Geen Japanse ministers naar Winterspelen in Beijing, maar het mag geen ‘boycot’ heten

Begin deze maand kondigden de Verenigde Staten een diplomatieke boycot van de Spelen aan als protest tegen de schendingen van de mensenrechten in China, in het bijzonder de behandelingen van de Oeigoeren in de provincie Xinjiang. Amerikaanse atleten zullen wel gewoon aan deelnemen aan het sportevenement. Groot-Brittannië, Canada, Nieuw-Zeeland en Litouwen hebben zich bij deze diplomatieke boycot aangesloten. Frankrijk heeft gezegd niet aan deze ‘onbetekenende’ boycot te zullen meedoen, de Europese Unie aarzelt over een gezamenlijke opstelling.

Japan bevond zich in een lastige situatie. Het is een bondgenoot van de Verenigde Staten, maar zijn grootste handelspartner is China. Doorgaans is Japan voorzichtiger in zijn kritiek op China dan het Westen, maar de onlangs aangetreden premier Kishida wil de mensenrechten meer prioriteit geven in de Japanse diplomatie.

Diep wantrouwen

De Chinees-Japanse relaties staan onder druk omdat Japan zich steeds nadrukkelijker uitspreekt over de gevoelige kwestie Taiwan. Een openlijke boycot zou volgend jaar de viering van vijftig jaar normalisering van de diplomatieke betrekkingen verstoren. De Japanse premier hecht veel waarde aan de viering van deze historische mijlpaal om de moeizame politieke relatie met China te verbeteren. In China zorgt de Japanse bezetting voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog nog altijd voor diep wantrouwen.

China dreigt met niet nader gespecificeerde strafmaatregelen tegen landen die de Winterspelen gebruiken voor ‘een politieke campagne om China te besmeuren’. Japan probeert nu een uitweg te vinden uit deze netelige situatie met een boycot die geen boycot wordt genoemd. Bovendien zal het wel olympische officials naar Beijing sturen, in een poging het gezichtsverlies voor China enigszins te beperken.