Geld toe bij een vliegretourtje Londen, maar eigenlijk betaal je 30 euro

Het stond er dinsdag en woensdag echt: geld toe bij een retourtje naar Londen. Wie woensdagsochtend via vergelijkingssite vliegtickets.nl een ticket van Eindhoven naar de Engelse hoofdstad boekte, en daarna een terugreis, was aan het eind van de rit -0,74 euro kwijt. Een trip naar Milaan was dinsdag nog iets goedkoper.

‘What the actual fuck. Vliegen tegen NEGATIEVE prijzen’, tweette Ties Joosten, onderzoeksjournalist bij Follow the Money dinsdagmiddag. ‘Absurd’, schreef hoogleraar transitiekunde Jan Rotmans. ‘Wat een krankzinnig systeem, dit kan zo niet doorgaan.’

Voor zuinige vakantiegangers zijn de berichten te mooi om waar te zijn: vliegtickets.nl sponsort niet daadwerkelijk een reis naar Engeland of Italië. Volgens het bedrijf is sprake van een ‘technische fout’: het systeem moet normaliter voorkomen dat er negatieve prijzen worden getoond. De organisatie heeft de bedragen handmatig aangepast. Woensdagmiddag was het weer business as usual bij vliegtickets.nl, met een enkeltje naar Wenen voor 9 euro als goedkoopste aanbieding.

Klanten lokken

Maar zelfs zonder ‘technische fout’ waren de reizen naar Londen en Milaan in de praktijk niet zo goedkoop. De negatieve prijzen leggen een beprijzingssysteem bloot waartegen de Autoriteit Consument & Markt (ACM) zich al jaren verzet: het lokken van klanten met stuntprijzen die uiteindelijk hoger uitvallen.

Verderop in het aanschafproces heeft de organisatie nog verplichte ‘boekingskosten’ voor de koper paraat. Met dit bedrag (29,90 euro) kostte het retourtje Londen uiteindelijk 29,16 euro. Daardoor is boeken via vliegtickets.nl juist aanzienlijk duurder dan via vliegtuigmaatschappij Ryanair zelf, waar de trip in totaal 16 euro kost.

De ACM heeft zich al meermaals tegen dit soort verscholen extra bedragen uitgesproken. De instantie verplichtte organisaties in 2017 om ‘onvermijdbare kosten’ bij het begin van een boeking ‘duidelijk’ te vermelden. Dit is volgens de ACM ‘niet alleen belangrijk voor consumenten, maar ook voor ondernemers die met elkaar concurreren’.

Kleine lettertjes

Vliegtickets.nl vermeldt die 30 euro ook voor aanvang van het boekingsproces, maar onderaan de pagina, in kleine lettertjes. Dat is ‘niet in de lijn met hoe de ACM dat voorschrijft’, zegt Christiaan Behrens, senior onderzoeker mededinging en innovatie bij SEO Economisch Onderzoek en universitair docent transporteconomie aan de Vrije Universiteit Amsterdam. ‘Als kosten niet vermijdbaar zijn, moet dat bij de prijs inbegrepen zijn.’ De ACM bevestigt dat op haar website.

De kwestie is exemplarisch voor hoe de luchtvaartindustrie op dit moment in elkaar zit, stelt Behrens. De lage ‘kale’ vliegprijzen dienen consumenten te trekken, waarna andere services, zoals het meenemen van bagage of het kunnen omboeken van een ticket, het bedrag laten toenemen. Volgens dat idee is een vliegreis niet dé boeking, meer onderdeel van een boeking.

Ook vliegtickets.nl gelooft dat ‘de boekingskosten per boeking gelden en niet per ticket’, schrijft de organisatie in een reactie. Het bedrijf zegt ‘verborgen kosten’ juist te willen voorkomen door het bedrag ‘overal’ op de website te laten zien.