Geen droomuitslag voor Forum, maar partij bevestigt status als grote speler in het politieke landschap

Iets na negenen barst een oorverdovend gejuich los op de verkiezingsavond van Forum voor Democratie – maar helaas alleen op het televisiescherm waar de partij de exitpoll op volgt. Het zijn de PvdA’ers die op hun eigen feestje uit hun dak gaan. De Forum-supporters kunnen er op de binnenplaats van het West-Indisch Huis in Amsterdam slechts mompelend naar kijken. Hun drie zetels vallen in vergelijking toch wat tegen.

Ondanks die eerste teleurstelling is Forum met 11,2 procent van de stemmen in de exitpoll de vierde partij van Nederland. De partij van Thierry Baudet vestigt zich daarmee definitief als een grote speler in het politieke landschap, na het huzarenstukje dat Forum al uithaalde bij de provincialestatenverkiezingen.

In maart presteerde Baudet het om zich vanuit het niets in de kopgroep van het politieke peloton te nestelen en zelfs de gele trui te bemachtigen. De partij hoopte dat kunstje bij de Europese verkiezingen te herhalen. Op basis van de laatste peilingen leek Forum wel eens op vijf zetels te kunnen uitkomen, op gelijke hoogte met de VVD. Dat lijkt er nu niet in te zitten. ‘Natuurlijk had ik er liever vijftien of twintig gehad’, maakte FvD-kopstuk Annabel Nanninga donderdag kort na de exitpoll de balans op. ‘Maar van nul naar drie, dat is ook winst.’

Een van de grote vragen vooraf was hoe de kiezer zou reageren op het interne gerommel bij Forum, dat begon met de afrekening met Henk Otten. De medeoprichter van Forum gold als de sterke man achter de schermen en ontfermde zich over de campagnes, maar vocht na de statenverkiezingen een openlijke machtsstrijd uit met Baudet – en verloor.

De Europese campagne van Forum leek daarna minder gestroomlijnd dan die ervoor, toen Otten er nog was om Baudet in toom te houden. Zonder ‘Henk de Tank’ weerhield niemand hem van het delen van een video waarin onder andere premier Mark Rutte werd aangewezen als schuldige voor verkrachtingen door asielzoekers. Weggehoond werd het essay over de Franse schrijver Michel Houellebecq waarin Baudet vrouwenemancipatie, abortus en euthanasie ter discussie stelde.

Aandacht

De Forum-leider wist zich daarmee wel te verzekeren van een schier oneindige stroom media-aandacht. Premier Rutte blies Baudet nog meer wind in de zeilen door hem uit te dagen voor een een-op-eendebat op tv. In filmpjes op sociale media daagden de concurrenten op rechts elkaar dagenlang uit. De verkiezingen kregen zo de perceptie van een tweestrijd, tot groot chagrijn bij de andere partijen.

Mede vanwege dat debat had Forum op meer dan drie zetels gehoopt, al probeerde de Europese lijsttrekker Derk Jan Eppink na de voorlopige uitslag de moed erin te houden. ‘We hopen natuurlijk op een zeteltje erbij, maar met drie zijn we wel de grootste winnaar.’ Dezelfde lijn volgde Baudet. ‘We zijn alleen maar aan het winnen’, sprak hij op het podium in de Schutterszaal. ‘We hebben het gelijk aan onze kant.’

Met die boodschap was hij bij Theo Hiddema aan het verkeerde adres. ‘Zijn VVD en PvdA echt groter?’, vroeg een beteuterde Hiddema rond tienen, nadat hij het moment suprême op het feestje al had gemist. ‘Dat is volstrekt onverteerbaar.’