Gematigd en redelijk
HET akkoord dat de werkgevers en werknemers in de grootmetaal dinsdagavond hebben afgesloten, is moeilijk opmerkelijk te noemen. De loonstijging is zeer gematigd, er wordt geld opzij gezet voor werkgelegenheid, zieke werknemers krijgen volledig uitbetaald en op afschaffing van de vut wordt verder gestudeerd....
Het weinig opmerkelijke aan de nieuwe cao in de grootmetaal is tegelijkertijd ook het meest opzienbarende. Vooraf is door beide partijen veel lawaai gemaakt om de wensen kracht bij te zetten. Zowel werkgevers als vakbonden hebben in de loop van de onderhandelingen, zoals altijd, moeten inbinden. Het resultaat is een akkoord dat vooral uitblinkt in gematigdheid en redelijkheid, begrippen die het hele Nederlandse cao-overleg al jaren lijken te beheersen.
Daar is niets op tegen want zulke cao's zijn de belangrijkste bron van de behoorlijke banengroei waar Nederland al geruime tijd op kan bogen. Daar zijn ze in het buitenland inmiddels ook achter, zoals uit de recente loftuitingen van de president van de Duitse centrale bank, mag blijken.
Onder die gematigdheid en redelijkheid gaat wel een steeds grotere verscheidenheid schuil. Gemiddeld genomen houden de loonstijgingen de stijging van de prijzen nog niet eens bij. Maar werknemers in sommige bedrijfstakken gaan soms (inclusief eenmalige uitbetalingen) met 8 procent extra naar huis, terwijl anderen op nul blijven staan.
Ook de werktijden van werknemers gaan steeds verder uiteen lopen. Collectieve arbeidstijdverkorting is niet meer van deze tijd, afspraken over flexibele werkweken zijn de norm geworden. Met een enkele hardnekkige uitzondering dan, zoals Philips.
Deze toenemende wens en noodzaak tot decentralisatie neemt niet weg dat er altijd onderwerpen zijn die de aandacht van iedereen moeten hebben. Een daarvan is de moeilijke situatie aan de onderkant van de arbeidsmarkt. De afspraken die de vorige cao-ronde zijn gemaakt om lagere loonschalen in te voeren blijken nog amper te hebben geleid tot het aantrekken van goedkoop en laaggeschoold personeel.
Dat zou ook wel erg snel zijn. Loonschalen op papier invoeren is een ding, een echte baan creëren en hiervoor passend personeel vinden is iets heel anders.
Een ander 'centraal' onderwerp is scholing. Het is het enige middel voor (laaggeschoolde) werklozen om zich aantrekkelijk te maken voor de arbeidsmarkt. Het is de manier voor werknemers om zich op een steeds woeliger arbeidsmarkt staande te houden. En het is een aantrekkelijke investering voor werkgevers die niet alleen op kosten maar ook op kwaliteit willen concurreren.
