriesdroogd sperma uit Denemarken. Echt verbazingwekkend. Het kan, vind ik, niet zo zijn dat een kind opgroeit zonder de kans te weten wie zijn biologische vader is.'
31 of 21?
'Het is fijner om 31 te zijn. Toen ik 21 was, studeerde ik economie en zat ik bij een studentenvereniging. Alles was nog erg ongericht. Dat je schrijft en denkt: ik wil toch stand-up comedian worden. Dat je economie studeert en denkt: misschien was politicologie meer iets voor mij. Ik heb uit mijn studententijd het maximale gehaald, maar zat na een nacht doorhalen de volgende ochtend wel gewoon in de UB. Behoorlijk gedisciplineerd - dat ben ik trouwens nog steeds. Als ik een avond vrij ben, lees ik de krant of breng ik tijd door met mijn vriend. Ik wil een heel goede interviewer worden en dat gaat niet vanzelf. Nachten doorhalen doe ik dus niet meer. That's what it takes. Of ik ben gewoon een saaie lul, dat kan natuurlijk ook.'
Jelte Jan Valentijn Sondij
Geboren op 13 augustus 1981 in Zaandam
1993-2000VWO, Bonhoeffer College in Castricum
2000-2008Studie Economie aan de Universiteit van Amsterdam
2005-hedenMedeoprichter en bestuurslid van Stichting Donorkind
2007-2009Campagnestrateeg bij Booij, Klusman en Van Bruggen (BKB)
2007-2009Redacteur bij literair studentenweekblad Propria Cures
2009-2010Verslaggever CQC bij Veronica
2010-2012Blogger en verslaggever GeenStijl
2012Rambam bij de VARA
2012Verslaggever De Wereld Draait Door (De Jakhalzen) bij de VARA
undefined