Geen diepere laag bij zondagskind Rutte in Zomergasten
De hele Mark zouden we krijgen. Niet alleen de premier, de partijleider of de polderaar, maar ook de zorgzame zoon van z'n moeder, de historicus, de muziekliefhebber - 'allemaal identiteiten, maar samen één persoon.'
Razend benieuwd waren we. Rutte is een man naar wie je lang kunt kijken en luisteren. Een ontsnappingskunstenaar van jewelste, bij alle politieke botsingen van de afgelopen jaren wist hij de schade te beperken. Voor anderen, zeker ook voor zichzelf. Evenzoveel staaltjes van politiek vakmanschap.
Den Uyl, van Agt, Lubbers, Kok, Balkenende - minister-presidenten krijgen ooit iets getourmenteerds. Een andere laag van hun persoonlijkheid wordt aangeboord, ze worden tragische figuren, en daarmee mensen van vlees en bloed. Die diepere laag van Rutte is - nog - niet blootgelegd. Hij is de gave premier van een ontzettend gaaf land, verspreider van een ongebreideld optimisme waarin hij ons wil meenemen. Dat het hard werken zou worden om meer zicht op die hele Mark te krijgen, stond tevoren vast.
Het begon met Rutte de cultuurdrager: Bach, en meteen daaraan gekoppeld het verhaal dat ie zelf een verdienstelijk pianist is, en dat hij thuis muziek beluistert op een oude stereo. Berekenend of niet - dat weet je bij Rutte nooit. Typerend was zijn reactie op een tv-ruzie tussen Adriaan van Dis en Willem Oltmans. Met wie identificeert u zich, wilde Erdbrink weten. Met de kijker, zei Rutte. Dan spreekt de allemansvriend.
Hoogoplopende emoties
Veel politiek uiteraard. Met bewondering presenteerde Rutte partijgenoot Bolkestein, die vanaf het balkon van de Stadsschouwburg eerst meer geld voor de kunsten vroeg, en vervolgens zei dat het geld uit ontwikkelingshulp moest komen. Woede was er over de tv-verslaggever die werd belaagd door boze Turkse Nederlanders. Griezels, lazer op naar Turkije, was de Ruttiaanse verwensing. Zo passeerden - opmerkelijk voor een ogenschijnlijk zo gematigd mens - veel climaxen en hoogoplopende emoties.
De marmottenrace in Avro's WieKentKwis opende de deur voor intiemere vragen. Zijn ouders, zijn aan aids overleden broer - hoe werd eigenlijk tegen homoseksualiteit aangekeken in huize Rutte? De premier gaf weinig prijs, maar zou later wel vertellen dat hij relaties - zonder samenwonen - met vrouwen had gehad. Voor het laatst was dat in zijn studietijd. 'Dingen lopen zoals ze lopen', zei de premier. 'Ik mis dat soms.' Dat mag je rustig nieuws noemen.
Nieuwtjes kregen we ook: Maxime Verhagen 'radiates power', Freek en Hella de Jonge zijn 'dierbare vrienden', Het Bureau van Voskuil herleest hij voor de derde keer. Geert Wilders is zijn grootste tegenstander, maar persoonlijk mogen ze elkaar. Trouwens: samenwerking kan nog steeds, ook al gaan delen van het PVV-programma tegen de rechtsstaat in. Waarna een fragment over de raadselachtige Mitterrand werd gevolgd door de Toppers in de Arena - Rutte heeft een zeldzaam ruim gemoed.
Kijkcijfers Zomergasten
De aflevering met Mark Rutte was het bestbekeken van dit seizoen, lees er hier meer over
MH-17
Gaandeweg kwam er meer spanning op het gesprek. De beste passage ging over de MH-17, Rutte vertelde hoe hij 'jankte' toen de trein met stoffelijke resten in Oost-Oekraine ging rijden. Vladimir, zou hij later zeggen, zie het als de Koersk, die gezonken onderzeeër die Poetin koste wat kost wilde laten bergen.
Tijd voor de keuzefilm. Een Zomergast heeft de vrijheid de kijker te verrassen. De minister-president komt met een van de grootste kaskrakers van de afgelopen jaren: Intouchables, onlangs al op de Nederlandse tv uitgezonden. Wie iedereen tevreden wil stellen, doet niemand een plezier.
Misschien moet dat de conclusie van deze avond Rutte zijn: staak het zoeken naar een diepere laag. Zo min mogelijk achterom kijken, routine inbouwen waar dat kan en elke dag opgewekt er tegenaan - zo kan het ook. Mocht er een begin van zelfgenoegzaamheid zichtbaar worden, dan is er voor de verkiezingen nog tijd dat weg te poetsen. Een zondagskind was Zomergast.
