Geen kinderspel

Een theatermarathon voor kinderen? De Toneelmakerij durft het aan, met het 4,5 uur durende koningsdrama Mehmet De Veroveraar. De theatermarathon, een genre dat de afgelopen jaren aan populariteit won, was er nog niet voor de jeugd. Tot en met 7 juli staat de Toneelmakerij ermee in de bijna 2.000 vierkante meter grote loods van Projekt 072 in Alkmaar. In samenwerking met theater De Vest is de fabriekshal omgetoverd tot een megadecor met drie zalen.

Tientallen Perzische tapijten bedekken de wanden en vloer van de eerste zaal. Door de oosterse muziek en een zachtrode gloed waant de toeschouwer zich in een Turks paleis. Het enige wat ontbreekt is de zoete geur van appeltabak.

Als je de doeken van het paleis opzij slaat, sta je ineens met je voeten in het witte zand. Duintjes van strandzand bedekken de uitgestrekte tweede zaal. Van plafond tot vloer dient een mozaïek van pastelkleurige wollen doeken als achtergrond. Het publiek zit op kleurrijk versierde banken ook met de voeten in het zand.

In zaal drie voltrekt zich in het toneelstuk de eindstrijd. De ruimte oogt als een arena; het publiek zit in het midden en is omgeven door hoge stalen stellages, waarop de slag van Sultan Mehmet II (Sadettin Kiriziyüz) met zijn christelijke rivalen in Constantinopel zal worden beslist.

Naast de drie grote zalen gevuld met tapijten, zand en palmbomen zal ook een paard zijn opwachting maken. Tussen de bedrijven door kunnen de gasten in de eetzaal genieten van Turkse specialiteiten. 'Waarom zou jeugdtheater klein moeten zijn?', vraagt artistiek leider Ad de Bont van De Toneelmakerij zich hardop af.

De Toneelmakerij werd drie jaar geleden opgericht. Onder artistieke leiding van De Bont en Liesbeth Coltof, die Mehmet De Veroveraar regisseert, maakte het gezelschap succesvolle producties. 'Juist voor dit soort grote projecten zijn we in het leven geroepen', vertelt De Bont in de tuin van de oude fabriekshal Project 072. 'De komende jaren zal dit helaas niet meer mogelijk zijn. Het jeugdtheater is eufemistisch gezegd niet ongeschonden gebleven.'

Met Angels in America door het Ro Theater beleefde Nederland bijna twintig jaar geleden de opkomst van het marathontheater. 'Negen uur theater, fantastisch!', zegt Coltof. Met Angels kreeg marathontheater voet aan de grond in Nederland, toneelgroep De Appel (Tantalus, Herakles) maakte er zelfs zijn handelsmerk van.

Mehmet De Veroveraar gaat over de in 1432 geboren Ottomaanse prins Mehmet, een belangrijke figuur in de Turkse geschiedenis. Op 12-jarige leeftijd wordt hij sultan van het Ottomaanse Rijk, nadat zijn vader is afgetreden. Negen jaar later doet hij iets wat zijn vader nooit gelukt was: hij verovert het christelijke Constantinopel, het huidige Istanbul. Onder tussen raakt hij bevriend met Christiano (Chiem Vreeken), de zoon van de paus. Hun vriendschap blijkt een onmogelijke.

De Bont en Coltof wilden al een lange tijd een theaterproductie van deze omvang maken, maar een goed idee ontbrak. De Bont: 'Het idee kwam twee jaar geleden toen ik een componist opzocht in Istanbul. Ik las daar over Mehmet II, die op zijn 12de leider werd van een wereldrijk. Dat vond ik zo fascinerend.'

Geïntrigeerd door het verhaal van Mehmet ging De Bont aan de slag met het script. Samen met Coltof kwam hij al snel tot de conclusie dat het verhaal geknipt was voor een groot spektakelstuk. Coltof, sneeuwwitte haren en een zwarte bril met dik montuur: 'Het is het grote verhaal van de strijd tussen katholieken en moslims in de 15de eeuw. Maar ook het persoonlijke aspect van twee jonge jongens die snel volwassen worden. Dat is precies wat jeugdtheater nodig heeft: een klein verhaal dat het grotere spiegelt.'

Coltof noemt zichzelf een vrouw met een missie. Niet alleen wil ze goed jeugdtheater maken, maar met deze voorstelling wil ze ook de Turkse gemeenschap betrekken bij het toneel. 'Ik vind het belangrijk dat we een voorstelling maken over de geschiedenis van veel mensen die nu in Nederland wonen. Veel Nederlanders kennen hun Turkse buren niet eens. Elkaars verhalen leren kennen, dat bevordert de integratie.'

Dat onderschrijft De Bont: 'In Nederland bestaat nog veel onbegrip van en angst voor andere culturen. Theater kan een brug slaan tussen die achtergronden. 'Vertel mij het verhaal van de ander en ik weet wie ik ben, daar gaat het in deze voorstelling om.' Om de Turkse groep aan te spreken, is het programmaboekje zowel in het Turks als in het Nederlands geschreven.

Na de voorstelling neemt Ad de Bont afscheid als artistiek leider bij de Toneelmakerij. 'Ik ben niet van plan te stoppen met schrijven en regisseren hoor', verduidelijkt hij. 'Maar volgend jaar word ik 64 en een voorstelling als dit produceren, dat is me een gelazer...'

Mehmet De Veroveraar speelt t/m 7 juli in Projekt 072 in Alkmaar. Kaarten: theaterdevest.nl

Groot. En klein

De Toneelmakerij is ontstaan uit een fusie tussen Wederzijds en Huis a/d Amstel, om een groot gezelschap voor jeugd en jongeren te worden met een reikwijdte van grote zaal tot klaslokaal. Volgens de adviezen van de Raad voor Cultuur moet de subsidie voor het grootste Nederlandse jeugdtheatergezelschap terug van 1,6 naar 0,5 miljoen euro.

undefined