Geharnaste, maar aardige stalinist

Ooit was Jaap Wolff een geharnaste stalinist. Samen met zijn broer Joop Wolff maakte hij deel uit van wat het politbureau van het na-oorlogse CPN zou kunnen worden genoemd. Maar de laatste jaren was hij een beminnelijke GroenLinkser die actief was als bestuurder van de wijkraad in Schalkwijk (Haarlem) en met grote volharding ijverde voor betaalbare sociale huisvesting en kinderopvang. In 2007 kreeg hij de erepenning van de stad. Eerder had hij al het Verzetsherdenkingskruis gekregen.

Jaap Wolff is afgelopen zaterdag in Haarlem op 89-jarige leeftijd overleden, vijf jaar na zijn broer Joop Wolff met wie hij niet alleen een grote fysieke gelijkenis had, maar met wie hij ook ideologisch een front vormde. 'Hij was een zeer aardige en heel slimme man. Een hele goeie schaker en dammer ook', zegt voormalig CPN'er en publicist Gijs Schreuders.

Jaap Wolff werd geboren in 1923 in Velsen. Hij was amper drie jaar oud toen zijn vader overleed. Zijn moeder moest als verpleegster het gezin zien te onderhouden. In de oorlog werden Jaap en de vier jaar jongere Joop Wolff actief in het verzet binnen de ondergrondse Communistische Partij Nederland. Na de oorlog werd Jaap Wolff politiek secretaris van partijvoorman Paul de Groot, die alle macht naar zich toetrok en in 1946 op het congres stelde 'Onze politiek is de politiek van Stalin en wij kunnen ons stalinisten noemen.' Het betekende dat de CPN een centralistische zou zijn die zich van niet welgevallige leden, zoals 'trotskisten', zou moeten zuiveren. De Groot bleef achter Stalin staan, ook na het uitbreken van de Koude Oorlog in 1948, de Korea-oorlog, de Hongaarse opstand en zelfs nadat Chroesjtsjov in 1956 op het 20ste partijcongres genadeloos afrekende met de dictator.

Het leidde tot grote interne strijd binnen de CPN, waarbij kopstukken als Ger Harmsen, Gerben Wagenaar en Henk Gortzak het veld moesten ruimen. Jaap Wolff, die ook jarenlang redacteur en later directeur was van het communistische dagblad De Waarheid, was een gewillig pion van De Groot. Maar hij trad veel minder op de voorgrond dan zijn broer, die hoofdredacteur was en ook jarenlang Tweede Kamerlid voor de CPN. Nadat de partij in 1977 alsnog met De Groot afrekende, werd Jaap Wolff directeur van het wetenschappelijk bureau van de partij. Begin jaren tachtig haalde hij samen met Ina Brouwer de banden met Moskou weer aan, totdat de val van de Muur het einde van de partij bezegelde. Opnieuw koos hij een pragmatische koers en ging mee over naar GroenLinks, waarvoor hij nog lang actief zou zijn.

undefined