Gemeenten hoeven toch niet te fuseren
DEN HAAG - Het nieuwe kabinet zal gemeenten niet dwingen om te fuseren. In het regeerakkoord van VVD en PvdA staat dat gemeenten minimaal 100 duizend inwoners moeten hebben om hun nieuwe verantwoordelijkheden zoals de jeugdzorg te kunnen dragen. Maar als zij deze schaalgrootte bereiken door samen te werken, is dat ook goed, bleek woensdag tijdens het Kamerdebat over de kabinetsformatie.
Met die nuancering maakt premier Rutte een einde aan de vrees van Nederlandse gemeenten dat zij gedwongen moeten samengaan. Verreweg de meeste gemeenten hebben minder dan 100 duizend inwoners (390 van de 415).
Komende jaren krijgen de gemeenten de verantwoordelijkheid voor de jeugdzorg, de ouderenzorg en een deel van de sociale zekerheid. Die operaties zijn al in volle voorbereiding, maar nu komt daar dus een belangrijke nieuwe voorwaarde bij: gemeenten krijgen de verantwoordelijkheid alleen als zij een samenwerkingsverband hebben waar meer dan 100 duizend inwoners onder vallen.
'Complexe operaties vragen om bestuurlijke kracht en bestuurlijke schaal. Dat vraagt om samenwerking', aldus premier Rutte. 'En samenwerking leidt op de lange termijn hopelijk tot samenvoeging.' Voor een wirwar aan samenwerkingsverbanden, zoals sommige Kamerleden vrezen, is hij niet bang. 'Samenwerken leidt niet per se tot meer bureaucratie.'
Wel gaat hij ervan uit dat samenwerken goedkoper is. De besparingen zijn alvast ingeboekt: gemeenten krijgen 60 miljoen minder in 2015, oplopend tot 180 miljoen in 2017.
De gemeenten vinden dat zij hiermee onevenredig hard worden getroffen. Tot nu toe blijkt in de praktijk namelijk moeilijk aan te tonen dat samenwerking minder geld kost.
Het stuit gemeenten bovendien tegen de borst dat het kabinet deze schaalgrootte van bovenaf wil opleggen. Zij zijn al volop aan het samenwerken, bijvoorbeeld bij het uitkeren van de bijstand. Maar ze willen zelf kunnen kiezen tot welke schaal en bij welke onderwerpen ze samenwerken.
'Om mensen aan het werk te helpen, is het misschien logisch samen te werken met steden in dezelfde arbeidsregio, terwijl voor de zorg het weer logischer is om bij de zorgregio aan te sluiten,' zegt Frea Broekman van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG).
undefined
